مقاله پژوهشی
رفاه، فقر و توزیع درآمد
سیروس امیدوار
چکیده
چکیدهدر این پژوهش، یک ریشه‌یابی و ارزیابی مقدماتی از نظریه‌های عدالت توزیعی رالز و نوزیک ارائه میشود. به کمک ایده تبیین انتظارات از یک نظریه عدالت توزیعی مبتنی بر یک رویکرد مسئله محور، از طریق یک فرایند تدریجی ریشه‌یابی، مبانی فلسفی نظریه‌های عدالت توزیعی این دو فیلسوف تا حد امکان شناسایی شده تا بر اساس دو معیار سازگاری درونی ...
بیشتر
چکیدهدر این پژوهش، یک ریشه‌یابی و ارزیابی مقدماتی از نظریه‌های عدالت توزیعی رالز و نوزیک ارائه میشود. به کمک ایده تبیین انتظارات از یک نظریه عدالت توزیعی مبتنی بر یک رویکرد مسئله محور، از طریق یک فرایند تدریجی ریشه‌یابی، مبانی فلسفی نظریه‌های عدالت توزیعی این دو فیلسوف تا حد امکان شناسایی شده تا بر اساس دو معیار سازگاری درونی و بیرونی، این مبانی و نظریه‌های مبتنی برآن‌ها ارزیابی شوند. نتایج نهایی تحقیق را میتوان به این صورت بیان کرد: در حالی که رالز عمدتاً اصول عدالت توزیعی خود و بویژه اصل تفاوت را که مورد انتقاد شدید نوزیک است بر مبانی فلسفی کانتی بنا میکند، نوزیک که علاوه بر کانت، به میزان زیادی تحت تاثیر لاک نیز بود، اصول عدالت توزیعی خود را عمدتاً بر وجود نوعی قانون طبیعی مورد تاکید لاک بنا میکند. همچنین در حالی که کانت و لاک هر کدام به طریقی، مبانی ارزشی خود را با مبانی هستی‌شناسی و انسان‌شناسی الهی هماهنگ می‌کنند، رالز مبنای ارزشی نظریه خود را با این مبنای انسان‌شناسی هماهنگ میکند که یک حس اخلاقی مشترک در انسان‌ها وجود دارد، بدون ارائه توضیحی در مورد منشاء این حس اخلاقی. در مقابل نوزیک مبنای ارزشی نظریه خود را با نوعی قانون طبیعی هماهنگ میکند، یک قانون طبیعی خداگونه که با تعیین توزیع طبیعی اولیه، مشخص‌کننده استحقاق هر فرد است، توزیعی که رالز حتی کاربرد صفت عادلانه یا ناعادلانه در مورد آن را روا نمی‌شمارد.
مقاله پژوهشی
توسعه اقتصادی
حسین رجب پور؛ فرشاد مومنی؛ علی نصیری اقدم
چکیده
مقاله حاضر اثر سیاست مالی بر توسعه فراگیر را مورد توجه قرار داده است. توسعه فراگیر از جمله مفاهیمی است که در یک دهه گذشته در ادبیات توسعه مطرح شده و به ویژه با تاکید بر جنبه‌های اجتماعی و سیاسی توسعه، نحوه توزیع مواهب توسعه بین بخش‌های گوناگون جامعه را در کانون توجه قرار میدهد. از آنجا که سیاست‌های مالی از ابزارهای اصلی دولت برای ...
بیشتر
مقاله حاضر اثر سیاست مالی بر توسعه فراگیر را مورد توجه قرار داده است. توسعه فراگیر از جمله مفاهیمی است که در یک دهه گذشته در ادبیات توسعه مطرح شده و به ویژه با تاکید بر جنبه‌های اجتماعی و سیاسی توسعه، نحوه توزیع مواهب توسعه بین بخش‌های گوناگون جامعه را در کانون توجه قرار میدهد. از آنجا که سیاست‌های مالی از ابزارهای اصلی دولت برای محرومیت‌زدایی و رفع عدم توازن‌ها هستند، درک میزان تاثیرگذاری این سیاست‌ها در این زمینه حائز اهمیت است. در تحقیق حاضر، اجزاء سیاست مالی شامل ترکیب مخارج و ترکیب درآمدها بوده و اثر آن بر توسعه فراگیر در دوره 1397-1360در قالب دو مدل خودرگرسیون برداری ساختاری مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که اکثر اجزاء سیاست مالی دولت بجز مخارج اقتصادی اثر معنی‌داری بر شاخص توسعه فراگیر نداشته واین مخارج نیز (با یک دوره تاخیر)، تاثیر منفی بر توسعه فراگیر دارد. نتایج حاکی از این است که سیاست‌های مالی دولت در دستیابی به توسعه فراگیر و یا تسریع آن ناکام بوده و علیرغم رسالت قانونی، دولت در بسط همه جانبه رفاه و گسترش دامنه آن به همه گروه‌های اجتماعی، موفق نبوده است. همچنین تجزیه تاریخی نشان میدهد که از ابتدای دهه 1390 و همراه با تشدید تحریم‌ها و جهش ارزی، رابطه سیاست مالی و شاخص توسعه فراگیر تضعیف شده است. به نظر می‌رسد اصلاح فرایند بودجه‌ریزی و توجه همزمان به دو قید برابری و پایداری در هدف‌گذاری رشد و توسعه برای تاثیرگذار ساختن سیاست‌های مالی بر توسعه فراگیر ضروری است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد انرژی
علی فریدزاد؛ شمسی قاسمی؛ مهدی احراری
چکیده
بررسی مطالعات تجربی در زمینه بیمه پروژه‌های بالادستی نفت و گاز نشان میدهد که پیش از این تعیین حق بیمه و شرایط پذیرش ریسک توسط شرکت‌های بیمه داخلی و کنسرسیوم‌های بیمه‌ای در کشور به نرخ‌گذاری شرکت‌های بیمه‌گر اتکائی بین‌المللی وابسته است. هم‌اکنون با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌های موجود در تعیین نرخ و شرایط بمنظور بیمه‌گری مستقیم ...
بیشتر
بررسی مطالعات تجربی در زمینه بیمه پروژه‌های بالادستی نفت و گاز نشان میدهد که پیش از این تعیین حق بیمه و شرایط پذیرش ریسک توسط شرکت‌های بیمه داخلی و کنسرسیوم‌های بیمه‌ای در کشور به نرخ‌گذاری شرکت‌های بیمه‌گر اتکائی بین‌المللی وابسته است. هم‌اکنون با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌های موجود در تعیین نرخ و شرایط بمنظور بیمه‌گری مستقیم و اتکائی دارایی‌های نفتی، نیاز است تا روشی برای تعیین حق بیمه تبیین گردد که میتواند حتی در شرایط عادی که شرکت‌های بیمه‌گر داخلی برای اخذ نرخ و شرایط به بیمهگران اتکائی خارجی مراجعه می‌کنند به موازات آن امکان تعیین نرخ و شرایط را برای این شرکتها فراهم آورد. بر این اساس، پژوهش حاضر، روش تجربی برای تعیین نرخ و حق بیمه دارائی نفتی مبتنی بر ارزش‌گذاری ریسکی و رویکرد Var پولی، تبیین و طراحی نموده است که وجوه توسعهای و کاربردی وسیعی درحوزه بیمههای نفت و انرژی خواهد داشت. نتایج نشان داد که روش پژوهش، به طور معناداری توانایی تعیین حق بیمه دارایی های نفتی را در حد استانداردهای بین المللی، مبتنی بر نظرات خبرگان و سایر ملاحظات داخلی دارد.
مقاله پژوهشی
بانکداری
محمدجواد نوراحمدی؛ امیر خادم علیزاده؛ محمدباقر شیرمهنجی
چکیده
بررسی نتایج مطالعات انجام شده در موضوع رابطه استقلال بانک مرکزی و تورم، نشان از تفاوت در این نتایج دارد. به‌طوری‌که مطالعات رابطه منفی یا مثبت یا بی معنا بین استقلال بانک مرکزی و تورم نتیجه‌گیری کرده‌اند. هدف از این مطالعه انجام فراتحلیل چندسطحی برای بررسی تأثیر استقلال بانک مرکزی بر تورم است. بدین منظور تمامی مقالات دارای متن کامل ...
بیشتر
بررسی نتایج مطالعات انجام شده در موضوع رابطه استقلال بانک مرکزی و تورم، نشان از تفاوت در این نتایج دارد. به‌طوری‌که مطالعات رابطه منفی یا مثبت یا بی معنا بین استقلال بانک مرکزی و تورم نتیجه‌گیری کرده‌اند. هدف از این مطالعه انجام فراتحلیل چندسطحی برای بررسی تأثیر استقلال بانک مرکزی بر تورم است. بدین منظور تمامی مقالات دارای متن کامل که به بررسی ارتباط بین استقلال بانک مرکزی و تورم پرداخته بودند، بررسی شدند. 58 مطالعه پس از بررسی محتوا و نتایج، بر اساس پروتکل فراتحلیل برای ورود به فراتحلیل انتخاب شدند. اطلاعات مربوط به 58 مطالعه منتخب شامل 619 رگرسیون و 913 ضریب بودند که استخراج و کدگذاری شدند. در سطح اول فراتحلیل ضرایب هر مطالعه باهم ترکیب شدند و اندازه اثر هر مطالعه محاسبه شد. در سطح دوم فراتحلیل، برای محاسبه اندازه اثر کل، اندازه اثر حاصل از 58 مطالعه با توجه به وزن هر مطالعه، برآیندگیری شدند. نتیجه ترکیب و برآیندگیری مطالعات، تأثیر منفی و معنادار استقلال بانک مرکزی بر تورم را تأیید کرد. با توجه به اندازه اثرکل حاصل شده و معیار تفسیر کوهن، شدت اثر استقلال بانک مرکزی بر تورم، اندازه کوچکی را نشان داد. همچنین نتایج نشان داد که نوع شاخص استفاده شده برای محاسبه میزان استقلال بر رابطه مدنظر فراتحلیل اثر می‌گذارد. علاوه بر این، اثر منفی استقلال بانک مرکزی بر تورم در کشورهای پیشرفته نسبت به سایر کشورها بیشتر است.
مقاله پژوهشی
تجارت بین الملل
سیده مروه ناصرصدرآبادی؛ فرهاد غفاری؛ تیمور محمدی؛ عباس معمارنژاد
چکیده
توجه دولت ها به مهار و یا جلوگیری از پیامدهای منفی بحران مالی یکی از مهمترین اهداف مطرح شده در اقتصاد بین الملل است که لزوم توجه سیاستگزاران را برمی انگیزد. پژوهش حاضر بر آن است با به کارگیری داده های تابلویی به بررسی بحران های مالی جهانی و آثار آن بر رفتارهای تجاری طی سال های 1995 تا 2018 بپردازد. این ارتباط در چارچوب الگوی جاذبه و با استفاده ...
بیشتر
توجه دولت ها به مهار و یا جلوگیری از پیامدهای منفی بحران مالی یکی از مهمترین اهداف مطرح شده در اقتصاد بین الملل است که لزوم توجه سیاستگزاران را برمی انگیزد. پژوهش حاضر بر آن است با به کارگیری داده های تابلویی به بررسی بحران های مالی جهانی و آثار آن بر رفتارهای تجاری طی سال های 1995 تا 2018 بپردازد. این ارتباط در چارچوب الگوی جاذبه و با استفاده از روش حداکثر درستنمایی مبتنی بر توزیع پوآسون در کشور ایران و شرکای تجاری انجام شده است. نتایج نشان می دهد که بحران مالی شرق آسیا نقش مؤثری در کاهش تجارت دارد، اما این نتیجه در ارتباط با بحران مالی امریکا بالعکس است و به فرصتی مناسب در زمینه افزایش جریان های تجاری تبدیل شده است. از این رو به نظر می رسد تفاوت در شدت و نوع تأثیرپذیری بحران مالی بر رفتارهای تجاری می تواند متأثر از ماهیت بحران و یا منطقه ای باشد که بحران از آنجا آغاز شده است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد آموزش
زهرا منتظری؛ محسن رنانی
چکیده
بر اساس دیدگاه جیمز هکمن توسعه انسانی توسعه اقتصادی است و مهارت ها منبع اصلی رفاه و شکوفایی جوامع می‌باشند. با این وجود، توجه صرف به پرورش مهارت‌های شناختی و عدم توجه به مهارت‌های غیر شناختی به سبب اهمیت این نوع مهارت‌ها در کاهش رفتارهای منفی خارجی و دستاورد‌های مهم زندگی، روند توسعه و شکوفایی جوامع را به تأخیر می-اندازد.
بر این ...
بیشتر
بر اساس دیدگاه جیمز هکمن توسعه انسانی توسعه اقتصادی است و مهارت ها منبع اصلی رفاه و شکوفایی جوامع می‌باشند. با این وجود، توجه صرف به پرورش مهارت‌های شناختی و عدم توجه به مهارت‌های غیر شناختی به سبب اهمیت این نوع مهارت‌ها در کاهش رفتارهای منفی خارجی و دستاورد‌های مهم زندگی، روند توسعه و شکوفایی جوامع را به تأخیر می-اندازد.
بر این اساس، هدف اصلی مطالعه حاضر تبیین مفهومی بسط یافته از توسعه انسانی تحت عنوان شکوفایی انسانی با استفاده از پیوند دو رویکرد اقتصادی و روانشناسی و تأکید بر اهمیت مهارت‌های غیرشناختی است. رویکرد اول مبتنی بر تکنولوژی شکل‌گیری مهارت هکمن و کوربین(2016) و رویکرد دوم مبتنی بر نظریه سلسله مراتب نیاز های مازلو (1943) میباشد. نتایج حاصل از این مطالعه تأکیدی برتمرکز بیشتر خانواده و سیستم آموزشی بر پرورش مهارت های غیرشناختی است چرا که منجر به ارتقاء صلاحیتها و توانمندیهای فردی جهت دستیابی به دستاورد‌های مهم اجتماعی- اقتصادی و تحقق نیاز های پیچیده تر در رأس هرم مازلو می‌گردد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد شهری
محمود اولاد؛ مهدی خداپرست مشهدی؛ سید سعید ملک الساداتی
چکیده
برنامه‌ریزی شهری نوعی از مداخلۀ دولت در تخصیص مکان به فعالیت‌های مختلف و تعیین حد و مرز شهرهاست. اما این موضوع برای برخی از اراضی شهری، رانت ایجاد کرده و در مقابل برخی از اراضی شهری را با ضرر و زیان همراه میکند. توسعه دهندگان زمین یا سرمایهگذاران، به دنبال کسب حداکثر سود، زمینهایی را برای سرمایه گذاری انتخاب می‌کنند که از رانت ...
بیشتر
برنامه‌ریزی شهری نوعی از مداخلۀ دولت در تخصیص مکان به فعالیت‌های مختلف و تعیین حد و مرز شهرهاست. اما این موضوع برای برخی از اراضی شهری، رانت ایجاد کرده و در مقابل برخی از اراضی شهری را با ضرر و زیان همراه میکند. توسعه دهندگان زمین یا سرمایهگذاران، به دنبال کسب حداکثر سود، زمینهایی را برای سرمایه گذاری انتخاب می‌کنند که از رانت بیشتری برخوردار باشند. زمینهایی که اجازه ساخت بالاتری را دریافت کرده‌اند. این موضوع، جهت سرمایهگذاری و ساخت و ساز در شهر را به نفع اراضی برنده از تهیه طرح در مقابل اراضی بازنده از تهیه طرح، تغییر میدهد. انتقال حق توسعه TDR رویکردی است بازاری که برای تعادل بخشی و توزیع متوازن منافع و ضررهای تهیه طرحهای شهری به ویژه در بخش حفاظت از ساختمانهای میراث تاریخی و نیز اراضی کشاورزی و باغی به کار می‌رود. این مقاله، امکان پذیری استفاده از این رویکرد برای حل مسئله توزیع نامتوازن سرمایه گذاری در شهر به دلیل تفاوت در تراکم ساختمانی داده شده توسط طرح جامع را مورد بررسی قرارمی‌دهد. این ارزیابی با استفاده از شبیه سازی عامل مبنا انجام شده است. نتایج نشان داد استفاده از رویکرد TDR باعث بهبود توزیع سرمایه گذاری در شهر میشود. هرچند، مطالعات بیشتر به‌ویزه با لحاظ کردن تفاوتهای منطقه‌ای در شهر و نیز بسط مدل برای کاربریهای انتفاعی یا غیرانتفاعی دیگر نظیر فضاهای سبز شهری، ضروری به نظر می‌رسد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد فناوری اطلاعات و ارتباطات
فروغ اسمعیلی صدرآبادی؛ اسفندیار جهانگرد؛ تیمور محمدی؛ علی اصغر سالم
چکیده
سوالی که مدنظر پژوهشگران در حیطه ی اقتصاد دانش بنیان می باشد، این است که از میان مولفه های موثر بر سرمایه گذاری نامشهود، آیا فناوری اطلاعات و ارتباطات وزن سنگین تری نسبت به مابقی مولفه ها دارد؟ در این مطالعه با استفاده از رویکرد کورادو و همکاران به محاسبه ی اندازه گیری سرمایه گذاری نامشهود پرداخته شد.در تحقیقات آنها، سرمایه گذاری ...
بیشتر
سوالی که مدنظر پژوهشگران در حیطه ی اقتصاد دانش بنیان می باشد، این است که از میان مولفه های موثر بر سرمایه گذاری نامشهود، آیا فناوری اطلاعات و ارتباطات وزن سنگین تری نسبت به مابقی مولفه ها دارد؟ در این مطالعه با استفاده از رویکرد کورادو و همکاران به محاسبه ی اندازه گیری سرمایه گذاری نامشهود پرداخته شد.در تحقیقات آنها، سرمایه گذاری نامشهود را به سه قسمت عمده اطلاعات رایانه ای، دارایی نوآورانه و صلاحیت های اقتصادی تقسیم کرده اند. در این مقاله، مولفه ی فناوری اطلاعات و ارتباطات که جزء اول سرمایه گذرای نامشهود است، را از آن جدا کردیم و میزان اثر گذاری آن بر بهره وری عوامل تولید بررسی شده است. حوزه ی مورد مطالعه صنایع کارخانه ای با کد طبقه بندی رتبه فعالیت های اقتصادی چهار رقمی برای کارکنان ده نفر و بالاتر طی سال های 1375 تا 1396 می باشد. با استفاده از داده های پانلی و با الگوی GMM به برآورد تابع بهره وری برای صنایع کارخانه ای پرداخته شد. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که ICT نقش پررنگی بر بهره وری کل عوامل تولید دارد، همچنین ضریب آن نسبت به دیگر مولفه های سرمایه گذاری نامشهود، بالاتر است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد رفتاری
مریم شهلایی؛ مهدی پدرام؛ نرگس حاجی ملا درویش
چکیده
بدست آوردن اطلاعات جزئی درباره انتظارات به دلیل غیر قابل مشاهده بودن باورهای افراد دشوار است. به همین دلیل، چگونگی شکل‌گیری انتظارات و مدل سازی این فرآیند سوال بازی در مدل سازی های اقتصادی است که اخیرا به کمک اقتصاد آزمایشگاهی به آن پرداخته شده است. در این مقاله به منظور شناسایی انتظارات، رفتارهای افراد در واکنش به مقادیر جدید نرخ ...
بیشتر
بدست آوردن اطلاعات جزئی درباره انتظارات به دلیل غیر قابل مشاهده بودن باورهای افراد دشوار است. به همین دلیل، چگونگی شکل‌گیری انتظارات و مدل سازی این فرآیند سوال بازی در مدل سازی های اقتصادی است که اخیرا به کمک اقتصاد آزمایشگاهی به آن پرداخته شده است. در این مقاله به منظور شناسایی انتظارات، رفتارهای افراد در واکنش به مقادیر جدید نرخ ارز در یک محیط آزمایشگاهی بررسی می شود. علاوه بر آن، در این آزمایش تفاوت میان نحوه شکل‌گیری انتظارات در میان افراد و ارتباط آن با تواناییهای شناختی بررسی میشود. برای ایجاد انگیزه در افراد پاداشهایی متناسب با عملکرد در نظرگرفته شده است. در این چارچوب، در حالیکه انتظارات عقلانی رد میشود، انتظارات تطبیقی رد نمی شود. افراد فارغ از توانایی های شناختی به شکل یکسانی انتظارات خود را شکل می دهند و شکل گیری انتظارات میان افراد مختلف یکسان است. در این آزمایش افراد نسبت به مقادیر جدید نرخ ارز، که در این چارچوب به عنوان ادراک نوفه فرض می شود، بیش واکنشی نشان دادهاند. این یافته به عنوان شاهدی برای رفتارهای هیجانی در بازار واقعی ارز در نظر گرفته شده است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد پولی
علیرضا عرفانی؛ حسین توکلیان؛ هومن کرمی خرم آبادی
چکیده
در این مقاله به منظور بررسی اثرگذاری سیاست پولی در دوره‌های رونق و رکود اقتصادی در ایران، با استفاده دادههای مربوط به اقلام تشکیل دهنده شاخص‌های قیمت تولیدکننده و مصرف‌کننده، توزیع تغییرات قیمت در طول زمان استخراج گردید و نشان داده شد که توزیع تجربی مشاهده شده از تغییرات قیمت در سطح تولیدکننده و مصرف‌کننده در طول زمان به طور ...
بیشتر
در این مقاله به منظور بررسی اثرگذاری سیاست پولی در دوره‌های رونق و رکود اقتصادی در ایران، با استفاده دادههای مربوط به اقلام تشکیل دهنده شاخص‌های قیمت تولیدکننده و مصرف‌کننده، توزیع تغییرات قیمت در طول زمان استخراج گردید و نشان داده شد که توزیع تجربی مشاهده شده از تغییرات قیمت در سطح تولیدکننده و مصرف‌کننده در طول زمان به طور معناداری تغییر میکند. از آنجا که انعطاف‌پذیری قیمتها (یا به طور مشابه میزان چسبندگی قیمتها) با اثرگذاری سیاست پولی ارتباط تنگاتنگی دارد، متغیر بودن توزیع تغییرات قیمت در طول زمان گویای این واقعیت است که اثرگذاری سیاست پولی نیز در طول زمان باید متغیر باشد. به همین منظور با استفاده از مدل ساختاری Ss و تخمین پارامترهای مربوط به آن با استفاده از واقعیت‌های مشاهده شده از توزیع تغییرات اقلام تشکیل‌دهنده شاخص‌های قیمت تولیدکننده و مصرف‌کننده به ترتیب در دوره زمانی 1383:1 تا 1396:1 و 1369:1 تا 1396:4، شاخص انعطاف‌پذیری قیمتها که نحوه واکنش قیمتها به تکانه سیاست پولی را نشان میدهد، استخراج گردید. نتایج مربوط به تحلیل ضریب همبستگی و رگرسیون نشان داد که شاخص انعطاف‌پذیری قیمتها به صورت ضدچرخه‌ای عمل میکند؛ به این معنا که در دوره‌های رکود اقتصادی شاخص انعطاف‌پذیری قیمتها افزایش یافته و بنابراین اثرگذاری سیاست پولی بر تولید حقیقی کاهش می‌باید و برعکس در دوره‌های رونق اقتصادی اثرگذاری سیاست پولی جهت رونق بیشتر به اقتصاد و یا برقراری ثبات اقتصادی افزایش می‌یابد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد انرژی
جواد جعفرزاده؛ محمدمهدی حاجیان؛ داود دانش جعفری
چکیده
در قراردادهای بلندمدت گازی معمولا این ریسک برای فروشنده وجود دارد که خریدار از تحویل گرفتن مبیع سرباز زند. به همین دلیل شرط تعهد به دریافت یا پرداخت در قراردادهای این چنینی مرسوم شده است. شرط تعهد به دریافت شرطی است که خریدار را در قرارداد فروش گاز متعهد میکند تا حتی در صورتی که حجم گاز مورد توافق را دریافت نکند، بخشی از ثمن قرارداد ...
بیشتر
در قراردادهای بلندمدت گازی معمولا این ریسک برای فروشنده وجود دارد که خریدار از تحویل گرفتن مبیع سرباز زند. به همین دلیل شرط تعهد به دریافت یا پرداخت در قراردادهای این چنینی مرسوم شده است. شرط تعهد به دریافت شرطی است که خریدار را در قرارداد فروش گاز متعهد میکند تا حتی در صورتی که حجم گاز مورد توافق را دریافت نکند، بخشی از ثمن قرارداد را که به صورت درصدی از کل معین میشود٬ به فروشنده بپردازد. پرسش تحقیق آن است که ایا این شرط کارایی اقتصادی نیز دارد؟ به بیان نظریه بازی٬ آیا تعادل بلندمدت بین خریدار و فروشنده گزینه ی وجود این شرط در قرارداد خواهد بود یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا با مفهوم نظریه بازی تکاملی٬ تصویری از قراردادهای قبل از وجود این شرط و بعد از شکل گیری آنرا نمایش داده‌ایم. انگاه با تنظیم فرم نرمال بازی و با بهره گیری از نرم افزار پایتون٬ این بازی را به میزان هزار مرتبه تکرار نموده ایم که نتایج آن نشان میدهد پذیرش شرط تعهد به دریافت یا پرداخت تعادل پایدار تکاملی خواهد بود. از این منظر گنجاندن چنین شرطی در قرارداد کارایی اقتصادی ایجاد کرده و توصیه سیاستی در این زمینه برای سیاست گذار این خواهد بود که با گنجاندن چنین شرطی٬ درآمد قطعی کمتر را به درآمد احتمالی بیشتر ترجیح دهند.
مقاله پژوهشی
اقتصاد مسکن
محمد حسین امجدی؛ علیرضا شکیبایی؛ عبدالمجید جلایی
چکیده
طی سال های اخیر افزایش نرخ ارز و و وجود نااطمینانی در این نرخ مورد توجه بسیاری از برنامه ریزان اقتصادی بوده است. یکی از نتایج مهم نااطمینانی نرخ ارز، بی ثباتی در شاخص قیمت های داخلی است. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر نرخ ارز و نااطمینانی آن بر قیمت مسکن شهر تهران طی فروردین 1395 تا اسفند 1399 است. از طرف دیگر گسترش آنی شیوع ویروس کرونا به کاهش ...
بیشتر
طی سال های اخیر افزایش نرخ ارز و و وجود نااطمینانی در این نرخ مورد توجه بسیاری از برنامه ریزان اقتصادی بوده است. یکی از نتایج مهم نااطمینانی نرخ ارز، بی ثباتی در شاخص قیمت های داخلی است. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر نرخ ارز و نااطمینانی آن بر قیمت مسکن شهر تهران طی فروردین 1395 تا اسفند 1399 است. از طرف دیگر گسترش آنی شیوع ویروس کرونا به کاهش شدید فعالیت های اقتصادی از جمله بخش مسکن منجر شده است. از این رو اثر شیوع ویروس کرونا روی بخش مسکن نیز مورد آزمون قرار می گیرد. به منظور محاسبه نااطمینانی، الگو های تغییر پذیری و برای تخمین، روش خودرگرسیون با وقفه های گسترده (ARDL) به کار گرفته شده است. بر اساس نتایج متغیرهای قیمت زمین، تعداد معاملات، نرخ ارز و نااطمینانی نرخ ارز اثر مثبت و معنی داری بر قیمت مسکن دارد. بنابراین هر اقدامی که نااطمینانی در وضعیت آتی بازار ارز را کاهش دهد، می تواند بر کاهش اثرات منفی در عرضه و تقاضای مسکن موثر باشد. همچنین نتایج برآورد الگو نشان می دهد شیوع ویروس کرونا همانند یک شوک عمل کرده و باعث افزایش قیمت مسکن در شهر تهران شده است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد پولی
بهزاد سلمانی؛ سید صالح اکبر موسوی
چکیده
هدف اصلی مطالعه حاضر، شناسایی عوامل موثر بر زیان‌های بحران بانکی، برای 49 کشور نمونه مورد مطالعه طی دوره زمانی 2019-1980 است. در همین راستا، دو هدف فرعی نیز دنبال شده است. به طوری که در گام مقدماتی اول، تاریخ بحران‌های بانکی برای 49 کشور تعیین شد. تحلیل‌های نموداری در خصوص تعداد بحران‌ها نشان داد که حدود نیمی از بحران‌های به وقوع پیوسته، ...
بیشتر
هدف اصلی مطالعه حاضر، شناسایی عوامل موثر بر زیان‌های بحران بانکی، برای 49 کشور نمونه مورد مطالعه طی دوره زمانی 2019-1980 است. در همین راستا، دو هدف فرعی نیز دنبال شده است. به طوری که در گام مقدماتی اول، تاریخ بحران‌های بانکی برای 49 کشور تعیین شد. تحلیل‌های نموداری در خصوص تعداد بحران‌ها نشان داد که حدود نیمی از بحران‌های به وقوع پیوسته، طی سالهای 2008 تا 2012 بوده؛ که در این بین، سهم کشورهای با درآمد بالا بیشتر از بقیه گروه‌های کشوری است. سپس در گام مقدماتی دوم، با استخراج روند‌های مختلف توسط فیلتر هودریک-پرسکات برای سری‌زمانی GDP حقیقی کشورها، چهار نوع زیان در تولید محاسبه شد. بررسی زیان در تولید کشورها، نشان داد که دو کشور آنگولا و یونان، به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار زیان را در بین چهار نوع زیان محاسبه شده به خود اختصاص دادند. در نهایت برای تحقق هدف اصلی مطالعه حاضر، مدل اقتصادی تحقیق با استفاده از روش شبه حداکثر راستنمایی پواسون (PPML)، به دو صورت بدون متغیر بحران ارزی و با حضور آن برآورد شد. نتایج نشان داد که وقوع بحران ارزی، باعث تشدید زیان‌های تولید ناشی از بحران بانکی میشود. همچنین متغیرهای تورم، نسبت اعتبار بانکی به GDP، شکاف اعتبار به GDP، بدهی بخش عمومی، با تاثیر مثبت و متغیرهای درجه باز بودن مالی، مخارج احتیاطی دولت و دارایی‌های بانک مرکزی با تاثیر منفی، از عوامل مهم در مقدار زیان‌های تولید بعد از وقوع بحران بانکی هستند. لذا جهت مدیریت بحران بانکی، توجه به متغیرهای ذکر شده توصیه میشود.
مقاله پژوهشی
رفاه، فقر و توزیع درآمد
فاطمه بزازان
چکیده
فقر مقوله‌ای جهانی است که همه کشورها اعم از در حال توسعه و توسعه یافته نسبت به آن نگرانی دارند. قدم اول مبارزه با فقر و رفع نگرانی، سنجش و آگاهی از اثر سیاست‌های اقتصادی بر میزان فقر است. با در نظر گرفتن این موضوع، هدف مقاله سنجش اثربخشی گردشگری خارجی بر شاخص های سه گانه فقر: فقرسرشمار، شکاف فقر، و شاخص FGT با استفاده از ماتریس حسابداری ...
بیشتر
فقر مقوله‌ای جهانی است که همه کشورها اعم از در حال توسعه و توسعه یافته نسبت به آن نگرانی دارند. قدم اول مبارزه با فقر و رفع نگرانی، سنجش و آگاهی از اثر سیاست‌های اقتصادی بر میزان فقر است. با در نظر گرفتن این موضوع، هدف مقاله سنجش اثربخشی گردشگری خارجی بر شاخص های سه گانه فقر: فقرسرشمار، شکاف فقر، و شاخص FGT با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی رویکرد ضرایب فزاینده قیمت ثابت برای نخستین بار است. به این منظور، از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390، اطلاعات مربوط به درآمد گردشگران خارجی سال 2018 و شاخص‌های فقر سرشمار، شکاف فقر، و شاخص FGT استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که ورود گردشگر خارجی از کانال رشد تولید موجب کاهش فقر در ایران میشود. اثر کاهش فقر خانوارهای روستایی بیشتر از خانوارهای شهری است. هم چنین نتایج نشان میدهد بالاترین سهم در کاهش فقر خانوارهای شهری و روستایی بر اساس شاخص‌های سه گانه فقر به ترتیب در بخش کشاورزی، (با توجه به شاخص فقر سرشمار)، و هتل و رستوران و صنعت و ساخت، و حمل و نقل (با توجه به شاخص شکاف فقر)، و هتل و رستوران، صنعت و حمل و نقل (با توجه به شاخص فوستر، گریر و توربک) است. در حالی که پایین‌ترین سهم مربوط به بخش‌های فعالیت‌های مالی و بیمه و آموزش است. در نتیجه هر گونه اقدام در راستای توسعه گردشگری دستاورد اجتماعی – اقتصادی مناسبی ارزیابی می شود.
مقاله پژوهشی
اقتصادکلان
مریم مهرآراء؛ امیر غلامی؛ سید محمد مهدی احمدی
چکیده
به دلیل اهمیت ایجاد تعادل داخلی و خارجی اقتصاد، تحقیق در خصوص اثرات متقابل کسری بودجه، شکاف پس انداز و کسری حساب جاری به عنوان مساله اساسی همیشه مورد توجه سیاستگذاران بوده است. هدف اصلی این تحقیق آزمون اعتبار فرضیه کسری های سه گانه طی دوره 1397 -1357 در اقتصاد ایران با حضور درجه باز بودن تجاری، برای دو مدل تجارت با نفت و بدون نفت بود. با ...
بیشتر
به دلیل اهمیت ایجاد تعادل داخلی و خارجی اقتصاد، تحقیق در خصوص اثرات متقابل کسری بودجه، شکاف پس انداز و کسری حساب جاری به عنوان مساله اساسی همیشه مورد توجه سیاستگذاران بوده است. هدف اصلی این تحقیق آزمون اعتبار فرضیه کسری های سه گانه طی دوره 1397 -1357 در اقتصاد ایران با حضور درجه باز بودن تجاری، برای دو مدل تجارت با نفت و بدون نفت بود. با توجه به اهمیت مساله، در مقاله حاضر با ارائه یک چارچوب نظری و با استفاده از روش همجمعی جوهانسون- جوسیلیوس و مکانیسم تصحیح خطا به ترتیب به بررسی روابط بلند مدت و کوتاهمدت متغیرهای تحقیق پرداخته شد. نتایج کسب شده نشان داد رابطه بلند مدت میان اجزاء فرضیه کسری سه گانه در هر دو مدل نفتی و غیر نفتی برقرار، اما اعتبار فرضیه کسری سه گانه در کوتاهمدت مورد تائید نمی باشد. از طریق توابع واکنش به ضربه به تصمیم گیری در خصوص روابط متقابل میان متغیرها پرداخته شد و نتایج حاصل از این روش بیانگر تائید اعتبار فرضیه کسری سه گانه برای مدل تجارت نفت و وقوع یک مکانسیم معکوس برای مدل تجارت بدون نفت بود. در نهایت در مدل تجارت نفت عدم تعادل های داخلی و خارجی، درجه باز بودن تجاری را کاهش دادند و در مدل تجارت غیر نفتی فقط شکاف پس انداز چنین نقشی را ایفا نمود که این امر تاکیدی بر نقش کلیدی بخش خصوصی در کاستن از عدم تعادل های داخلی و خارجی داشت.
مقاله پژوهشی
اقتصاد مالی
مصطفی عبداله زاده؛ هاشم زارع
چکیده
هدف اصلی این مقاله محاسبه میزان آنتروپی پول در فضای تولید ناخالص داخلی با رویکرد اقتصاد فیزیک و بررسی اثر توسعه بازار سرمایه بر آن است. در این راستا با استفاده از دادههای سالانه در دوره زمانی 1398-1370 در چارچوب یک مدل رگرسیونی انتقال ملایم (STAR)، رفتار نامتقارن بی‌نظمی‌های پولی حول یک حد آستانه در سطوح مختلف ارزش بازار سرمایه به عنوان ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله محاسبه میزان آنتروپی پول در فضای تولید ناخالص داخلی با رویکرد اقتصاد فیزیک و بررسی اثر توسعه بازار سرمایه بر آن است. در این راستا با استفاده از دادههای سالانه در دوره زمانی 1398-1370 در چارچوب یک مدل رگرسیونی انتقال ملایم (STAR)، رفتار نامتقارن بی‌نظمی‌های پولی حول یک حد آستانه در سطوح مختلف ارزش بازار سرمایه به عنوان متغیر انتقال مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق بیان میکند که در سطوح پایین ارزش جاری بازار سرمایه کشور (رژیم اول) متغیر خالص موجودی سرمایه و کسری بودجه دولت‌ها اثر مثبت و تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در سازمان بورس اثر منفی بر آنتروپی پول دارند و در سطوح بالای ارزش جاری بازار سرمایه (رژیم دوم) خالص موجودی سرمایه اثر منفی و کسری بودجه دولت‌ها همچنان اثر مثبت بر آنتروپی پولی داشته است. براساس نتایج این مطالعه مشخص میشود پویایی بازار سرمایه باعث کاهش آنتروپی پول، که خود شاخصی برای هرزروی و عدم دسترسی به منابع شناخته میشود، خواهد شد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد مالی
حسین طلاکش نایینی؛ رضا طالبلو؛ تیمور محمدی؛ پریسا مهاجری
چکیده
کاربردهای گسترده مبحث قیمت‌گذاری دارایی‌ها در حوزه‌های مالی و اقتصاد، موجب شده است که اهمیت این موضوع طی سالهای اخیر افزایش یافته و ابعاد نظری و تجربی آن، بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. در این راستا هدف اصلی مقاله حاضر این است که مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی را در قالب دو روش بتا (عاملی) و روش عامل تنزیل تصادفی در بازار سهام ...
بیشتر
کاربردهای گسترده مبحث قیمت‌گذاری دارایی‌ها در حوزه‌های مالی و اقتصاد، موجب شده است که اهمیت این موضوع طی سالهای اخیر افزایش یافته و ابعاد نظری و تجربی آن، بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. در این راستا هدف اصلی مقاله حاضر این است که مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی را در قالب دو روش بتا (عاملی) و روش عامل تنزیل تصادفی در بازار سهام ایران مقایسه نماید. لذا با استفاده از دادههای ماهانه بازدهی شاخص کل و بازدهی سهام شرکت‌های حاضر در بازار بورس اوراق بهادار تهران طی دوره (1)1379 تا (6)1398 و تشکیل سبدهای 5*5 موسوم به سبدهای 25 تایی فاما و فرنچ، کارایی و پایداری الگوهای مذکور برای مدل‌های تک عاملی (مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای) و چند عاملی (مدل سه عاملی فاما و فرنچ) با استفاده از روش گشتاورهای تعمیمیافته (روش گشتاورهای تعمیم یافته) بررسی و مقایسه میشود. نتایج نشان میدهند روشهای فوق برتری کامل نسبت به یکدیگر ندارند. در واقع، در مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای، روش عامل تنزیل تصادفی، کارایی بیشتر و پایداری کمتری نسبت به روش بتا دارد و در مدل سه عاملی فاما و فرنچ، روش بتا، کارایی بیشتر و پایداری کمتری نسبت به روش عامل تنزیل تصادفی دارد
مقاله پژوهشی
اقتصاد نهادی
مانی موتمنی؛ هدی زبیری
چکیده
پیچیدگی اقتصادی به معنی قابلیت تولید محصولات متنوع در سطح رقابت جهانی است. اهمیت پیچیدگی اقتصادی در افزایش ثروت و توسعه کشورها مورد تایید روزافزون مطالعات و شواهد تجربی قرار گرفته است. لذا شناخت زمینه‌ها و عوامل تعیین‌کنندة پیچیده‌تر شدن اقتصادها از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر رابطة متقابل فناوری‌اجتماعی(ST) و پیچیدگی ...
بیشتر
پیچیدگی اقتصادی به معنی قابلیت تولید محصولات متنوع در سطح رقابت جهانی است. اهمیت پیچیدگی اقتصادی در افزایش ثروت و توسعه کشورها مورد تایید روزافزون مطالعات و شواهد تجربی قرار گرفته است. لذا شناخت زمینه‌ها و عوامل تعیین‌کنندة پیچیده‌تر شدن اقتصادها از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر رابطة متقابل فناوری‌اجتماعی(ST) و پیچیدگی اقتصادی را در بین 137 کشور طی دورة زمانی 1998 تا 2019 مورد بررسی قرار داده است. منظور از فناوری اجتماعی(ST) تمامی روش‌ها، طرحها و عناصر لازم (اعم از نهادها، ساختارها، نقشها، فرآیندها و هنجارهای فرهنگی) برای سازماندهی افراد به منظور رسیدن به هدف یا اهداف خاص است. سلامت و بلوغ فناوری اجتماعی این امکان را فراهم می‌آورد تا اقتصادها از طریق ادغام حجم زیادی از دانش، مهارت، ظرفیت وتجارب در قالب شبکههای پیچیده تعاملات، توانایی تولید کالاهای پیچیده را بدست آورند. جهت بررسی امکان وجود رابطه همزمان بین دو متغیر از الگوی PVAR استفاده شده است و در ادامه امکان اثرگذاری همزمان دو متغیر، جهت رابطه و پایداری الگو آزمون شده است. نتیجة این بررسی وجود اثرگذاری دوسویه و مثبت بین فناوری اجتماعی و پیچیدگی اقتصادی را تایید میکند.
مقاله پژوهشی
اقتصاد مالی
تیمور محمدی؛ محمد رضا فقهی کاشانی؛ مهدی صامعی
چکیده
رابطه‌ی منفی بین بازدهی سهام و تلاطم آن تحت عنوان اثر اهرمی شناخته میشود. توضیح مرسوم این ارتباط منفی را به اثر تغییر ارزش سهام بر روی نسبت بدهی مرتبط می‌داند. چنانچه این توضیح صحیح در نظر گرفته شود، این اثر در شرایط نزولی و صعودی بازار باید یکسان بوده و همچنین پایدار باشد. در اکثر مطالعات، این ارتباط از طریق بررسی رفتار بازدهی سهم ...
بیشتر
رابطه‌ی منفی بین بازدهی سهام و تلاطم آن تحت عنوان اثر اهرمی شناخته میشود. توضیح مرسوم این ارتباط منفی را به اثر تغییر ارزش سهام بر روی نسبت بدهی مرتبط می‌داند. چنانچه این توضیح صحیح در نظر گرفته شود، این اثر در شرایط نزولی و صعودی بازار باید یکسان بوده و همچنین پایدار باشد. در اکثر مطالعات، این ارتباط از طریق بررسی رفتار بازدهی سهم و تلاطم بازدهی مورد بررسی قرارگرفتهاست. در این پژوهش ارتباط بین تلاطم بازدهی سهام با بازدهی و نسبت بدهی روی دادههای ماهانهی ۲۲ شرکت بزرگ بورس اوراق بهادار تهران از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۹ مورد بررسی قرارگرفتهاست. همچنین ارزش بدهی در ساختار سرمایهی شرکت از طریق قیمت‌گذاری اختیارات ترکیبی برآورد شدهاست. نتایج پژوهش حاضر از جمله وجود اثر نامتقارن بازدهی تنها در شرایط نزولی بازار در کنار عدم پایداری این اثر حاکی از این امر است که نسبت بدهی نمیتواند توضیحدهندهی رفتار بازدهی و تلاطم بازدهی سهم باشد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد پولی
الناز باقرپور؛ عباس شاکری؛ تیمور محمدی
چکیده
تورم بالا و مستمر در اقتصاد ایران به عنوان یک معضل ساختاری دارای پیامدهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی گسترده‌ای میباشد و برای کنترل تورم در کشور سیاستگذاران بایستی سیاست‌های مناسب، به موقع و متناسب با ساختارهای اقتصادی را اتخاذ کنند. از این‌رو هدف این مطالعه، شناسایی ماهیت تورم و ارائه تحلیل‌های واقعی در مورد تورم است. بدین منظور ...
بیشتر
تورم بالا و مستمر در اقتصاد ایران به عنوان یک معضل ساختاری دارای پیامدهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی گسترده‌ای میباشد و برای کنترل تورم در کشور سیاستگذاران بایستی سیاست‌های مناسب، به موقع و متناسب با ساختارهای اقتصادی را اتخاذ کنند. از این‌رو هدف این مطالعه، شناسایی ماهیت تورم و ارائه تحلیل‌های واقعی در مورد تورم است. بدین منظور مطالعه حاضر با استفاده از رویکرد تبدیل موجک پیوسته پویایی‌های رابطه علی میان تورم و نقدینگی و رابطه میان تورم و نرخ ارز را با استفاده از دادههای ماهانه طی سالهای 1361:1 الی 1399:12 در اقتصاد ایران مورد بررسی قرار میدهد. طبق نتایج تحقیق: 1- نقدینگی در بلندمدت بر نرخ تورم تاثیر گذار نیست و علیت معکوس ( علیت از سمت تورم به نقدینگی) وجود دارد و این نتیجه موید تایید درونزایی نقدینگی در بلندمدت در اقتصاد ایران است. 2- تکانههای رشد نرخ ارز (طرف عرضه اقتصاد) بر تورم مؤثر است، به گونهای که نرخ ارز در هر دو فرکانس کوتاه مدت و بلندمدت اثر معناداری بر تورم داشته است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد رفتاری
حبیب مروت؛ سیروس امیدوار؛ رویا اسکندری
چکیده
ریسک و نا اطمینانی نقش مهمی را در تصمیم‌های اقتصادی بازی می‌کنند. ازآنجایی‌که نگرش‌های متفاوت نسبت به ریسک منجر به انتخاب‌های متفاوت میشود، لذا آگاهی از عوامل تعیین‌کننده این ترجیحات برای درک و پیشبینی رفتار افراد بسیار مهم است. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثر برخی از عوامل مؤثر بر نگرش افراد به ریسک (درجه ریسک‌گریزی) با تأکید ...
بیشتر
ریسک و نا اطمینانی نقش مهمی را در تصمیم‌های اقتصادی بازی می‌کنند. ازآنجایی‌که نگرش‌های متفاوت نسبت به ریسک منجر به انتخاب‌های متفاوت میشود، لذا آگاهی از عوامل تعیین‌کننده این ترجیحات برای درک و پیشبینی رفتار افراد بسیار مهم است. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثر برخی از عوامل مؤثر بر نگرش افراد به ریسک (درجه ریسک‌گریزی) با تأکید بر خوشبینی و صبوری (نرخ ترجیح زمانی) افراد است. در این پژوهش به‌منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، کشور ایران است و تعداد نمونه برگزیده 304 نفر از افرادی هستند که در کشور ایران زندگی می‌کنند و از طریق نمونهگیری تصادفی انتخاب شدهاند. روش تحقیق، مدل رگرسیون چندمتغیره میباشد. نتایج پژوهش نشان میدهد که متغیرهای خوشبینی و درآمد اثر منفی معنیدار و سن اثر مثبت معنیدار بر ریسک‌گریزی داشته و صبوری اثر معنی‌داری بر ریسک‌گریزی ندارد.
مقاله پژوهشی
لیلا جباری؛ علی اصغر سالم
چکیده
تغییرات آب وهوایی ناشی از افزایش انتشار کربندیاکسید و سایر گازهای گلخانه‌ای، یکی از مسائل حیاتی است که بشر با آن مواجه شده و خطرات قابل توجهی هم برای انسان و هم محیط‌زیست به وجود آورده است و در دهه‌های اخیر، این موضوع که چگونه انتشار کربن دی‌اکسید کاهش یابد، به یک مسئله جدی تبدیل شده، به طوری که بسیاری از محققان را به مطالعه ...
بیشتر
تغییرات آب وهوایی ناشی از افزایش انتشار کربندیاکسید و سایر گازهای گلخانه‌ای، یکی از مسائل حیاتی است که بشر با آن مواجه شده و خطرات قابل توجهی هم برای انسان و هم محیط‌زیست به وجود آورده است و در دهه‌های اخیر، این موضوع که چگونه انتشار کربن دی‌اکسید کاهش یابد، به یک مسئله جدی تبدیل شده، به طوری که بسیاری از محققان را به مطالعه عوامل ایجادکننده و مؤثر بر کربندیاکسید و کنترل آنها سوق داده است. از عوامل مؤثر بر انتشار کربندیاکسید میتوان به تغییر ساختار اشتغال اشاره کرد که میتواند نقش مهمی در افزایش انتشار کربندیاکسید از طریق افزایش فعالیت‌های صنعتی و رشد اقتصادی داشته باشد و کنترل آن میتواند اهمیت زیادی در کاهش میزان کربن منتشرشده داشته باشد. لذا در مطالعه حاضر تأثیر تغییر ساختار اشتغال بر انتشار کربن در استان‌های ایران با استفاده از مدل رگرسیون پنل کوانتایل با اثرات ثابت غیرجمع‌پذیر که توسط پاول(2016) ارائه شده، طی بازه زمانی 1398-1388 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان میدهد که افزایش نسبت جمعیت شاغل در بخش غیرکشاورزی یا به عبارتی افزایش تغییر ساختار اشتغال، انتشار کربن را افزایش میدهد و این شاخص به‌طور غیرمستقیم نیز از طریق رشد اقتصادی، اثر مثبت و معناداری بر انتشار کربن دارد. علاوه بر این، رابطه N معکوس میان انتشار کربن دی اکسید و رشد اقتصادی در این مطالعه تایید گردید و همچنین، ضرایب بدست آمده برای نابرابری درآمد، منفی و معنادار و برای سرانه مصرف انرژی، صنعتی‌شدن و شهرنشینی مثبت و معنادار است.
مقاله پژوهشی
اقتصادسنجی
عمادالدین سخائی
چکیده
تجزیه و تحلیل سیاست‌های کلان اقتصادی و مدیریت ریسک، مستلزم توجه به افزایش وابستگی‌های متقابل بین بازارها و اقتصادها است. موضوعات اقتصادی باید از دیدگاه جهانی و داخلی مورد توجه قرار گیرد و باید کانال‌های مختلف انتقال شوک مورد توجه قرارگیرد. این مقاله در پی بررسی اثر شوک کشورهای اثرگذار بر اقتصاد ایران است. برای نشان دادن این اثر ...
بیشتر
تجزیه و تحلیل سیاست‌های کلان اقتصادی و مدیریت ریسک، مستلزم توجه به افزایش وابستگی‌های متقابل بین بازارها و اقتصادها است. موضوعات اقتصادی باید از دیدگاه جهانی و داخلی مورد توجه قرار گیرد و باید کانال‌های مختلف انتقال شوک مورد توجه قرارگیرد. این مقاله در پی بررسی اثر شوک کشورهای اثرگذار بر اقتصاد ایران است. برای نشان دادن این اثر از مدل خودرگرسیون برداری جهانی (GVAR) از فصل اول 1990تا فصل چهارم 2019 برای 34 کشور که حدود 90٪ از تولید جهانی را پوشش میدهند، استفاده شده است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که تنها شوک کشورهای آمریکا، چین و شوک جهانی بر متغیرهای کلان اقتصادی سایر کشورها و قیمت نفت تاثیرگذار است و در نتیجه اثر این سه شوک بر اقتصاد ایران بررسی شد. نتایج نشان داد که با فرض ثبات سایر شرایط شوک مثبت یک درصدی بر تولید ناخالص داخلی چین بر متغیرهای تولید ناخالص داخلی و تورم ایران اثرگذار است و با افزایش یک درصد GDP چین، GDP ایران یک دوره بعد از آن 08/0 و تورم 2/1 درصد افزایش می‌یابد و بر نرخ بهره تاثیری ندارد. شوک آمریکا به‌طور غیرمستقیم و از طریق قیمت نفت اثر دارد. اثر شوک جهانی نیز بر اقتصاد ایران کوتاهمدت و کوچک میباشد که نشان میدهد با توجه به ایزوله بودن اقتصاد، متغیرهای خارجی نمی‌توانند تاثیرات قابل توجهی بر اقتصاد ایران داشته باشند. به طور کلی با توجه به اندازه اقتصاد و حجم مبادلات تجاری ایران، شوک‌های شرکای تجاری و جهانی از کانال تجارت خارجی بر اقتصاد ایران اثرگذار نیست.
مقاله پژوهشی
برنامه ریزی و بودجه
حمیدرضا قاسمی؛ علی عرب مازار یزدی؛ رضا زمانی
چکیده
در رویکرد نهادگرایی جدید پیچیدگی‌های نظام بودجه‌ریزی ریشه در تطور تاریخی شکل‌گیری آن دارد. شناخت این تطور تاریخی از منظر نهادها و سازمان‌ها فهم پیچیدگی‌هایی که امروز نظام بودجه‌ریزی کشور با آن روبروست را آسان‌تر نموده‌است. این پژوهش با استفاده از رهیافت نظم‌های اجتماعی و تکیه بر سه عنصر نهادها، سازمان‌ها و کنترل خشونت به بررسی ...
بیشتر
در رویکرد نهادگرایی جدید پیچیدگی‌های نظام بودجه‌ریزی ریشه در تطور تاریخی شکل‌گیری آن دارد. شناخت این تطور تاریخی از منظر نهادها و سازمان‌ها فهم پیچیدگی‌هایی که امروز نظام بودجه‌ریزی کشور با آن روبروست را آسان‌تر نموده‌است. این پژوهش با استفاده از رهیافت نظم‌های اجتماعی و تکیه بر سه عنصر نهادها، سازمان‌ها و کنترل خشونت به بررسی نظام بودجه‌ریزی ایران در فاصله سالهای ب انقلاب مشروطه تا پایان سلسله قاجار پرداخته است. در این دوره تصویب قانون اساسی، نظام‌نامه داخلی مجلس، قانون تشکیل وزارت مالیه، قانون محاسبات عمومی، قانون دیوان محاسبات و نگارش قانون بودجه و همچنین پیشبینی پذیرتر شدن نحوه تامین منابع و تخصیص هزینه‌ها با محدود کردن دوره عمل بودجه انجام گرفته است. همچنین، بررسی حساب وزرا، جلوگیری از انتقالات غیرقانونی، تهیه و تفریغ بودجه، افزایش قدرت وصول مالیات، ساماندهی خزانه کل کشور و ممنوعیت مقرر شدن مالیات بر اثر نظر شخصی و ارائه روشهای اجرایی مرتبط با نظام بودجه‌ریزی همچنین تشکیل مجلس، کمیسیون بودجه مجلس ، دیوان محاسبات، وزارت مالیه و کمیسیون رسیدگی به دخل و خرج وزارتخانه‌ها به بهبود کیفیت نهادها و افزایش سازمان‌های قراردادی با عمر دائمی در نظام بودجه‌ریزی انجامیده که این امر باعث کنترل خشونت شده است. با بررسی نظام بودجه‌ریزی، گروه های عضو ائتلاف غالب در دوره مورد بررسی را شاهزادگان، اشراف، اعیان، علما ، تجار، مالکان، طبقه روشنفکر و دولت‌های روس و انگلیس تشکیل می‌دادند. بررسی نهادها، سازمان‌ها و کنترل خشونت نشان میدهد که نظام بودجه‌ریزی از نظم دسترسی محدود شکننده به نظم دسترسی محدود پایه در این دوره گذار کرده است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد رفتاری
محمد امین زندی؛ امراله امینی
چکیده
اندازه‌گیری دقیق ترجیحات زمانی فردی در ارزیابی طرحهای اقتصادی ای که افراد درگیر آن هستند، در تخمین ترجیحات زمانی اجتماعی، در ارزیابی برنامه‌های زیست محیطی و برنامه های بهداشتی بسیار کلیدی است. هدف از انجام این پژوهش تخمین ترجیحات زمانی فردی بر روی نمونه‌ای 70 تایی از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی (ره) و پیام نور میباشد. برای ...
بیشتر
اندازه‌گیری دقیق ترجیحات زمانی فردی در ارزیابی طرحهای اقتصادی ای که افراد درگیر آن هستند، در تخمین ترجیحات زمانی اجتماعی، در ارزیابی برنامه‌های زیست محیطی و برنامه های بهداشتی بسیار کلیدی است. هدف از انجام این پژوهش تخمین ترجیحات زمانی فردی بر روی نمونه‌ای 70 تایی از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی (ره) و پیام نور میباشد. برای این منظور از روش آزمایشی، که امکان کنترل متغیرهای مداخله گر را فراهم می‌آورد و البته عمدهترین و معتبرترین روش برای تخمین ترجیحات زمانی فردی است، استفاده شد. شیوهی استفاده شده برای استخراج ترجیحات زمانی فردی لیست قیمت چندگانه، که در آن افراد در معرض انتخاب های چندگانهی پولی قرار میگیرند، بود. تابع تنزیل مورد استفاده در این پژوهش تابع هذلولی بود؛ در این نوع تابع، تنزیل با نرخ ثابتی صورت نمیگیرد بلکه با گسترش بازهی زمانی انتخاب، تنزیل کاهش می‌یابد. برازش داده ها با استفاده از تابع هذلولی نشان داد که این نوع تنزیل با پژوهشهای گذشته سازگار است. میانگین نرخ تنزیلِ فردی حاصل شده برابر 0615/ 0 با انحراف معیار 0796/0 بدست آمد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد سیاسی
بهروز صادقی؛ احسان کاظمی
چکیده
بهبود کیفیت نهادها در کنار توسعه زیرساخت‌های توسعه اقتصادی کشور، میتواند ترکیبی بهینه برای کاهش درجه موافق چرخه‌ای بودن سیاست اقتصادی در کشورهای درحال توسعه فراهم آورد. لذا هدف این پژوهش تحلیل اثر حکمرانی خوب و چرخه‌های سیاسی بر تغییرات نقدینگی و کسری بودجه در ایران طی دوره زمانی 1397- 1357 میباشد. روش پژوهش تحلیلی-توصیفی و استفاده ...
بیشتر
بهبود کیفیت نهادها در کنار توسعه زیرساخت‌های توسعه اقتصادی کشور، میتواند ترکیبی بهینه برای کاهش درجه موافق چرخه‌ای بودن سیاست اقتصادی در کشورهای درحال توسعه فراهم آورد. لذا هدف این پژوهش تحلیل اثر حکمرانی خوب و چرخه‌های سیاسی بر تغییرات نقدینگی و کسری بودجه در ایران طی دوره زمانی 1397- 1357 میباشد. روش پژوهش تحلیلی-توصیفی و استفاده از روش اقتصادسنجی GMM و داده‌ها از سایتهای بانک مرکزی و بانک جهانی برای اقتصاد ایران می‌باشند. نتایج تحقیق نشان میدهد که اثر متغیر حکمرانی خوب بر متغیر تغییرات نقدینگی و کسری بودجه منفی و معنادار است. همچنین نتایج نشان میدهد که اثرات ضربی (تعاملی) شاخص حکمرانی خوب و متغیرهای مجازی انتخابات نیز بر متغیرهای وابسته تغییرات نقدینگی و کسری بودجه منفی و معنادار است. این نتایج نشان میدهد که با یک حکمرانی خوب می توان تغییرات کسری بودجه و نقدینگی ناشی از چرخه‌های سیاسی را در اقتصاد ایران کنترل کرد، لذا پیشنهاد به تقویت شاخص‌های حکمرانی خوب در جهت کنترل چرخه‌های تجاری میشود.
مقاله پژوهشی
اقتصادسنجی
مجتبی رستمی؛ سید نظام الدین مکیان
چکیده
پیش بینی بازده سهام برای سرمایه گذاران در بازارهای مالی از اهمیت فراوانی برخودار است. به‌طور کلی چهار روش برای پیشبینی شاخص قیمت سهام وجود دارد: تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی، پیشبینی سری‌های زمانی کلاسیک و روش یادگیری ماشینی. این مطالعه در دسته سوم یعنی پیشبینی سری زمانی که در آن مقادیر یک متغیر در طول زمان پیشبینی میشود، ...
بیشتر
پیش بینی بازده سهام برای سرمایه گذاران در بازارهای مالی از اهمیت فراوانی برخودار است. به‌طور کلی چهار روش برای پیشبینی شاخص قیمت سهام وجود دارد: تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی، پیشبینی سری‌های زمانی کلاسیک و روش یادگیری ماشینی. این مطالعه در دسته سوم یعنی پیشبینی سری زمانی که در آن مقادیر یک متغیر در طول زمان پیشبینی میشود، قرار می‌گیرد. بررسی مطالعات انجام شده نشان میدهد که پیشبینی قیمت سهام عمدتاً با روش‌هایی چون شبکه عصبی و الگوریتم ژنتیک بوده است. عدم کاربرد روش بیزین و روش هموارسازی نمایی در مطالعات انجام شده مشهود است. در واقع تمایز این پژوهش با سایر مطالعات داخلی کاربرد روشهای بیزین، هموارسازی نمایی و باکس جنکینز و مقایسه آنها در پیشبینی قیمت سهام است .برای این مطالعه دیدگاه پیش بینی با سری‌های زمانی با سه روش مختلف بیزین، هموارسازی نمایی و باکس جنکینز مورد استفاده قرار گرفته و نتایج آنها با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفته است. بازه زمانی این مطالعه از ۱۳۹۷/۶/۱ تا ۱۳۹۷/۱۲/۲۷ در تناوب روزانه میباشد. نتایج، بر اساس معیار میانگین مربع خطاها نشان دهنده برتری روش بیزی بر سایر روش‌ها است. این بدین خاطر است که روش بیزی برخلاف روشهای دیگر سری زمانی، به پیشبینی چگالی احتمال مقادیر آتی متغیر مورد نظر می‌پردازد. بنابراین، روش بیزی نسبت به روشهای دیگر کلاسیک در سری‌های زمانی اطلاعات بیشتری راجع به متغیری که پیشبینی میشود فراهم می‌آورد. این مطالعه اهمیت توجه به این روش های پیش بینی در شاخص‌های بازارهای مالی نشان می دهد.
مقاله پژوهشی
اقتصادکلان
محدثه صابری؛ زهرا افشاری؛ احمد سرلک؛ سیدفخرالدین فخر حسینی؛ اسماعیل صفرزاده
چکیده
در این مقاله اثر سالمندی جمعیت بر رشد اقتصادی با مدل قابل‌محاسبه با نسل‌های همپوشان (OLG) دیاموند تعمیمیافته در یک اقتصاد بسته که در آن عنصر سرمایه انسانی به‌صورت درونزا شکل‌گرفته، شبیه‌سازی‌شده است.ابتدا پویایی‌های اثر سالمندی بر متغیرهای اقتصاد کلان و به‌ویژه رشد اقتصادی در سناریو پایه(وضعیت فعلی اقتصاد ایران) شبیه‌سازی‌شده ...
بیشتر
در این مقاله اثر سالمندی جمعیت بر رشد اقتصادی با مدل قابل‌محاسبه با نسل‌های همپوشان (OLG) دیاموند تعمیمیافته در یک اقتصاد بسته که در آن عنصر سرمایه انسانی به‌صورت درونزا شکل‌گرفته، شبیه‌سازی‌شده است.ابتدا پویایی‌های اثر سالمندی بر متغیرهای اقتصاد کلان و به‌ویژه رشد اقتصادی در سناریو پایه(وضعیت فعلی اقتصاد ایران) شبیه‌سازی‌شده است و سپس پویایی‌های آثار سیاست‌های عمومی دولت تحت سناریوهای مختلف جهت افزایش سرمایه انسانی و افزایش حقوق بازنشستگی بر رشد اقتصادی برای یک دوره50ساله شبیه‌سازی‌شده است. نتایج مدل نشان داد که سیاست‌های عمومی دولت در جهت افزایش سرمایه انسانی سهم نیروی کار ماهر( نیروی کار مؤثر) را افزایش میدهد بنابراین اثر رشد دارد. در مقادیر بالای سناریو پایه (وضعیت کشورهای صنعتی) اثر بهره‌وری بر سالمندی غلبه میکند و رشد بلندمدت افزایش می‌یابد. به‌علاوه نتایج نشان داد که افزایش نسبت حقوق بازنشستگی به سطح کشورهای پیشرفته رشد اقتصادی مبتنی بر سمت تقاضا را ترغیب میکند ولی اثر سطح دارد و رشد بلندمدت را تغییر نمی‌دهد. نتایج نشان میدهد که افزایش سالمندی اگر همراه با سیاست‌های عمومی دولت در جهت ارتقای سرمایه انسانی باشد میتواند به‌طور بالقوه اثرمنفی سالمندی بر رشد را جبران کند.
مقاله پژوهشی
ارز
سیدکمیل طیبی؛ نرگس نصیری
چکیده
هدف این مقاله طراحی یک سیستم هشدار زودهنگام بحران ارزی و بررسی نقش شاخص کنترل سرمایه در کنار سایر شاخص‌های هشداردهنده است. افزایش روزافزون تحرک سرمایه و آزادسازی جریان‌های مالی بین‌المللی از ابعاد مهم جهانی شدن است و منافع قابل توجهی را برای بسیاری از کشورها در پی داشته است. با این وجود به دلیل تاثیرگذاری آزادسازی‌های مالی در دهه ...
بیشتر
هدف این مقاله طراحی یک سیستم هشدار زودهنگام بحران ارزی و بررسی نقش شاخص کنترل سرمایه در کنار سایر شاخص‌های هشداردهنده است. افزایش روزافزون تحرک سرمایه و آزادسازی جریان‌های مالی بین‌المللی از ابعاد مهم جهانی شدن است و منافع قابل توجهی را برای بسیاری از کشورها در پی داشته است. با این وجود به دلیل تاثیرگذاری آزادسازی‌های مالی در دهه پایانی قرن بیستم بر بسیاری از متغیرهای کلیدی اقتصاد کلان از جمله نرخ ارز و همچنین ایجاد بحران‌های ارزی در برخی کشورهای آمریکا‌ی لاتین و جنوب شرق آسیا نگرانی‌هایی را مانند بحران ارزی به وجود آورده است. بنابراین این پرسش قابل طرح است که آیا کنترل سرمایه می-تواند نقشی در تعدیل یا تشدید بحران ارزی ایفا نماید؟ از طرف دیگر، با توجه به این‌که پیشبینی نوسان‌ها و بحران‌های ارزی گامی مهم در سیاست‌گذاری ارزی کشورها محسوب میشود، این پژوهش در تلاش است تا علاوه بر ارزیابی ارتباط بین شاخص کنترل سرمایه و بحران ارزی، به بررسی نقش این متغیر به عنوان یه هشداردهنده در کنار سایر هشداردهنده‌های بحران ارزی، با رویکرد متوسط‌گیری بیزین بپردازد. به همین منظور دادههای سالانه انواع شاخص‌های کنترل سرمایه در کنار طیف وسیعی از متغیرهای اقتصاد کلان و متغیرهای مالی که وضعیت اقتصاد را در بخش‌های حقیقی، پولی، سیاسی، مالیه عمومی، خارجی، نهادی و ساختاری نشان میدهند، برای 60 کشور تجربه‌کننده بحران ارزی در طول دوره زمانی 1975-2019 مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که کنترل سرمایه اثر معنی‌داری در کاهش وقوع بحران ارزی در کشورهای تحت بررسی داشته است.
مقاله پژوهشی
برنامه ریزی منطقه ای
مرتضی قاسمی
چکیده
یکی از نیازهای اولیه جامعه انسانی که با مقوله توسعه در تمام جوانب آن ارتباط پیدا کرده است و در حال حاضر یکی از نشانه‌های تمدن به حساب می‌آید، مساله زیرساخت اقتصادی است. این زیرساخت علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن توسعه، خود نیز دچار تغییر و تحول میشود. به همین روی در پژوهش حاضر با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی و منطق فازی و سیستم ...
بیشتر
یکی از نیازهای اولیه جامعه انسانی که با مقوله توسعه در تمام جوانب آن ارتباط پیدا کرده است و در حال حاضر یکی از نشانه‌های تمدن به حساب می‌آید، مساله زیرساخت اقتصادی است. این زیرساخت علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن توسعه، خود نیز دچار تغییر و تحول میشود. به همین روی در پژوهش حاضر با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی و منطق فازی و سیستم اطلاعات مکانی میزان توسعه زیرساخت اقتصادی در استان مازندران مورد سنجش قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و ماهیت آن کاربردی در نظام برنامه‌ریزی منطقه‌ای است. بر این اساس لایه‌های مکانی و اطلاعات توصیفی حمل و نقل، انرژی و فناوری اطلاعات و ارتباطات مستخرج از سالنامه آماری سال 1398 استان مازندران به عنوان سه معیار ارزیابی توسعه زیرساخت اقتصادی به همراه زیرمعیارهای وابسته پس از تکمیل پرسشنامه و ارزش‌گذاری توسط بهره‌وران، در محیط سیستم اطلاعات مکانی مورد ادغام قرار گرفته‌اند. در نهایت نقشه‌های پزوهش نشان میدهد 01/49 درصد از شهرهای استان در دسته خیلی زیاد از میزان برخورداری زیرساخت اقتصادی قرار دارند. 27 درصد از شهرها در سطح متوسط و متوسط به بالا جای گرفته‌اند و 23 درصد از امکانات کم و بسیار کم رنج می‌برند. از آن سوی 39 درصد از روستاهای مازندران نیز در بهترین پهنه برخورداری از زیرساخت‌ها قرار گرفته‌اند.
مقاله پژوهشی
ارز
حسن تحصیلی
چکیده
اثرگذاری تغییرات نرخ ارز بر سطح عمومی قیمتها یکی از موضوعات مهم در اقتصاد کلان است و بررسی جزئیات آن دلالتهای مهمی برای سیاستگذار پولی به همراه دارد. با توجه به وضعیت این دو متغیر در اقتصاد ایران، رهیافتهای نوین اقتصادسنجی می توانند بینش جدیدی ارائه کنند. در این راستا، پژوهش حاضر با به کارگیری الگوی خودرگرسیون برداری آستانه ای می ...
بیشتر
اثرگذاری تغییرات نرخ ارز بر سطح عمومی قیمتها یکی از موضوعات مهم در اقتصاد کلان است و بررسی جزئیات آن دلالتهای مهمی برای سیاستگذار پولی به همراه دارد. با توجه به وضعیت این دو متغیر در اقتصاد ایران، رهیافتهای نوین اقتصادسنجی می توانند بینش جدیدی ارائه کنند. در این راستا، پژوهش حاضر با به کارگیری الگوی خودرگرسیون برداری آستانه ای می کوشد عبور نرخ ارز در ایران را طی سالهای 1397:4 – 1369:1 به صورت غیرخطی بررسی کند. نتایج نشان دادند اثرگذاری نرخ ارز بر سطح عمومی قیمتها به مقادیر تورم (محیط تورمی و آستانه آن) وابسته است. به طوری که اگر تورم فصلی بیشتر از 48/5 % باشد، شوک ارزی اثر کمتری بر تورم دارد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که به دلیل نبود سیاست هدف گذاری تورم در اقتصاد ایران، اثرگذاری شوک نرخ ارز بر تورم در مقادیر بالاتر از آستانه کمتر است. بر این اساس، میتوان گفت سیاست پولی در تورم های کمتر از آستانه، آزادی عمل کمتری دارد و ضروری است اهداف مربوط به کاهش تورم و سیاست‌های ارزی به طور توأمان مدنظر قرار گیرند.
)
