نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شیما نمازی زواره ¹
• فرشاد مومنی ²
• علی اصغر سالم ³

¹ کارشناسی ارشد، گروه توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

² گروه اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

³ دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی تهران

چکیده

یک دلیل عمده سوق افراد به سمت مشاغل غیر‌رسمی انگیزه‌های ضرورت می‌باشد. در واقع اشتغال غیر‌رسمی نوعی استراتژی بقا برای کسانی است که راهی جز کار کردن در این نوع مشاغل با دستمزد پایین در جهت کسب درآمد و حمایت از خود و خانواده‌هایشان نمی‌یابند. در سطح توسعه تداوم این روند توان رقابت اقتصادی و کیفیت زندگی شهروندان را تحت تاثیر قرار داده و بنیه تولید ملی و تولید فناورانه و نوآورانه را با محدودیت‌های جدی رو به رو می‌سازد. در همین راستا هدف مقاله حاضر بررسی اثر فقر خانوار به همراه سایر عوامل اقتصادی-اجتماعی بر اشتغال غیر‌رسمی در مناطق شهری ایران در سال 1398 است. برای این منظور با بهره‌گیری از ریز داده‌‌های طرح هزینه و درآمد خانوار‌های شهری، نخست خط فقر بر پایه رویکرد فقر مطلق برای مناطق شهری محاسبه و خانوار‌های فقیر شناسایی شد. سپس با توجه به شاخص ارائه شده در این پژوهش نوع اشتغال خانوار‌ها به لحاظ رسمی و غیررسمی بودن مشخص گردید. نتایج حاصل از برآورد الگوی پژوهش با استفاده از روش دو مرحله‌ای هکمن پروبیت حاکی از آن است که فقر خانوار منجر به افزایش معنا‌داری در اشتغال غیر‌رسمی می‌شود به طوری که با افزایش در فقر، احتمال شاغل غیر‌رسمی بودن به میزان 57/0 افزایش می‌یابد. پیام راهبردی مطالعه آن است که صرفا با ارتقاء بنیه تولید فناورانه و خلق قابلیت‌های ارزش آفرینانه متکی به بهره‌وری فزاینده است که می‌توان بر معضل فقر و همچنین اشتغال غیر‌رسمی در ایران غلبه کرد.

کلیدواژه‌ها

• اشتغال غیررسمی
• فقر
• تامین اجتماعی
• روش دو مرحله‌ای هکمن پروبیت

موضوعات

• اشتغال، نیروی کار