بیژن باصری؛ ندا اصغری؛ محمد کیا
دوره 16، شماره 47 ، تیر 1390، صفحه 1-29
چکیده
اقتصاد دانش‌محور به دلیل ایجاد تحول سریع، زودبازده بودن سرمایهگذاریها و تأثیرات شگرف بر رشد یکی از موضوع‌های جذاب اقتصادی در دو دهه اخیر محسوب میشود. نیاز به دانش فنی پیشرفته، مدیریت کارآمد و ایجاد ارزش‌افزوده قابل توجه در فعالیتهای اقتصادی، ایجاد شرایط رقابتی سالم بین بخش دولتی وخصوصی و گسترش مشارکت در اقتصاد از جمله دلایل ...
بیشتر
اقتصاد دانش‌محور به دلیل ایجاد تحول سریع، زودبازده بودن سرمایهگذاریها و تأثیرات شگرف بر رشد یکی از موضوع‌های جذاب اقتصادی در دو دهه اخیر محسوب میشود. نیاز به دانش فنی پیشرفته، مدیریت کارآمد و ایجاد ارزش‌افزوده قابل توجه در فعالیتهای اقتصادی، ایجاد شرایط رقابتی سالم بین بخش دولتی وخصوصی و گسترش مشارکت در اقتصاد از جمله دلایل توجه به اقتصاد دانش است. در این پژوهش، مؤلفه‌های اقتصاد دانش‌محور در چهار حوزه عملکرد نظام اقتصادی، آموزش، نوآوری و ایجاد جریان دانایی و فناوری اطلاعات و ارتباطات، بر رشد اقتصادی در ایران و کشورهایی همتراز ایران را با شاخص اقتصاد دانشی 3/2 تا 4 به شکل تطبیقی بررسی کردهایم. فرضیه پژوهش این است که فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر اقتصاد دانش‌محور تأثیر به سزایی در رشد اقتصادی دارد و نوآوری در مقایسه با آموزش عامل اثر گذارتری در رشد اقتصادی محسوب میشود. یافتههای این پژوهش- با استفاده از دادههای سالانه دورۀ 1996-2007 در ایران و کشورهای با شاخص اقتصاد دانش همتراز ایران- نشان می‌دهد که شاخصهای نوآوری وگسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معنادار و مثبتی با رشد اقتصادی این کشورها داشته است.
عاطفه تکلیف
دوره 16، شماره 47 ، تیر 1390، صفحه 31-52
چکیده
در این مقاله، به بررسی رابطه بین تلاطم قیمت نفت خام WTI و حجم قراردادهای فعال در بورس نایمکس در قالب یک مدل VAR طی سال‌های 1986 تا 2010 پرداخته شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل، حاکی از وجود رابطه علی از طرف تفاضل حجم قراردادهای فعال به تلاطم قیمت نفت WTI میباشد ضمن آنکه بر اساس نتایج حاصل از مدل VECM رابطه علی میان متغیرهای سطح قیمت نفت خام ...
بیشتر
در این مقاله، به بررسی رابطه بین تلاطم قیمت نفت خام WTI و حجم قراردادهای فعال در بورس نایمکس در قالب یک مدل VAR طی سال‌های 1986 تا 2010 پرداخته شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل، حاکی از وجود رابطه علی از طرف تفاضل حجم قراردادهای فعال به تلاطم قیمت نفت WTI میباشد ضمن آنکه بر اساس نتایج حاصل از مدل VECM رابطه علی میان متغیرهای سطح قیمت نفت خام WTI و حجم قراردادهای فعال تأیید نمیشود زیرا انتظارات معاملهگران عمدتاً بر تغییرات قیمت آتی‌های نفت خام تأثیرگذار است. با توجه به این که افزایش تلاطم قیمت نفت خام در بازار اسپات دلالت بر افزایش عدماطمینان در پیش‌بینی قیمت نفت خام میکند نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد که حجم قراردادهای فعال در بورسهای نفتی یکی از متغیرهای کلیدی در تحلیل رفتار قیمت در بازارهای جهانی نفت میباشد.
ناصر خیابانی؛ مریم ساروقی
دوره 16، شماره 47 ، تیر 1390، صفحه 53-73
چکیده
در این پژوهش، با استفاده از مدلهای خانواده ARCH و روش شبیه‌سازی دورانی، الگوهای مناسب برآورد ارزش در معرض ریسک (VaR) را برای دادههای شاخص روزانه بورس اوراق بهادار تهران در دوره 1377-1386 مورد بررسی قرار می‌دهیم. مقایسه دقت پیش‌بینی الگوهای انتخابی پس از 1000 بار شبیه‌سازی خارج از نمونه، با استفاده از دو آزمون پوشش شرطی و پوشش غیرشرطی انجام ...
بیشتر
در این پژوهش، با استفاده از مدلهای خانواده ARCH و روش شبیه‌سازی دورانی، الگوهای مناسب برآورد ارزش در معرض ریسک (VaR) را برای دادههای شاخص روزانه بورس اوراق بهادار تهران در دوره 1377-1386 مورد بررسی قرار می‌دهیم. مقایسه دقت پیش‌بینی الگوهای انتخابی پس از 1000 بار شبیه‌سازی خارج از نمونه، با استفاده از دو آزمون پوشش شرطی و پوشش غیرشرطی انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد در بین برآوردکنندگان VaR، الگوی GARCH،با توزیع t-student، از توانمندی مناسبتری در مقایسه با الگوهای همخانواده دیگر مانند TGARCH و EGARCH در برآورد ریسک یک روز آینده بورس اوراق بهادار تهران، برخوردار است.
رحیم دباغ
دوره 16، شماره 47 ، تیر 1390، صفحه 75-104
چکیده
بهرهوری[1] معیار توصیف کننده استفاده صحیح و بهینه از عوامل تولید و درجه دستیابی به اهداف میباشد. در مقاله کارایی و بهرهوری بخش پژوهشی و کل (آموزشی و پژوهشی) 31 دانشگاه بزرگ دولتی به منظور ایجاد رقابت جهت بهبود بهرهوری آنها مورد بررسی قرار گرفته‌اند. برای اندازهگیری کارایی و تغییرات بهرهوری دانشگاهها با توجه به خصوصیاتشان ...
بیشتر
بهرهوری[1] معیار توصیف کننده استفاده صحیح و بهینه از عوامل تولید و درجه دستیابی به اهداف میباشد. در مقاله کارایی و بهرهوری بخش پژوهشی و کل (آموزشی و پژوهشی) 31 دانشگاه بزرگ دولتی به منظور ایجاد رقابت جهت بهبود بهرهوری آنها مورد بررسی قرار گرفته‌اند. برای اندازهگیری کارایی و تغییرات بهرهوری دانشگاهها با توجه به خصوصیاتشان از روش ناپارامتری تحلیل پوششی داده‌ها استفاده شده است. نکته مهم، بررسی نسبی کارایی فعالیتهای دانشگاهها در شرایط یکسان میباشد و با این حال اکثر دانشگاهها از ناکارایی نسبی برخوردارند به عنوان مثال در سال تحصیلی 1386-1385 در بخش پژوهشی، 7 دانشگاه کارا و 23 دانشگاه ناکارا و برای کل (آموزشی و پژوهشی) 19 دانشگاه کارا و 12 دانشگاه ناکارا بودند. برای جلوگیری از تصادفی بودن نتایج از میانگین هندسی 5 سال تحصیلی 1381 الی 1386 استفاده شده است. بر این اساس کاراترین دانشگاهها از نظر فعالیتهای پژوهشی شامل دانشگاههای تهران، شیراز، کردستان، محقق اردبیلی، رازی کرمانشاه، لرستان و همدان میباشند و بدان معناست که این دانشگاهها نسبت به بقیه دانشگاهها با ورودیهای کمتر، خروجی‌های پژوهشی بیشتری ارایه نموده و بیشترین کارایی را داشتهاند و همچنین میزان کارایی 13 دانشگاه از سطح متوسط کارایی دانشگاهها پایینتر بودند. در بررسی تغییرات بهرهوری دانشگاهها مشخص شد که طی پنج سال تحصیلی بهبودی محسوسی حاصل نشده است و عدم پیشرفت و تغییرات نامحسوس مثبت در بهرهوری پژوهشی و بهرهوری کل عمدتاً ناشی از رشد کم کارایی تکنولوژی (بکارگیری موثر و میزان تجهیزات و امکانات آموزشی و پژوهشی) آنها میباشد. در همبستگی متغیرها مشخص شد که عامل اصلی تعیین کننده رشد بهرهوری پژوهشی دانشگاهها، ارتقای شاخص کارایی تکنولوژی است و سایر شاخص‌ها مانند شاخص کارایی فنی، سهم و نقش کمتری دارند. در مجموع ارتقای کارایی و بهرهوری دانشگاهها نیازمند اتخاذ برنامه‌ریزی استراتژیک و راه‌اندازی چرخه مدیریت بهبود بهرهوری در دانشگاهها است.
[1]. Total Factor Productivity
علی فریدزاد؛ سهیلا پروین؛ علی‌اصغر بانویی
دوره 16، شماره 47 ، تیر 1390، صفحه 105-127
چکیده
اصلاح نظام مالیاتی کشور، با توجه به هزینه‌های دولت و نااطمینانی کشور به درآمدهای نفتی، یکی از مهمترین مسائل اقتصادی کشور است. از این‌رو به‌کارگیری نظام مدرن مالیات بر ارزش افزوده، یکی از راهکارهایی است که به شفافیت نظام مالیاتی و اصلاح ساختاری آن کمک مینماید. اما یکی از آثار به‌کارگیری این نظام مالیاتی افزایش در قیمت‌هاست. هدف ...
بیشتر
اصلاح نظام مالیاتی کشور، با توجه به هزینه‌های دولت و نااطمینانی کشور به درآمدهای نفتی، یکی از مهمترین مسائل اقتصادی کشور است. از این‌رو به‌کارگیری نظام مدرن مالیات بر ارزش افزوده، یکی از راهکارهایی است که به شفافیت نظام مالیاتی و اصلاح ساختاری آن کمک مینماید. اما یکی از آثار به‌کارگیری این نظام مالیاتی افزایش در قیمت‌هاست. هدف از این مطالعه نیز بررسی آثار قیمتی مالیات بر ارزش افزوده میباشد. برای این منظور از جدول متقارن داده- ستانده کالا در کالا (محصول در محصول) به قیمت‌های پایه استفاده میشود که برای اولین بار بر مبنای ماتریس‌های ساخت و جذب به قیمت پایه سال 1378 بانک مرکزی ایران و با استفاده از نرم افزار IO-SAM محاسبه شده است. این جدول منحصر به فرد است و تنها جدولی است که می‌تواند در تجزیه و تحلیل آثار قیمتی مالیات بر ارزش افزوده مورد استفاده قرار گیرد. نتایج حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که در صورت اعمال مالیات بر ارزش افزوده با نرخ 3 درصد، پیش‌بینی میشود که شاخص عمومی قیمت‌ها در حدود 5/1 درصد افزایش خواهد یافت که پس از معاف نمودن محصولات بر اساس ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده این افزایش قیمت به میزان 8/0 درصد می‌رسد. بالاترین میزان افزایش قیمت نیز در میان 119 محصول در اقتصاد معادل 99/2 درصد میباشد که مربوط به خدمات مستغلات میباشد که عمدتاً به دلیل غیر قابل مبادله بودن این محصول در اقتصاد و فزونی تقاضا بر عرضه آن در کوتاه‌مدت بوده است.
غلامرضا کشاورز حداد؛ سیدبابک ابراهیمی؛ اکبر جعفرعبدی
دوره 16، شماره 47 ، تیر 1390، صفحه 129-162
چکیده
سرایت تلاطم میان شاخصهای مالی، حاکی از فرآیند انتقال اطلاعات میان بازارها میباشد. هنگامی‌که بازارهای مالی با یکدیگر مرتبط هستند، اطلاعات ایجاد شده در یک بازار، می‌تواند سایر بازارها را متاثر سازد. در این پژوهش برای بررسی سرایت تلاطم بین شاخصهای صنعت سیمان، کاشی و سرامیک و شاخص شرکتهای سرمایهگذاری از یک مدل FIGARCHچندمتغیره ...
بیشتر
سرایت تلاطم میان شاخصهای مالی، حاکی از فرآیند انتقال اطلاعات میان بازارها میباشد. هنگامی‌که بازارهای مالی با یکدیگر مرتبط هستند، اطلاعات ایجاد شده در یک بازار، می‌تواند سایر بازارها را متاثر سازد. در این پژوهش برای بررسی سرایت تلاطم بین شاخصهای صنعت سیمان، کاشی و سرامیک و شاخص شرکتهای سرمایهگذاری از یک مدل FIGARCHچندمتغیره استفاده میشود. این مدل چندمتغیره توسعهای از مدل BEKK میباشد که پارامتر حافظهبلندمدت (d) در آن لحاظ گردیده و آن را در طی فرآیند مدلسازی برآورد مینماید. وجود حافظه بلندمدت در بازده داراییها هم از جنبههای تئوریک و نیز از جهت کاربردی از اهمیت برخوردار است. دستیابی به این پارامتر، تحلیلگران بازارهای مالی را در شناخت نوع و ماهیت شوکهای وارد شده به این بازار از نظر کوتاه‌مدت یا بلندمدت بودن آن کمک میکنند. در تحلیل نتایج تجربی، که از دادههای روزانه دوره زمانی 01/06/1385 تا 01/06/1389استفاده میشود، سرایت از شاخص صنعت سیمان به شاخص کاشی و سرامیک و سرمایهگذاریها مشاهده شد که دربازدهی سهام کاشی و سرامیک این اثر به صورت دو طرفه مشاهده شد و از شاخص صنعت سیمان به شاخص کاشی و سرامیک این اثر بیشتر است. نتایج حاصل وجود اثر تقدم و تاخر و جریان اطلاعات در این دو سری زمانی را تایید میکرد. همچنین سرایت تلاطم از سهام سرمایهگذاری به کاشی و سرامیک و بالعکس نیز وجود داشت اما در مورد سهام صنعت سیمان و سرمایهگذاریهاصرفا سرایت یک طرفه از سمت سیمان مشاهده شد. مقایسه نتایج حاصل از تخمین مدل FIGARCHچندمتغیره با مدل GARCHچندمتغیره، حاکی از نزدیکبودن ساختار تحلیلی این دو مدل بود لیکن مدل FIGARCHچندمتغیره قدرت برازش و دقت بیشتری از سرایت تلاطمهای بازده را فراهم میسازد که با تئوریهای پایه اقتصادی مطابقت بیشتری داشت.
تیمور محمدی
دوره 16، شماره 47 ، تیر 1390، صفحه 163-183
چکیده
تکنیک‌های سری زمانی، در حال حاضر، در سطح گسترده‌ای از مطالعات علم اقتصاد و رشته‌های مرتبط مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای به‌کارگیری این تکنیک‌ها، باید فروضی تأمین گردند که عدم تأمین انهاپیامدهایی را برای برآوردهای پارامترهای مدل در بر خواهد داشت. یکی از این تکنیک‌ها که به دلایلی در سطح وسیع در مقالات و پایان‌نامه‌ها مورد استفاده ...
بیشتر
تکنیک‌های سری زمانی، در حال حاضر، در سطح گسترده‌ای از مطالعات علم اقتصاد و رشته‌های مرتبط مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای به‌کارگیری این تکنیک‌ها، باید فروضی تأمین گردند که عدم تأمین انهاپیامدهایی را برای برآوردهای پارامترهای مدل در بر خواهد داشت. یکی از این تکنیک‌ها که به دلایلی در سطح وسیع در مقالات و پایان‌نامه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، مدل ARDL (خودرگرسیونی با توزیع با وقفه) میباشد. بهنظر می‌رسد در به‌کارگیری این مدل درمطالعات مرتبط با اقتصاد ایران در بسیاری موارد فروض ورای مدل لحاظ نشده و لذا استنتاج بر مبنای مدل مخدوش می باشد. هدف این مقاله بیان فروضی است که تحت آنها کاربرد این مدل موجه میباشد. دیده میشود که محقق بلافاصله با داشتن ترکیب سریهای و با کاربرد این تکنیک، با ادامه مسیر به تحلیل همانباشتگی میپردازد که در این مقاله نادرست بودن این کاربرد نیز مورد تأکید قرار می‌گیرد. در پایان برای نشاندادن غلطبودن این گونه کاربرد مدل ARDL، مدل اقتصادسنجی کلان همزمان پویایی (Dynamic SEM)، شبیه‌سازی گشته، شکلهای مختلف VAR، VECM، ARDL برای آن بیان شده و عواقب کاربرد درست و نادرست تکنیک سری زمانی ARDL نشان داده شده است.
عبدالساده نیسی
دوره 16، شماره 47 ، تیر 1390، صفحه 185-204
چکیده
در این مقاله در نظر داریم بازارهای سهام و مشتقات رابا ایده گرفتن از پژوهش‌های روز دنیا بهگونهای مدلسازی کنیم که قابل تعمیم در ایران بوده و برخی از ناکامیهای بازار را تشریح بکنند. برای این منظور ابتدا با استفاده از خواص فرایند مارکوف و مفهوم رژیمهای اقتصادی، رفتار قیمت دارایی پایه (سهام) را با رژیم- سوئیچینگ دینامیکی ...
بیشتر
در این مقاله در نظر داریم بازارهای سهام و مشتقات رابا ایده گرفتن از پژوهش‌های روز دنیا بهگونهای مدلسازی کنیم که قابل تعمیم در ایران بوده و برخی از ناکامیهای بازار را تشریح بکنند. برای این منظور ابتدا با استفاده از خواص فرایند مارکوف و مفهوم رژیمهای اقتصادی، رفتار قیمت دارایی پایه (سهام) را با رژیم- سوئیچینگ دینامیکی مدلسازی میکنیم. سپس با بستن یک اختیار آمریکایی روی این دارایی، یک مدل پویا و نوین در بازار مشتقات بهدست میآوریم. علاوه بر این با تاثیر ثمرات رفاهی عواید نفت در دارایی پایه، یک مدل پویا با بازده تغییرپذیری تصادفی برای دارایی پایهی نفت بهدست میآوریم که مدل قیمت اختیار وابسته به آن آتی نفت را قیمتگذاری میکند، همچنین با اعمال برخی تغییرات محیطی در مدل دارایی پایهی نفت، مشتقات زمینهای نفتخیز را مدلسازی میکنیم. از آنجا که هدف این مقاله معرفی مدلهای نوین در بازارهای مالی بوده و نظر به اینکه این مدلها تا کنون در ایران بهکار گرفته نشدهاند، لذا برخی از این مدلها را با استفاده از روشهای پیشرفتهی عددی و نرم افزار Matlab بر روی دادههای چند کشور توسعه یافته اجرا میکنیم. با توجه به اینکه قیمتگذاری اکثر کمیتهای مالی متاثر از بازارهای جهانی است، لذا برای اجتناب از تاثیر مستقیم این بازارها بر قیمتگذاری کمیتهای مهمی مانند نفت لازم است که عنایت خاصی توسط نهادهای مسئول در این زمینه شود.
