دکتر کریم آذربایجانی؛ ندا سمیعی؛ همایون شیرازی
دوره 15، شماره 45 ، زمستان 1389، صفحه 1-23
چکیده
تجارت جهانی با سرعت چشمگیری در دهههای گذشته رشد یافته است. برخی از محققین براین باورند که علیرغم رشد روزافزون تجارت، میزان تجارت جهان کمتر از میزان بالقوهای است که میتوان به آن دست یافت. از دیدگاه این افراد علاوهبر هزینههای حملونقل و مرسوم معاملات، هزینههای ناملموس دیگری وجود دارند که منجر به کاهش تجارت میگردند. ...
بیشتر
تجارت جهانی با سرعت چشمگیری در دهههای گذشته رشد یافته است. برخی از محققین براین باورند که علیرغم رشد روزافزون تجارت، میزان تجارت جهان کمتر از میزان بالقوهای است که میتوان به آن دست یافت. از دیدگاه این افراد علاوهبر هزینههای حملونقل و مرسوم معاملات، هزینههای ناملموس دیگری وجود دارند که منجر به کاهش تجارت میگردند. کیفیت و کارآمدی نهادها یکی از این عواملی است که میتواند بر روی هزینههای مبادلات اثرگذار باشد. در این مقاله اثر نهادها بر جریانهای تجاری کشورهای منتخب منطقه خاورمیانه بین سالهای 2002 تا 2008 میلادی با بکارگیری مدل جاذبه و روش دادههای تابلویی بررسی شده است. این کشورها عبارت از بحرین، ایران، عمان، عربستان، امارات، اردن، یمن، قطر و کویت هستند که به دلیل امکان دسترسی به دادهها و اطلاعات مورد نظر انتخاب گردهاند. نتایج بدستآمده نشان میدهد که در مقایسه با سایر عوامل مؤثر بر روی تجارت دوطرفه، کیفیت نهادها از اثرگذاری بیشتری برخوردار است به طوری که یک واحد افزایش در شاخص کیفیت نهادها در کشور صادرکننده و واردکننده کالا به ترتیب افزایش 58/1 و 7/0 درصدی تجارت را بین جفت کشورهای مورد بررسی به همراه دارد. از این رو نتیجه میشود کشورهایی با نهادهای بهتر تمایل به تجارت بیشتر دارند.
محمد راستی
دوره 15، شماره 45 ، زمستان 1389، صفحه 25-47
چکیده
در این پژوهش، با توجه به اهمیت بخش مالی و نقش آن در عملکردهای اقتصادی و از جمله تجارت بین‌الملل و با توجه به این موضوع که ادبیات مربوط به ارتباط توسعه مالی و تجارت بین‌الملل در سالهای اخیر گسترش و مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته، با استفاده از الگوی خودرگرسیون برداری VAR و آزمون علیت گرنجری در چارچوب الگوی یادشده، به بررسی آثار متقابل ...
بیشتر
در این پژوهش، با توجه به اهمیت بخش مالی و نقش آن در عملکردهای اقتصادی و از جمله تجارت بین‌الملل و با توجه به این موضوع که ادبیات مربوط به ارتباط توسعه مالی و تجارت بین‌الملل در سالهای اخیر گسترش و مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته، با استفاده از الگوی خودرگرسیون برداری VAR و آزمون علیت گرنجری در چارچوب الگوی یادشده، به بررسی آثار متقابل و شناسایی جهت علیت میان توسعه مالی و تجارت بین‌الملل درکشورهای در حال توسعه منتخب (به تفکیک صادرکننده نفت و غیرصادرکننده نفت) پرداخته‌ایم. یافته‌‌ها نشان‌می‌دهد که از منظر تجارت در اقتصاد ایران پدیده دنباله‌روی تقاضا (اثر مثبت افزایش تجارت یا آزادسازی تجاری بر توسعه مالی) و در کشورهای نیجریه و ترکیه پدیده راهبری عرضه (یا به عبارت دیگر اثر مثبت توسعه مالی بر افزایش تجارت بین‌الملل)حمایت میشود و در کشورهای دیگر مورد بررسی هیچ یک از این دو پدیده از منظر تجارت تأیید نمی‌شود. از این رو به صراحت نمی‌توان وجود یک نظریه یا پدیده خاص را برای تمامی کشورها یا طبقه خاصی از کشورها (از جمله کشورهای در حال توسعه شامل کشورهای صادرکننده نفت و یا غیرصادرکننده نفت) تعمیم داد و هر کشور با توجه به ویژگی‌ها و واقعیت‌های اقتصادی، مالی و تجاری خویش باید مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
فیروز فلاحی؛ مجید فشاری؛ سیاب ممی پور
دوره 15، شماره 45 ، زمستان 1389، صفحه 49-75
چکیده
هدف اصلی این مطالعه بررسی ارتباط متقابل بین متغیرهای ساختار، رفتار و عملکرد بازار یا الگوی SCP[1] در 141 کد چهاررقمی بخش صنعت ایران طی سالهای 1379-1386 میباشد. برای این منظور متغیرهای شدت تبلیغات، نسبت سود به فروش و نسبت معکوس تعداد بنگاههای فعال در صنعت به عنوان متغیرهای جایگزین برای رفتار، عملکرد و ساختار بازار استفاده شده و سیستم ...
بیشتر
هدف اصلی این مطالعه بررسی ارتباط متقابل بین متغیرهای ساختار، رفتار و عملکرد بازار یا الگوی SCP[1] در 141 کد چهاررقمی بخش صنعت ایران طی سالهای 1379-1386 میباشد. برای این منظور متغیرهای شدت تبلیغات، نسبت سود به فروش و نسبت معکوس تعداد بنگاههای فعال در صنعت به عنوان متغیرهای جایگزین برای رفتار، عملکرد و ساختار بازار استفاده شده و سیستم معادلات الگو با استفاده از روش تخمین معادلات رگرسیون به ظاهر نامرتبط در دادههای تابلویی[2] تخمین زده شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل دلالت بر این دارد که متغیر شدت تبلیغات تأثیر مثبت و معنیدار بر تمرکز صنایع داشته و سودآوری صنایع نیز تأثیر مثبت و معنیدار بر شدت تبلیغات دارد. علاوه بر این یافتههای این مطالعه نشان میدهد که بین متغیرهای شدت تبلیغات، هزینههای تحقیق و توسعه، درجه تمرکز بازار، نرخ رشد فروش صنایع، نسبت سرمایهگذاری به فروش و سودآوری صنایع رابطه مستقیم برقرار است.
[1]. Structure, Conduct and Performance
[2]. Panel Data and Seemingly Unrelated Regression Approach
علیرضا کازرونی؛ هادی مجیری
دوره 15، شماره 45 ، زمستان 1389، صفحه 77-102
چکیده
این مطالعه به صورت تجربی، پویایی اثر منحنی J دو جانبه بین ایران و شش شریک منتخب تجاری‌اش (چین، فرانسه، آلمان، کره جنوبی، سوئیس و امارات متحده عربی) را با استفاده از دادههای سری زمانی طی دورة زمانی 2005- 1979 بررسی می‌کند. اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت کاهش ارزش ریال بر تراز تجاری بین ایران و شش شریک تجاری‌اش با استفاده از روش اقتصاد سنجی ...
بیشتر
این مطالعه به صورت تجربی، پویایی اثر منحنی J دو جانبه بین ایران و شش شریک منتخب تجاری‌اش (چین، فرانسه، آلمان، کره جنوبی، سوئیس و امارات متحده عربی) را با استفاده از دادههای سری زمانی طی دورة زمانی 2005- 1979 بررسی می‌کند. اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت کاهش ارزش ریال بر تراز تجاری بین ایران و شش شریک تجاری‌اش با استفاده از روش اقتصاد سنجی الگوی خود رگرسیونی با وقفه‌های توزیعی (ARDL)[1] و الگوی تصحیح خطا (ECM) برآورد گردیده و پایداری مدلهای بلندمدت تراز تجاری نیز با استفاده از آزمونهای ثبات ساختاری CUSUM و CUSUMSQ بررسی شده است. نتایج تجربی دلالت بر این دارد که وجود اثر منحنی J در کوتاه‌مدت، بین ایران با چین و امارات تأیید گردیده در حالیکه در مورد سایر کشورها (فرانسه، آلمان، کره جنوبی و سوئیس) مصداق ندارد. مضاف بر اینکه در بلندمدت، وجود منحنی J تنها بین ایران با امارات مورد تأیید قرار گرفته و در مورد سایر کشورهای مورد مطالعه رد میشود.
[1]. Auto Regressive Distributed Lag Model (ARDL)
غلامرضا کشاورز حداد؛ محمد رضائی
دوره 15، شماره 45 ، زمستان 1389، صفحه 103-137
چکیده
در این تحقیق وجود رفتار گلهای در بین سرمایهگذاران نهادی حاضر در بازار سهام ایران آزمون میشود. همچنین اتخاذ استراتژی گشتاور (به عنوان یکی از علل رفتار گلهای) و نیز همبستگی بین سطح رفتار گلهای مشاهده شده و بازده سهام مربوط به سهامداران عمده شرکتهای حاضر در بورس به صورت هفتگی، ماهیانه و فصلی با بکارگیری دادههای یک ...
بیشتر
در این تحقیق وجود رفتار گلهای در بین سرمایهگذاران نهادی حاضر در بازار سهام ایران آزمون میشود. همچنین اتخاذ استراتژی گشتاور (به عنوان یکی از علل رفتار گلهای) و نیز همبستگی بین سطح رفتار گلهای مشاهده شده و بازده سهام مربوط به سهامداران عمده شرکتهای حاضر در بورس به صورت هفتگی، ماهیانه و فصلی با بکارگیری دادههای یک دوره دوساله از مرداد ماه سال 1385 تا آبان ماه سال 1387 تحلیل میگردد. نتایج بدست آمده بروز رفتار گلهای در بین سرمایهگذاران نهادی را تأیید کرده و سطح آن را بالاتر از کشورهای توسعهیافته نشان میدهند. اما اتخاذ استراتژی گشتاور در بین سرمایهگذاران نهادی و نقش آن در رفتار گلهای مشاهده شده رد میشود. همچنین نشان داده میشود که رفتار گلهای تأثیر معنیداری بر بازده سهام نداشته و همانگونه که از بازده دورههای قبل مستقل بوده، بر بازده دورههای بعد نیز بیاثر بوده است.
علی محمد کیمیاگری؛ رضا منوچهری راد
دوره 15، شماره 45 ، زمستان 1389، صفحه 139-180
چکیده
یکی از بنیادی ترین کارکردهای نظامهای تامین اجتماعی، کارکرد باز توزیعی این صندوقها میباشد. این کارکرد بسته به سازماندهی مالی صندوق و حرکت از موقعیت FUND به PAYG و یا بالعکس، دارای خاصیت باز توزیع بین قشری و یا بین نسلی می شود. بنا به قانون، ساز و کار در نظر گرفته شده در صندوق بیمه تامین اجتماعی ایران، از نوع FUND است. بنابراین انتظار می رود، ...
بیشتر
یکی از بنیادی ترین کارکردهای نظامهای تامین اجتماعی، کارکرد باز توزیعی این صندوقها میباشد. این کارکرد بسته به سازماندهی مالی صندوق و حرکت از موقعیت FUND به PAYG و یا بالعکس، دارای خاصیت باز توزیع بین قشری و یا بین نسلی می شود. بنا به قانون، ساز و کار در نظر گرفته شده در صندوق بیمه تامین اجتماعی ایران، از نوع FUND است. بنابراین انتظار می رود، باز توزیع رخ داده از نوع بین قشری باشد. تحقیق حاضر با بهره گیری از روش ارزیابی حسابهای انفرادی بیمه شدگان به آزمون این مهم، پرداخته است. نتایج نشان میدهد که در دهک های مختلف جامعه هدف، نرخ بازدهداخلی سرمایه گذاری IRR)) 47 تا 85 % با میانگین 53% و نسبت منافع به هزینه (B/C)، 2.6 تا 10.3 با میانگین 3.7 می باشد. این موضوع نشان میدهد، نرخ بایسته بازده سرمایه گذاری صندوق 53% است. درحالیکه بنا به برآوردهای موجود، این نرخ در بلند مدت، به طور خوش بینانه 30% است. که نشان میدهد، عملا توزیع بین نسلی است. آزمون اثر افزایش نرخ تورم بر باز توزیع درآمدها حاکی از زیان بیشتر نسلهای حال و آینده صندوق و تشدید توزیع بین نسلی می باشد.
حسین مهرابی بشرآبادی؛ سمیه کوچک‌زاده؛ حمید تابلی
دوره 15، شماره 45 ، زمستان 1389، صفحه 181-198
چکیده
یکی از دغدغههای اغلب کشورها، روبرو بودن با برخی فعالیتهای اقتصادی است که عموماً از دید ناظران رسمی به دور میماند. این فعالیت‌ها به نسبت حجمی که دارند میتوانند موجب انحراف از تشخیص صحیح وضعیت و تجویز سیاستهای نادرست شوند. در این مطالعه پس از مروری کوتاه بر مفاهیم و ابعاد مختلف اقتصاد سایه‌ای سعی میشود تأثیر اندازه اقتصاد ...
بیشتر
یکی از دغدغههای اغلب کشورها، روبرو بودن با برخی فعالیتهای اقتصادی است که عموماً از دید ناظران رسمی به دور میماند. این فعالیت‌ها به نسبت حجمی که دارند میتوانند موجب انحراف از تشخیص صحیح وضعیت و تجویز سیاستهای نادرست شوند. در این مطالعه پس از مروری کوتاه بر مفاهیم و ابعاد مختلف اقتصاد سایه‌ای سعی میشود تأثیر اندازه اقتصاد سایه‌ای بر رشد اقتصادی ایران طی دوره زمانی86-1351 با استفاده از تکنیک تصحیح خطایبرداری[1] بررسی شده است. برای برآورد اقتصاد سایه‌ای از روش منطق فازی استفاده شده است. یافتههای این مطالعه نشان میدهد در کشور ایران، با افزایش یک درصد اندازه بخش سایه‌ای اقتصاد، رشد اقتصادی 38/0 درصد کاهش مییابد و گسترش فعالیتهای غیررسمی در اقتصاد یکی از عوامل تهدیدکننده رشد اقتصادی به شمار میرود.
[1]. Vector Error Correction Model (VECM)
وحید مهربانی
دوره 15، شماره 45 ، زمستان 1389، صفحه 199-220
چکیده
وضع قوانین و مقررات با اهداف و انگیزههای مختلف، از جمله مداخلههای دولتها در اقتصاد است. قوانین میتوانند شرایط محیط کسب و کار را تغییر دهند و به دنبال آن بازارهای مشمول مقررات را به لحاظ سطح اشتغال، تولید و بهرهوری دستخوش تحولاتی سازند. قانون کار یکی از مهمترین ابزارهای دخالت دولت در ایران بوده است که در سال 1369 مشمول ...
بیشتر
وضع قوانین و مقررات با اهداف و انگیزههای مختلف، از جمله مداخلههای دولتها در اقتصاد است. قوانین میتوانند شرایط محیط کسب و کار را تغییر دهند و به دنبال آن بازارهای مشمول مقررات را به لحاظ سطح اشتغال، تولید و بهرهوری دستخوش تحولاتی سازند. قانون کار یکی از مهمترین ابزارهای دخالت دولت در ایران بوده است که در سال 1369 مشمول اصلاحاتی شد و به موجب آن تسهیلاتی برای نیروی کار منظور شد. برخی مطالعات که در زمینه آثار این تحول قانونی در بازار کار انجام شده است، نشان میدهد که به موجب این قانون، تقاضای نیروی کار در بخش صنعت کاهش معناداری یافته است. نظر به اهمیت بخش صنعت در توسعه اقتصادی، در این پژوهش به بررسی آثار اجرای قانون کار مصوب سال 1369 بر بهرهوری صنایع کشور میپردازیم. نتایج بررسی که بر اساس دادههای ترکیبی صنایع نه گانه و به روش اثر ثابت بهدست آمده است، نشان میدهد که اجرای قانون کار در مجموع، بهرهوری صنایع را افزایش داده است و این در حالی است که در بیشتر صنایع چنین بهبودی در بهرهوری مشاهده میشود؛ اما تنها در صنایع چوب و محصولات آن، تأثیر منفی بر بهرهوری وجود دارد.
