اقتصاد مالی
حسین طلاکش نایینی؛ رضا طالبلو؛ تیمور محمدی؛ پریسا مهاجری
چکیده
کاربردهای گسترده مبحث قیمتگذاری داراییها در حوزههای مالی و اقتصاد موجب شده است که اهمیت این موضوع طی سالهای اخیر افزایش یافته و ابعاد نظری و تجربی آن بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. در این راستا هدف اصلی مقاله حاضر این است که مدلهای قیمتگذاری دارایی را در قالب دو روش بتا (عاملی) و روش عامل تنزیل تصادفی در بازار سهام ایران ...
بیشتر
کاربردهای گسترده مبحث قیمتگذاری داراییها در حوزههای مالی و اقتصاد موجب شده است که اهمیت این موضوع طی سالهای اخیر افزایش یافته و ابعاد نظری و تجربی آن بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. در این راستا هدف اصلی مقاله حاضر این است که مدلهای قیمتگذاری دارایی را در قالب دو روش بتا (عاملی) و روش عامل تنزیل تصادفی در بازار سهام ایران مقایسه کند. بنابراین، با استفاده از دادههای ماهانه بازدهی شاخص کل و بازدهی سهام شرکتهای حاضر در بازار بورس اوراق بهادار تهران طی دوره (1)1379 تا (6)1398 و تشکیل سبدهای 5*5 موسوم به سبدهای 25تایی فاما و فرنچ، کارایی و پایداری الگوهای مورد اشاره برای مدلهای تک عاملی (مدل قیمتگذاری دارایی سرمایهای) و چند عاملی (مدل سه عاملی فاما و فرنچ) با استفاده از روش گشتاورهای تعمیمیافته (روش گشتاورهای تعمیم یافته) بررسی و مقایسه میشود. نتایج نشان میدهد روشهای فوق برتری کامل نسبت به یکدیگر ندارند. در واقع، در مدل قیمتگذاری دارایی سرمایهای، روش عامل تنزیل تصادفی، کارایی بیشتر و پایداری کمتری نسبت به روش بتا دارد و در مدل سه عاملی فاما و فرنچ، روش بتا از کارایی بیشتر و پایداری کمتری نسبت به روش عامل تنزیل تصادفی برخوردار است.
محمدتقی تقوی فرد؛ رضا حبیبی؛ عباس علی یاری
چکیده
این پژوهش با هدف اندازهگیری کارایی بانکهای منتخب ایران برای دوره زمانی 1391 تا 1397 انجام شده است. برای اندازهگیری کارایی، تغییرات کارایی و بهرهوری از رویکرد بیزین استفاده شده است. در این پژوهش، مطالبات معوق بانکها را به عنوان خروجی نامطلوب و تسهیلات اعطایی، داراییهای خارج از ترازنامه و اوراق بهادار به عنوان خروجی مطلوب ...
بیشتر
این پژوهش با هدف اندازهگیری کارایی بانکهای منتخب ایران برای دوره زمانی 1391 تا 1397 انجام شده است. برای اندازهگیری کارایی، تغییرات کارایی و بهرهوری از رویکرد بیزین استفاده شده است. در این پژوهش، مطالبات معوق بانکها را به عنوان خروجی نامطلوب و تسهیلات اعطایی، داراییهای خارج از ترازنامه و اوراق بهادار به عنوان خروجی مطلوب در نظر گرفته ایم. تعداد کارکنان، سرمایه بانک، داراییهای ثابت و سپردهها نیز نقش ورودی را ایفا میکنند نتایج تحقیق نشان میدهد که رشد بهرهوری در بانکهای ایران در دوره مطالعه مثبت بوده است. که این رشد بیشتر ناشی از پیشرفت تکنولوژی میباشد. در صورتی که در این دوره تغییرات کارایی برای بانکهای منتخب منفی بوده است. همچنین میانگین کارایی بانکهای منتخب ایران در دوره مورد بررسی 85/0 میباشد. بانک کارآفرین دارای بیشترین میران کارایی و بانک رفاه کارگران دارای کمترین میزان کارایی بوده است. کارایی بانکهای خصوصی (غیردولتی) و دولتی در دوره مطالعه تقریباً برابر بوده است.
اعظم عاشورزاده؛ محمد طاهر احمدی شادمهری؛ مسعود همایونی فر
چکیده
در این تحقیق کارایی 9 پالایشگاه نفت کشور با استفاده از روش تحلیل پنجرهای پوششی داده طی دوره 91-1386 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج کارایی نشان میدهد تنها پالایشگاه کرمانشاه در طول 4 پنجره، عملکرد کارایی داشته و بقیه پالایشگاهها روند ناکارایی را به صورت پایدار طی کردهاند. ناکارایی شرکتهای پالایش نفت بیشتر ناشی از ناکارایی ...
بیشتر
در این تحقیق کارایی 9 پالایشگاه نفت کشور با استفاده از روش تحلیل پنجرهای پوششی داده طی دوره 91-1386 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج کارایی نشان میدهد تنها پالایشگاه کرمانشاه در طول 4 پنجره، عملکرد کارایی داشته و بقیه پالایشگاهها روند ناکارایی را به صورت پایدار طی کردهاند. ناکارایی شرکتهای پالایش نفت بیشتر ناشی از ناکارایی مدیریت منابع بوده است. شرکتهای ناکارا در حوزه کارایی مقیاس، دارای بازده نزولی نسبت به مقیاس بودهاند که با کوچک کردن اندازه شرکت میتوانند به مقیاس بهینه دست یابند. بیشترین میزان اتلاف منابع در پالایشگاهها، مربوط به میزان مصرف سوخت و خوراک پالایشگاه بوده است. پالایشگاه اصفهان بیشترین میزان اتلاف در ظرفیت، سوخت و خوراک مصرفی و پالایشگاه آبادان بیشترین میزان اتلاف در تعداد نیروی کار را به خود اختصاص داده است.
فریدون سلیمی؛ تیمور محمدی؛ جمشید پژویان؛ فرهاد غفاری
چکیده
اندازهگیریکارایی و بهرهوری بهعنوان یک موضوع عمومی بهعنوان چراغ راه تمام فعالیتهای اقتصادی مطرح است. در همین راستا اهداف کلی این مقاله اندازهگیری کارایی فنی و کارایی مقیاس و کارایی تکنولوژیکی و اندازهگیری تغییرات بهرهوری جزیی و بهرهوری کل واحدهای مراکز استانی دانشگاه آزاد اسلامی، با استفاده از روش تحلیل پوششی ...
بیشتر
اندازهگیریکارایی و بهرهوری بهعنوان یک موضوع عمومی بهعنوان چراغ راه تمام فعالیتهای اقتصادی مطرح است. در همین راستا اهداف کلی این مقاله اندازهگیری کارایی فنی و کارایی مقیاس و کارایی تکنولوژیکی و اندازهگیری تغییرات بهرهوری جزیی و بهرهوری کل واحدهای مراکز استانی دانشگاه آزاد اسلامی، با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها و شاخص مالم کوئیست و بررسی اثرگذاری عوامل محیطی بر میزان کارایی فنی واحدها با استفاده از روش رگرسیون کوتاه شده بوت استرپ است. نتایج نشان میدهد از بین 30 واحد مراکز استانی، تنها 3 واحد کرمانشاه، تهران مرکز و یزد بهعنوان واحدهای کاملاً کارا شناخته شدهاند. همچنین بررسی محاسبه تغییرات بهرهوری واحدهای مراکز استانی نشان میدهد که تعداد 18 واحد دارای تغییرات بزرگتر از یک در بهرهوری کل بودهاند و 12 واحد هم دارای تغییرات کوچکتر از یکهستند که اینموضوع نشاندهنده بروز تغییرات مثبت در خصوص بهرهوری بین سالهای تحصیلی مورد مطالعه، یعنی 1390-1389 تا 1396-1395 در مراکز استانیاست. علاوه بر این، بررسیها نشاندهنده تأثیر عوامل محیطی بر کارایی و بهرهوری این واحدهاست. یک واحد افزایش در نسبت تعداد استاد و دانشیار به کل هیـأت علمی موجب افزایش 89صدم واحد در کارایی واحدهای مراکز استانی دانشگاه آزاد اسلامی میشود. همچنین عامل قدمت دانشگاه، 4صدم کارایی این واحدها را افزایش میدهد. واقع شدن واحد دانشگاهی در کلانشهر نیز موجب افزایش کارایی واحد به میزانیکصدم میشود.
احمد صدرائی جواهری
دوره 18، شماره 57 ، بهمن 1392، ، صفحه 85-95
چکیده
این مطالعه به بررسی تغییرات بهره وری کل عوامل تولید در شرکت های بیمه در ایران طی سال های 1382 الی 1388 می پردازد. جهت اندازه گیری تغییرات بهره وری از روش تحلیل پوششی داده ها استفاده شده است. بر اساس این روش، شاخص مالم کوئیست ستاده گرا محاسبه شده است. به منظور تعیین عوامل موثر بر رشد بهره وری شرکت های بیمه مدل رگرسیون توبیت بکار گرفته شده است. ...
بیشتر
این مطالعه به بررسی تغییرات بهره وری کل عوامل تولید در شرکت های بیمه در ایران طی سال های 1382 الی 1388 می پردازد. جهت اندازه گیری تغییرات بهره وری از روش تحلیل پوششی داده ها استفاده شده است. بر اساس این روش، شاخص مالم کوئیست ستاده گرا محاسبه شده است. به منظور تعیین عوامل موثر بر رشد بهره وری شرکت های بیمه مدل رگرسیون توبیت بکار گرفته شده است. نتایج این مطالعه اثر مثبت سیاست آزادسازی در این صنعت بر رشد بهره وری را تایید می کند. همچنین نتایج حکایت از آن دارد که مقیاس و نوع فعالیت بیمه ای اثری مستقیم بر رشد بهره وری دارد.
فاطمه کلانتر مهرجردی؛ شهناز نایبزاده؛ محمود معینالدین
دوره 18، شماره 54 ، فروردین 1392، ، صفحه 153-180
چکیده
هدف از این پژوهش ارزیابی کارایی و بهرهوری سرمایه فکری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رویکرد تحلیل پوششی دادهها و شاخص بهرهوری مالمکوئیست میباشد. در این پژوهش شرکتهای بخش صنعت خودرو و ساخت قطعات بورس اوراق بهادار به عنوان پایلوت انتخاب و از شاخص سرمایه فکری (سرمایه انسانی، فیزیکی و ...
بیشتر
هدف از این پژوهش ارزیابی کارایی و بهرهوری سرمایه فکری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رویکرد تحلیل پوششی دادهها و شاخص بهرهوری مالمکوئیست میباشد. در این پژوهش شرکتهای بخش صنعت خودرو و ساخت قطعات بورس اوراق بهادار به عنوان پایلوت انتخاب و از شاخص سرمایه فکری (سرمایه انسانی، فیزیکی و ساختاری) به عنوان شاخص ورودی و از شاخصهای بازده سهام، بازده داراییها و بازده حقوق صاحبان سهام به عنوان متغیرهای خروجی برای 15 شرکت این صنعت طی سالهای 1389-1385 استفاده شده است. نتایج حاصل از کارایی سرمایه فکری حاکی از آن است که برای تمام سالهای ارزیابی، تنها شرکت لنت ترمز است که در میان شرکتهای منتخب دارای بهترین عملکرد میباشد. چون که این شرکت توانسته است در تمام سالهای ارزیابی حداکثر کارایی از سرمایه فکری یعنی کارایی کامل بدست آورد. همچنین نتایج حاصل از بهرهوری سرمایه فکری حاکی از آن است که برای سالهای بین 85 تا 89 به جزء برای شرکتهای سایپا، گروه بهمن و زامیاد که متوسط نرخ بهرهوری سرمایه فکری آنها در بازه مورد بررسی رشد پایینتر از مقدار یک بوده است برای سایر شرکتها متوسط نرخ بهرهوری مثبت بوده است
فرهاد خداداد کاشی؛ محمد نبی شهیکی تاش
دوره 17، شماره 51 ، تیر 1391، ، صفحه 21-42
چکیده
در این مقاله به دنبال بررسی ارتباط میان متغیرهای ساختاری و عملکردی در 140 صنعت ایران هستیم. در این تحقیق به بررسی ساختار بازارهای صنعتی بر مبنای شاخص نسبت تمرکز چهار بنگاه و شاخص مزیت هزینهای و پس از آن به برآورد سطح کارایی صنایع در کد چهار ISIC بر مبنای رویکرد مرز تصادفی پرداخته شده و با محاسبه سطح کارایی صنایع، ارتباط ساختار و عملکرد ...
بیشتر
در این مقاله به دنبال بررسی ارتباط میان متغیرهای ساختاری و عملکردی در 140 صنعت ایران هستیم. در این تحقیق به بررسی ساختار بازارهای صنعتی بر مبنای شاخص نسبت تمرکز چهار بنگاه و شاخص مزیت هزینهای و پس از آن به برآورد سطح کارایی صنایع در کد چهار ISIC بر مبنای رویکرد مرز تصادفی پرداخته شده و با محاسبه سطح کارایی صنایع، ارتباط ساختار و عملکرد در قالب یک الگوی SCP بررسی شده است. همچنین برای قضاوت دقیقتر در مورد نتایج بدست آمده، از روش بوت استرپ در راستای استنباطهای آماری استفاده شده است. یافتههای این مقاله بیانگر آن است که اولاً صنایعی که شدت تمرکز در آنها بالا است ناکاراتر هستند. به عبارت دیگر در صنایع ایران، قدرت انحصاری، رابطه معکوسی با کارایی دارد و این مسئله بخوبی گویای این واقعیت است که برخلاف نگرش شیکاگو، ریشه قدرت انحصاری در صنایع ایران نشأت گرفته از کارایی نبوده و بایستی در سایر مسائل دیگر ریشه این قدرت انحصاری را جستجو نمود. ثانیاً صنایعی که دارای شدت مانع ورود بیشتری بودهاند ناکاراتر بودهاند. این مسئله بخوبی مؤید این است که مانع ورود، نقش معنیداری در ایجاد ناکارایی بخشهای صنعتی (به دلیل عدم وجود فضای رقابت) به همراه داشته است. ثالثاً در صنایعی که سهم فعالیتهای دولت نسبت به بخش خصوصی بیشتر بوده، میزان کارایی پایینتر است. به عبارت دیگر ارتباط منفی بین حضور دولت در فعالیتهای صنعتی و کارایی در صنایع ایران وجود دارد.
سید کمیل طیبی؛ محمد امیدی نژاد؛ عباس مطهری نژاد
دوره 13، شماره 41 ، بهمن 1388، ، صفحه 1-28
چکیده
بانک ها به عنوان مهم ترین نهاد بازار پولی نقش بسیار مهمی را در اقتصاد هر کشور داشته و با توجه به نقش آنها و همچنین، بازتاب سریع سیاست های این بخش در کل اقتصاد کشور، اندازه گیری کارایی بانک ها و شناخت نوع کارایی آنها از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا افزایش کارایی بانک ها نه تنها سودآوری آنها، بلکه افزایش رفاه عمومی را به دنبال خواهد داشت. ...
بیشتر
بانک ها به عنوان مهم ترین نهاد بازار پولی نقش بسیار مهمی را در اقتصاد هر کشور داشته و با توجه به نقش آنها و همچنین، بازتاب سریع سیاست های این بخش در کل اقتصاد کشور، اندازه گیری کارایی بانک ها و شناخت نوع کارایی آنها از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا افزایش کارایی بانک ها نه تنها سودآوری آنها، بلکه افزایش رفاه عمومی را به دنبال خواهد داشت. اندازه گیری کارایی و بهره وری، اساسی ترین گام برای ارتقای کارایی و بهره وری است، بدین معنی که دقیقا مشخص می شود چه منابعی صرف شده و در قبال آن چه چیزی به دست آمده است. در این پژوهش با هدف اندازه گیری کارایی بانک های تجاری دولتی و خصوصی کشور و تعیین جایگاه آنها، از نظر کارایی هزنیه و کارایی سود، مقایسه وضعیت کارایی طرف سود و طرفه هزینه، همچنین تعیین تغییرات زمانی کارایی را در دوره 1381-1384 انجام داده ایم. برای اندازه گیری کارایی از روش مرز تصادفی و از الگوی خطای ترکیب بتیس و کولی (1992) که اساس آن روش حداکثر درست نمایی با داده های تابلویی است، استفاده کرده ایم. نیروی کار، سرمایه فیزیکی و سرمایه مالی به عنوان عوامل و میزان تسهیلات، اوراق مشارکت و سایر دارایی های درآمدزا به عنوان محصول در نظر گرفته شده اند. در این پژوهش همچنین نسبت های حسابداری هزینه به دارایی و سود به دارایی را محاسبه کرده و همبستگی آن با کارایی هزینه و کارایی سود را مورد بررسی قرار داده ایم. یافته ها نشان می دهد که بیشتر بانک های خصوصی در کارایی سود و بیشتر بانک های دولتی در کارایی هزینه، در سطح بالاتری قرار داشته اند. کارایی هزینه در طول دوره بررسی کاهش و کارایی سود افزایش یافته است. افزون بر این، کارایی سود و کارایی هزینه به طور مثبت همبسته نبوده اند، به این معنی که افزایش کارایی سود با افزایش کارایی هزینه همراه نیست. دامنه کارایی هزینه از 46.88 (بانک صادرات) تا 91.58 (بانک تجارت) و با میانگین 68.79 درصد و دامنه کارایی سود از 61.16 (بانک ملی) تا 94.85 (بانک سپه) و با میانگین 85.3 درصد بوده و بدین معنی است که بانک های تجاری داخلی برای کارایی هزینه 31.21 درصد و برای کارایی سود 14.7 درصد امکان بهبود دارند. پراکندگی کارایی سود بیشتر از پراکندگی کارایی هزینه است و نشان می دهد که کارایی سود از متغیرهای بیشتری تاثیر می پذیرد.
عبدالرسول قاسمی
دوره 13، شماره 41 ، بهمن 1388، ، صفحه 29-51
چکیده
مدل های DEA از آن جهت که دستیابی به شاخص کارایی را با در نظر گرفتن همزمان داده ها و ستانده های بنگاه تولیدی میسر می سازند، در سال های اخیر بسیار متداول شده اند. هر چند انعطاف پذیری مدل های مورد استفاده در روش DEA یکی از کلیدی ترین خصوصیات آنهاست و این ویژگی، زمانی که هیچ گونه اطلاعاتی در خصوص ضرایب در دسترس نباشد، می تواند مثمر ثمر واقع شود، ...
بیشتر
مدل های DEA از آن جهت که دستیابی به شاخص کارایی را با در نظر گرفتن همزمان داده ها و ستانده های بنگاه تولیدی میسر می سازند، در سال های اخیر بسیار متداول شده اند. هر چند انعطاف پذیری مدل های مورد استفاده در روش DEA یکی از کلیدی ترین خصوصیات آنهاست و این ویژگی، زمانی که هیچ گونه اطلاعاتی در خصوص ضرایب در دسترس نباشد، می تواند مثمر ثمر واقع شود، اما برای نمونه های کوچک، مدل های فاقد محدودیت های وزنی، کارایی بنگاه ها را بیش از حد نشان می دهند و در برخی موارد تمامی بنگاه ها کارا هستند. همچنین، در بنگاه های اقتصادی، مدیران در بیشتر موارد دارای ترجیحاتی در خصوص اهمیت نسبی هر یک از عوامل هستند که می تواند به وسیله محدودیت های وزنی در مدل لحاظ شود. از این رو در این پژوهش از مدل های DEA با محدودیت های وزنی استفاده شده است که این وزن ها بر اساس نظرات مدیران حوزه ستادی بانک مسکن با تکمیل پرسشنامه و استفاده از فن تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و با حذف نظرات ناسازگار و ترکیب ماتریس نظرات مختلف کارشناسی به وسیله میانگین هندسی موزون صورت گرفته است. همچنین، به منظور متمایز نمودن بیشتر شعب و امکان فراهم نمودن زمینه ای برای رتبه بندی بهتر آنها از مدل های ابرکارایی استفاده شده است. نتایج این مدل که با استفاده از داده های آماری سال 1385 شعب بانک مسکن انجام شده حاکی از آن است که کارایی فنی 86 درصد شعب کمتر از 0.5 و از این تعداد، کارایی فنی 41 درصد شعب کمتر از 0.25 است.
فاطمه زیبا
دوره 10، شماره 34 ، فروردین 1387، ، صفحه 179-200
چکیده
در بخش هایی که ویژگی انحصار طبیعی دارند، همواره این پرسش مطرح بوده است که آیا در صورت نبود رقابت میتوان کارایی را افزایش داد؟ این پرسش به طور ضمنی بر ضرورت وجود یک نهاد وضع کننده مقررات و نظم بخشی اشاره می کند که با تدوین قواعد رفتاری و فراهم کردن محیط رقابتی باعث افزایش کارایی و کیفیت خدمات شود. بر این اساس در این پژوهش بحث نظم بخشی ...
بیشتر
در بخش هایی که ویژگی انحصار طبیعی دارند، همواره این پرسش مطرح بوده است که آیا در صورت نبود رقابت میتوان کارایی را افزایش داد؟ این پرسش به طور ضمنی بر ضرورت وجود یک نهاد وضع کننده مقررات و نظم بخشی اشاره می کند که با تدوین قواعد رفتاری و فراهم کردن محیط رقابتی باعث افزایش کارایی و کیفیت خدمات شود. بر این اساس در این پژوهش بحث نظم بخشی بخش توزیع صنعت برق ایران و ضرورت نظم بخشی را به اجمال مورد بررسی قرار داده ایم. همچنین، با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها و شاخص مالم کوئیست میزان کارایی و بهره وری بخش توزیع را محاسبه کرده و واحدهای کارا و ناکارا و همچنین تحولات بهرهوری در واحدها در طول زمان و علل افزایش یا کاهش آن را مورد بررسی قرار داده ایم. در نهایت، با تدوین فاکتور X هر بنگاه سقف قیمت را برای هر یک تعیین کرده و در پایان، نتایج و توصیههایی برای این بخش ارائه کرده ایم.
محمد حسین پورکاظمی؛ سید حسن غضنفری
دوره 7، شماره 22 ، فروردین 1384، ، صفحه 69-90
چکیده
براساس تعریف، کارایی از تقسیم ستانده های یک بنگاه برنهاده های مورد استفاده آن، به دست می آید که برای محاسبه آن، دو روش کلی پارامتری و غیرپارامتری وجود دارد. در روش غیرپارامتری که اساس محاسبات این پژوهش نیز است، با استفاده از یک سری بهینه سازی ریاضی، کارایی مورد ارزیابی قرار می گیرد. در این مقاله با توجه به آمار نهاده ها و ستانده های ...
بیشتر
براساس تعریف، کارایی از تقسیم ستانده های یک بنگاه برنهاده های مورد استفاده آن، به دست می آید که برای محاسبه آن، دو روش کلی پارامتری و غیرپارامتری وجود دارد. در روش غیرپارامتری که اساس محاسبات این پژوهش نیز است، با استفاده از یک سری بهینه سازی ریاضی، کارایی مورد ارزیابی قرار می گیرد. در این مقاله با توجه به آمار نهاده ها و ستانده های تولید در 33 کارخانه قند، به ارزیابی کارایی کارخانجات قند پرداخته شده است. به این منظور، کارایی کارخانجات قند در دو حالت بازده ثابت نسبت به مقیاس (کارایی فنی) و بازده متغیرنسبت به مقیاس (کارایی مقیاس)، محاسبه شده است. نتایج کارایی فنی نشان می دهد که متوسط کارایی فنی کارخانجات قند معادل 69% بوده و 7 کارخانه دارای کارایی 100% است. براساس نتایج کارایی مقیاس نیز میانگین کارایی 75% به دست آمده و دراین حالت 12 کارخانه به مرز کارآ رسیده اند. در ادامه نیز با رتبه بندی واحدهای کارآ، چگونگی امکان افزایش کارایی کارخانجات قند (نا کارآ) به وسیله بنگاه مرجع مورد بررسی قرار گرفته است.