نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد مالی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه اقتصاد نظری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 استاد، گروه اقتصاد نظری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

کاربردهای گسترده مبحث قیمت‌گذاری دارایی‌ها در حوزه‌های مالی و اقتصاد موجب شده است که اهمیت این موضوع طی سال‌های اخیر افزایش یافته و ابعاد نظری و تجربی آن بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. در این راستا هدف اصلی مقاله حاضر این است که مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی را در قالب دو روش بتا (عاملی) و روش عامل تنزیل تصادفی در بازار سهام ایران مقایسه کند. بنابراین، با استفاده از داده‌های ماهانه بازدهی شاخص کل و بازدهی سهام‌ شرکت‌های حاضر در بازار بورس اوراق بهادار تهران طی دوره (1)1379 تا (6)1398 و تشکیل سبدهای 5*5 موسوم به سبدهای 25تایی فاما و فرنچ، کارایی و پایداری الگوهای مورد اشاره برای مدل‌های تک عاملی (مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای) و چند عاملی (مدل سه عاملی فاما و فرنچ) با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم‌یافته (روش گشتاورهای تعمیم یافته) بررسی و مقایسه می‌شود. نتایج نشان می‌دهد روش­های فوق برتری کامل نسبت به یکدیگر ندارند. در واقع، در مدل قیمت­گذاری دارایی سرمایه­ای، روش عامل تنزیل تصادفی، کارایی بیشتر و پایداری کمتری نسبت به روش بتا دارد و در مدل سه عاملی فاما و فرنچ، روش بتا از کارایی بیشتر و پایداری کمتری نسبت به روش عامل تنزیل تصادفی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

امیرحسینی، زهرا و خسروبانی، مصطفی. (1388). مقایسه توان تبیین مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه­ای تجدیدنظر شده با مدل سه عاملی فاما و فرنچ در پیش­بینی بازده مورد انتظار. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 2 (4)، 39-25.
بدری، احمد، رجب‌زاده، علی، و میثاقی فاروجی، جواد. (1389). مقایسه بین مدل­های قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه­ای، سه عاملی فاما و فرنچ و شبکه‌های عصبی مصنوعی در پیش‌بینی بازار سهام ایران. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.
بزرگ اصل، موسی و مسجد موسوی، میرسجاد. (1397). مقایسه توان توضیحی مدل سه عاملی فاما و فرنچ و مدل قیمت­گذاری دارایی سرمایه‌ای با تاکید بر چرخه زندگی شرکت، پژوهش‌های تجربی حسابداری، 8(30)، 344-321.
بودی، زوی، کین، الکس و مارکوس، آلان، جی.(1391). مدیریت سرمایه­گذاری. مجید شریعت­پناهی، روح اله فرهادی و محمد ایمنی­فر. چاپ دوازدهم. تهران: انتشارات بورس.
رستمیان، فروغ، جوانبخت، شاهین. (1389). مقایسه کارایی مدل قیمت­گذاری دارایی‌های سرمایه­ای با مدل قیمت­گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای مبتنی بر مصرف در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 8 (31) ، 157-143.
رمضانی، جواد و کامیابی، یحیی. (1396)، بررسی تاثیر عامل شتاب بر قابلیت توضیح دهندگی مدل پنج عاملی در تبیین بازده سهام، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 10 (36) ، 57-45.
رمضانی، جواد و کامیابی، یحیی. (1396)، مقایسه مدل شش عاملی با مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی سرمایه­ای در تبیین بازده مورد انتظار سرمایه­گذار، پژوهش­های اقتصادی ایران، 22 (70)، 231-207.
عبده تبریزی، حسین و بلندنظر، غلامرضا. (1397). فرهنگ اصطلاحات مالی و سرمایه‌گذاری.
علیزاده، صدیقه، شهیکی­تاش، محمدنبی و روشن، رضا. (1399). مقایسه تطبیقی الگوهای قیمت­گذاری دارایی سرمایه­ای مبتنی بر مصرف در بازار سرمایه ایران(رویکرد رگرسیون دو مرحله­ای فاما و مکبث)، اقتصاد مالی، 14 (50)، 90- 63 .
فابوزی، فرانک جی، نیو، ادوین اچ و زو، گوفو. (1394). اقتصادمالی.رضا طالبلو و بهاره عریانی. چاپ سوم. تهران: انتشارات سمت.
مجتهدزاده، ویدا و رباط میلی، مژگان. (1386). مقایسه عملکرد مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه­ای با مدل سه عاملی فاما و فرنچ در پیش بینی بازده مورد انتظار در بورس اوراق بهادار تهران، دانش و پژوهش حسابداری، 10، 21-14.
Abdo Tabrizi, H., & Bolandnazar, GH. (2018). AN english – farsi dictionary of finance and investment.[In Persian]
Alizadeh, S., Shahikitash, M.N, & Roshan, R. (2020). Comparative comparison of the consumption-based capital asset pricing models in Tehran Stock Exchange (Two-step Regression Model of Fama and Macbeth Approach). Journal of Financial Economics, 14(50), 63-90. [In Persian]
Amirhosseini, Z., & Khosraviani, M. (2009). Comparision between r-campand and fama and french three- factor model in predicting the expected return in Tehran Stock Exchange, Journal of Finantcial Knowledge of Securities Analysis, 2(4), 25-39. [In Persian]   
Back, K.E. (2017). Asset pricing and portfolio choice theory. Oxford University Press.
Badri, A., Rajabzadeh, A., & Misaghi Farouji, J. (2008). Comparision between capital asset pricing model (CAPM), fama and french three- factor model and  Artificial Neural Network in predicting the return in Tehran Stock Exchange.  Master’s thesis. Shahid Beheshti University. [In Persian]  
Black, F., Jensen, M., & Scholes, M.S. (1972). The capital asset pricing model: Some empirical tests. Studies in theory of capital markets. Jensen, Ed. New York: Preager Publishers.17, 79-121.
Bodie, Z., Kane, A., & Marcus, A. (2021). Investments. Shariatpanahi, M., Farhadi, R.A., & Eimenifar, M. 12th Edition. Tehran. [In Persian]   
Bozorg Asl, M., & Mosajed Mousavi, M.S. (2019). Explanatory power of fama      and french three-factor model vs capital asset pricing model focusing      on firms' life cycle, Journal of Empirical Research in Accounting, 8(30), 321-344. [In Persian]    
Carhart, M.M. (1997). On persistence in mutual fund performance. Journal of Finance, 52(1), 57-82.
Cochrane, J.H. (2000). A resurrection of the stochastic discount factor / GMM methodology. Working Paper, Graduate school of business, University of Chicago.
Cochrane, J.H. (2005). Asset pricing - Revised Edition. Princeton University Press.
Fabozzi, F.J., Neave, E.H., & Zhou, Z. (2017). Financial economics. Taleblou, R., & Oryani, B. 3th Edition. Tehran:Samt. [In Persian]  
Fama, E.F. & French, K.R. (1992). The cross-section of expected stock returns. Journal of Finance, 47(2), 427-465.
Fama, E.F., & French, K.R. (1992). Common risk factors in the returns on stocks and bonds. Journal of Financial Economics, 33(1), 3-56.
Fama, E.F., & MacBeth, J.D. (1973). Risk return and equilibrium: empirical tests. Journal of Financial Political Economy, 81(3), 607- 636.
Fama, E. F. & French, K. R. 2015. A five-factor asset-pricing model. Journal of Financial Economics, 116, 1-22.
Farnsworth, H., Ferson, W., Jackson, D. & Todd, S. (2002). Performance evaluation with stochastic discount factors. Journal of Business, 75(3), 473-503.
Ferson, W.E., & Jagannathan, R. (1996). Econometric evaluation of asset pricing models. G. S. Maddala and C. R. Rao, Eds. Handbook of Statistics, Vol. 14: Statistical Methods in Finance. Elsevier.
Garrett, I., Hyde, S., & Lozano,m. (2011). Trade-offs between effciency and robustness in the empirical evaluation of asset pricing models. Working paper, The University of Manchester Research.
Gusset, J., & Zimmermann H. (2014). Why not use SDF rather than beta models in performance measurement? Financ Mark Portf Manag 28, 307–336.
Hansen, P.L. (1982). Large sample properties of generalized method of moments estimators. Econometrica, 50(4), 1029-1054.
Hou, k. and et al. (2015). A comparison of new factor models. Working Paper, Fisher College of Business.
Jagannathan, R. & Wang, Z. (2002). Empirical evaluation of asset-pricing models: A comparison of the SDF and beta methods. Journal of Finance, 57(5), 2337-2367.
Kan, R., & Robotti, C. (2002). Specifcation tests of asset pricing models using excess returns. Journal of Empirical Finance, 15(5), 816-838.
Kan, R., & Zhou, G. (1999). A critique of the stochastic discount factor methodology. Journal of Finance, 54(4), 1221-1248
Kan, R., & Zhou, G. (2002). Empirical asset pricing: the beta method versus the stochastic discount factor method. Working Paper, University of Toronto and Washington University in St. Louis.
Lintner, J. (1965). Security prices, risk and maximal gains from diversification. Journal of Finance, 20(4), 587-615.
Lozano, M., & Rubio, G. (2011). Evaluating alternative methods for testing asset pricing models with historical data. Journal of Empirical Finance, 18(1), 136-146.
Mojtahedzadeh, V., & RobatMili, M. (2007). Comparision between capital asset pricing model and fama - french Three-factor model in predicting the expected return in Tehran Stock Exchange, Journal of Knowledge and Research in Accounting, 10, 14-21. [In Persian]
Momani, M. (2020). Cross-section and GMM/SDF tests of linear factor models. Applied Economics Letters, 28(7), 590-593.
Nagel, S., & Singleton K.J. (2011). Estimation and evaluation of conditional asset pricing models. Journal of Finance, 66(3), 873-909.
Penaranda, F., & Sentana, E. (2015). A unifying approach to the empirical evaluation of asset pricing models. The Review of Economics and Statistics, 97(2), 412–435.
Ramezani, J., & Kamyabi, Y. (2017). Evaluate the effect of momentum the explanatory models feature five factor in explaining stock returns, Journal of Finantcial Knowledge of Securities Analysis, 10(36), 45-57. [In Persian]
Ramezani, J., & Kamyabi, Y. (2017). Comparing the six-factor model with capital asset pricing models in explaining the expected investor returns, Iranian Journal of Economic Research, 22(70), 207-231. [In Persian]
Rostamian, F., & Javanbakht, Sh. (2010). Comparing of the efficiency of capital asset pricing model (CAPM) and consumption-based capital asset pricing model (CCAPM) in Tehran Stock Exchange (TSE), Journal of Empirical Studies in Financial Accounting, 8(31), 143-157. [In Persian]  
Shanken, J., & Zhou, G. (2007). Estimating and testing beta pricing models: Alternative method and their performance in simulations. Journal of Financial Economics, 84(1), 40-86.
Sharpe, William F. 1964. Capital asset prices: A theory of market equilibrium under conditions of risk. Journal of Finance, 19, 425-442.
Velu, R., & Zhou, G. (1999). Testing multi-beta asset pricing models. Journal of Empirical Finance, 6(3), 219-241.