نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، علوم اقتصادی، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران

2 استادیار، گروه اقتصاد، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران

چکیده

سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران از ابتدای دهه 90 با افت شدید و پایداری همراه بوده و سطح سرمایه‌گذاری حقیقی کل در انتهای سال 1397 تقریباً به سطح این متغیر در سال 1381 رسیده است. در این مقاله نشان می‌دهیم که تا ابتدای دهه 90 تغییرات سرمایه‌گذاری (در ماشین‌آلات) را میتوان توسط یک مدل رگرسیون (هم در قالب مدل VAR و هم در قالب یک رگرسیون OLS تک معادله‌ای)، مرکب از متغیرهای اقتصاد کلان و همچنین متغیرهای سنجش‌گر بی‌ثباتی در محیط اقتصاد کلان، توضیح داد. این مدل قادر نیست افت سرمایه‌گذاری در دهه 90 را پیش‌بینی کند و به نظر می‌رسد عوامل دیگری در کاهش شدید سرمایه‌گذاری در این دوره دارای اهمیت هستند. در ادامه، دو شاخص «تعارضات سیاسی» و «نااطمینانی سیاست‌گذاری اقتصادی» را، که با استفاده از روش تحلیل متن و با بررسی مطبوعات و رسانه‌های دیجیتال از سال 1381 تا 1397 ساخته‌ایم، معرفی می‌کنیم. روند تغییرات این دو شاخص حاکی از درجه بالایی از نااطمینانی‌ در دهه اخیر است. سپس نشان می‌دهیم که شاخص «تعارضات سیاسی» می‌تواند افت سرمایه‌گذاری در دهه 90 را توضیح دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

امامی، کریم و احمدی، لیلا. (۱۳۹۰). تأثیر نااطمینانی مخارج جاری و عمرانی دولت بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در اقتصاد ایران. مدلسازی اقتصادی، ۵(16)، ۴۱–۵۶.
پژویان، جمشید و خسروی، تانیا. (۱۳۹۱). تأثیر تورم بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی. دانش سرمایه‌گذاری، ۱(۴)، ۱–۱۷.
پژویان، جمشید، و خسروی، تانیا. (1392). تأثیر مالیات بر شرکت ها بر سرمایه گذاری بخش خصوصی با استفاده از رهیافت کرانه‌ها. فصل‌نامه اقتصاد مالی، 7(25)، 95–۱۲۱.
ترکی سمائی، رقیه و احمدی، لیلا. (۱۳۹۳). اثر نااطمینانی تورم بر سرمایه‌گذاری ثابت خصوصی واقعی در بخش صنعت اقتصاد ایران. پژوهش‌نامه بازرگانی،18 (70)،93-111.
حافظی، حامد. (۱۳۹۳). بررسی نقش سیستم بانکی بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران. روند (روند پژوهش‌های اقتصادی)، ۲۱(۶۸)، ۸۷–۱۱۹.
سعادت‌مهر، مسعود. (۱۳۹۰). بررسی تأثیر امنیت بر سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، ۱(۲)، ۱۶۳–۱۸۷.
 صمدی، علی حسین و مهرپور، فریبا. (1392). بررسی تأثیر حفاظت از حقوق مالکیت بر سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، ۲(۷)، ۸۷–۱۱۰.
عرب‌مازار، عباس و نظری‌گوار، سارا. (1391). اثر نااطمینانی نرخ تورم بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی، ۹(۱۸)، ۵۹–۷۶.
قدسی‌زاده، محمد مهدی. (1397). اندازه‌گیری نااطمینانی اقتصادی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم اقتصادی. دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف.
کمیجانی، اکبر و مجاب، رامین (۱۳۹۰). رابطه نااطمینانی تورم و سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران. پژوهش‌نامه اقتصادی، ۱۱(41) ، ۱۳–۳۰.
گسگری، ریحانه، قنبری، حسنعلی و اقبالی، علیرضا. (۱۳۸۵). بی‌ثباتی در اقتصاد کلان و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران. پژوهش‌نامه اقتصادی، ۶(23) ، ۱۱۳–۱۳۲.
مرادپور اولادی، مهدی، ابراهیمی، محسن و عباسیون، وحید. (۱۳۸۷). بررسی اثر عدم اطمینان نرخ ارز واقعی بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی. پژوهش‌های اقتصادی ایران، ۱۰(۳۵)، ۱۵۹–۱۷۶.
Abbasion, V., & Ebrahimi, M., & Moradpour, M. (2008). The effect of real exchange rate uncertainty on private investment. Iranian Journal of Economic Research, 10(35), 159-176. [In Persian]
Abel, A. B. (1983). Optimal investment under uncertainty. The American Economic Review, 73(1), 228-233.
Abel, A. B., & Eberly, J. C. (1993). A unified model of investment under uncertainty (No. w4296). National Bureau of Economic Research.
Ahmadi, L., & Emami, K. (2011). The effect of uncertainty in the current and constructional governments expenses on the investment of private section in Iran economy. Quarterly Journal of Economical Modeling, 5(4), 41-56. [In Persian]
Ahmadi, L., & Samaei, R. (2014). Inflation uncertainty and private investment: evidence from Iran. Iranian Journal of Trade Studies, (70). [In Persian]
Aizenman, J., & Marion, N. (1999). Volatility and investment: interpreting evidence from developing countries. Economica, 66(262), 157-1179.
Alesina, A., & Drazen, A. (1989). Why are stabilizations delayed? (No. w3053). National Bureau of Economic Research.
Arabmazar, A., & NazariGovar, S. (2012). The effect of inflation uncertainty on private investment in Iran. Journal of Iran’s Economic Essays, Iran, 9(18), 59-76. [In Persian]
Arif, S., & Lee, C. M. (2014). Aggregate investment and investor sentiment. The Review of Financial Studies, 27(11), 3241-3279.
Azzimonti, M. (2018). Partisan conflict and private investment. Journal of Monetary Economics, 93, 114-131.
Azzimonti, M., & Talbert, M. (2014). Polarized business cycles. Journal of Monetary Economics, 67, 47-61.
Baker, M., & Wurgler, J. (2006). Investor sentiment and the cross‐section of stock returns. The journal of Finance, 61(4), 1645-1680.
Baker, S. R., Bloom, N., & Davis, S. J. (2016). Measuring economic policy uncertainty. The quarterly journal of economics, 131(4), 1593-1636.
Barro, R. J. (1990). The stock market and investment. The review of financial studies, 3(1), 115-131.
Bernanke, B. S. (1983). Irreversibility, uncertainty, and cyclical investment. The quarterly journal of economics, 98(1), 85-106.
Bertola, G., & Caballero, R. J. (1994). Irreversibility and aggregate investment. The Review of Economic Studies, 61(2), 223-246.
Bloom, N., Bond, S., & Van Reenen, J. (2007). Uncertainty and investment dynamics. The review of economic studies, 74(2), 391-415.
Caballero, R. J. (1991). On the sign of the investment-uncertainty relationship. The American Economic Review, 81(1), 279-288.
Caballero, R. J., & Pindyck, R. S. (1992). Uncertainty, investment, and industry evolution (No. w4160). National Bureau of Economic Research.
Craine, R. (1989). Risky business: the allocation of capital. Journal of Monetary Economics, 23(2), 201-218.
De Long, J. B. (1992). Productivity growth and machinery investment: a long-run look, 1870–1980. The Journal of economic history, 52(2), 307-324.
De Long, J. B., & Summers, L. H. (1991). Equipment investment and economic growth. The Quarterly Journal of Economics, 106(2), 445-502.
De Long, J. B., & Summers, L. H. (1993). How strongly do developing economies benefit from equipment investment?. Journal of Monetary Economics, 32(3), 395-415.
De Long, J. B., Summers, L. H., & Abel, A. B. (1992). Equipment investment and economic growth: how strong is the nexus?. Brookings Papers on Economic Activity, 1992(2), 157-211.
Eghbali, A., & Gaskari, R., & Ghanbari, H. (2006). Instability in macroeconomic and private sector investment in Iran. Journal of Economic Research, 6(4), 113-132. [In Persian]
Gale, D. (1996). What have we learned from social learning?. European Economic Review, 40(3-5), 617-628.
Gennaioli, N., Ma, Y., & Shleifer, A. (2016). Expectations and investment. NBER Macroeconomics Annual, 30(1), 379-431.
Ghodsizadeh, M. (2018). Measuring economic uncertainty in Iran. Master’s thesis of economics, Graduate School of Management and Economics, Sharif University of Technology, Iran, 9(18), 59-76. [In Persian]
Government of India. (2019). Economic Survey 2018-19. Volume 1, Chapter 6, 115-127.
Gulen, H., & Ion, M. (2016). Policy uncertainty and corporate investment. The Review of Financial Studies, 29(3), 523-564.
Gutiérrez, G., & Philippon, T. (2016). Investment-less growth: An empirical investigation (No. w22897). National Bureau of Economic Research.
Hafezi, H. (2014). Investigating the role of banking system on private investment in Iran. Quarterly Journal of Economic Eesearch Trend, 21(68), 87-119. [In Persian]
Hayashi, F. (1982). Tobin's marginal q and average q: A neoclassical interpretation. Econometrica: Journal of the Econometric Society,50(1), 213-224.
Jurado, K., Ludvigson, S. C., & Ng, S. (2015). Measuring uncertainty. American Economic Review, 105(3), 1177-1216.
Khosravi, T., & Pajouyan, J. (2012). The effect of inflation on private investment. Quarterly Journal of Investment Knowledge, 1(4), 1-17. [In Persian]
Khosravi, T., & Pajouyan, J. (2013). The effect of corporate tax on the private sector investment using bound test. Quarterly Journal of Financial Economics, 7(25), 95-121. [In Persian]
Komijani, A., & Mojab, R. (2011). The links between inflation uncertainty and investment in Iran. Journal of Economic Research, 11(2), 13-30. [In Persian]
Kort, P. M., Murto, P., & Pawlina, G. (2010). Uncertainty and stepwise investment. European Journal of Operational Research, 202(1), 196-203.
Lamont, O. A. (2000). Investment plans and stock returns. The Journal of Finance, 55(6), 2719-2745.
Mehrpour, F., & Samadi, A. (2013). The Effects of Property Rights Security on Private Investment in Iran. Quarterly Journal of Applied Economics Studies, Iran (AESI), 2(7), 87-110. [In Persian]
Ng, S., & Perron, P. (1995). Unit root tests in ARMA models with data-dependent methods for the selection of the truncation lag. Journal of the American Statistical Association, 90, 268-281.
Leahy, J. V., & Whited, T. M. (1995). The effect of uncertainty on investment: Some stylized facts (No. w4986). National Bureau of Economic Research.
Saadatmehr, M. (2011). The study of the effect of investment security on private investment in Iran. Quarterly Journal of Economic Growth and Development Research, 1(2), 163-187. [In Persian]
Servén, L. (2003). Real-exchange-rate uncertainty and private investment in LDCs. Review of Economics and Statistics, 85(1), 212-218.
Wu, J., Zhang, J., Zhang, S., & Zou, L. (2020). The economic policy uncertainty and firm investment in Australia. Applied Economics, 52(31), 1-25.
Zeira, J. (1990). Cost uncertainty and the rate of investment. Journal of Economic Dynamics and Control, 14(1), 53-63.