نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران

2 دانشیار گروه اقتصاد نظری دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران

4 استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران

چکیده

هدف این مقاله، بررسی اثر غیرخطی متغیر سیاست­های مالی بر متغیرهای کلان اقتصادی است. ازاین‌رو، تأثیر تکانه­های مالی برابر، اما با علامت متفاوت، بر متغیرهای تولیدی کلان اقتصادی مدنظر بوده و اثرات نامتقارن آن سیاست­ها با تأکید بر مخارج دولت مورد بررسی قرار گرفته­ است. برای این منظور از مدل تعادل عمومی تصادفی پویا متناسب با اقتصاد ایران، طی دوره زمانی 1369:1 تا 1393:4 استفاده شده ­است. ضمن بیان مبانی نظری اثرات نامتقارن تکانه­های مالی بر متغیرهای کلان اقتصادی، به دو دسته مطالعه اشاره می­شود؛ دسته نخست، بر ویژگی­های متفاوت محرک مالی متمرکز شده که برمبنای آنها وجود اثرات غیرخطی یک ویژگی بارز محرک مالی در کشورهای صنعتی و در‌حال‌توسعه است. دسته دیگر، به اثبات اثرات متفاوت مخارج دولت در مواقع تعدیل­های مالی مرسوم و بعضاً گسترده می‌پردازند و بر انتظارت مربوط به تعدیل مالی برای ثبات بدهی تأکید دارند. نتایج حاصل از تحقیق نشان می­دهد که تکانه­های مثبت و منفی مخارج دولت دارای اثرات نامتقارن بر متغیرهای کلان اقتصادی هستند. تکانه­ منفی مخارج دولت، بر مصرف، سرمایه­گذاری و تولید بخش خصوصی و همچنین تولید کل دارای اثر کاهنده، به میزانی شدیدتر، پایدارتر و بزرگ‌تر، نسبت به تکانه مثبت مخارج دولت بوده که دارای اثر فزاینده، اما کوچک­تر و موقتی است.

کلیدواژه‌ها

ابونوری، اسمعیل، کریمی پتانلار، سعید و مردانی، محمدرضا (1389). اثر سیاست مالی بر متغیرهای اقتصاد کلان ایران: رهیافتی از روش خودرگرسیون برداری. پژوهشنامه اقتصادی، سال 3، شماره 3،  143- 117.
احمدی، لیلا (1395). اثرات نامتقارن تکانه­های نفتی و نااطمینانی قیمت نفت بر رشد اقتصادی ایران (رساله دکتری). دانشکده اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
امیری، حسین (1393). سیاست­های پولی و مالی با تأکید بر بخش نفت در یک اقتصاد صادرکننده نفت با استفاده از مدل­های DSGE (رساله دکتری). دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.
بهرامی، جاوید و رافعی، میثم (1393). عکس­العمل­های مالی مناسب در برابر تکانه­های تصادفی (رهیافت تعادل عمومی پویای تصادفی).  فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، سال 19، شماره 58، 37-1.
تقوی، مهدی و رضایی، ابراهیم (1383). بررسی اثر سیاست­های مالی بر مصرف و اشتغال در اقتصاد ایران. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، دوره 4، شماره 15، 132-109.
توسلی، محمد، ابراهیمی، ایلناز، شاهمرادی، اصغر و کمیجانی، اکبر ( 1389). طراحی یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی نیوکینزی برای اقتصاد ایران به­عنوان یک کشور صادرکننده نفت. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، سال 10، شماره 4، 116-87.
جعفری صمیمی، احمد، طهرانچیان، امیر منصور، ابراهیمی، ایلناز و بالونژاد نوری،  روزبه (1393). اثر تکانه­های پولی و غیرپولی بر تولید و تورم در یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی در شرایط اقتصاد باز: مطالعه موردی ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال 3، شماره 10، 32-1.
حیدری، حسن و سعیدپور، لسیان (1394). تجزیه‌و‌تحلیل تأثیر تکانه­های سیاست مالی و ضرایب فزاینده مالی اقتصاد ایران در چهارچوب مدل کینزین­های جدید. فصلنامه پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، سال 5، شماره 20، 78-61.
خیابانی، ناصر و امیری، حسین (1393). جایگاه سیاست­های پولی و مالی ایران با تأکید بر بخش نفت با استفاده از مدل­های DSGE. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال 14، شماره 54، 173-133.
خزیر، اسماعیل (1390). بررسی اثرات تقارنی تکانه­های سیاست مالی دولت بر رشد اقتصادی ایران، دوره زمانی 1338 تا 1388 (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه رازی، دانشکده علوم اجتماعی، گروه اقتصاد.
دل­انگیزان، سهراب و خزیر اسماعیل (1391). مطالعه اثرات تکانه­های سیاست مالی بر رشد اقتصادی ایران، دوره زمانی 1388-1338. فصلنامه راهبرد اقتصادی، سال 1، شماره 3، 67-37.
رافعی، میثم، بهرامی، جاوید و دانش جعفری، داوود ( 1393). ارزیابی سیاست مالی برای اقتصاد ایران در یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی مبتنی‌بر ادوار تجاری حقیقی. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال 14، شماره 54، 65-33.
زراء­نژاد، منصور و انواری، ابراهیم (1391). تعیین سیاست­های پولی و مالی بهینه اقتصاد ایران در فضای نااطمینانی با استفاده از مدل کلان پایه خرد. دوفصلنامه اقتصاد پولی -  مالی، سال 19، شماره 3.
زمان­زاده، حمید و اجلالی نائینی، احمدرضا (1391). الگوسازی سلطه مالی و سیاست مالی در اقتصاد ایران با رویکرد تعادل عمومی تصادفی پویا. مجله پژوهش­های پولی بانکی، شماره 13، 34-1.
صیادی، محمد و بهرامی، جاوید (1394). ارزیابی اثرات سیاست­های سرمایه­گذاری درآمد نفتی بر متغیرهای عملکرد اقتصادی. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال 14، شماره 16، 135-85.
فخرحسینی، سیدفخرالدین (1390). الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی برای ادوار تجاری پولی اقتصاد ایران. فصلنامه تحقیقات مدل­سازی اقتصادی، شماره 3، 28-1.
فطرس، محمدحسن، توکلیان، حسین و معبودی، رضا (1394). تأثیر تکانه­های پولی و مالی بر متغیرهای کلان اقتصادی – رهیافت تعادل عمومی تصادفی پویای کینزی جدید 1340-1391. فصلنامه پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، سال 5، شماره 19، 94-73.
فولادی، معصومه و ستایش، هدیه (1393). مطالعه آثار سیاست­های مالی بر تولید، اشتغال و درآمد خانوار در ایران: رهیافت مدل تعادل عمومی. فصلنامه پژوهشی برنامه­ریزی و بودجه، سال 19، شماره 1، 110-85.
قاسمی، محمد و مهاجری، پریسا (1394). بررسی رفتار ضد چرخه­ای سیاست مالی در ایران. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال 15، شماره 56، 104-75.
عرب‌مازار، علی­اکبر و چالاک، فرشته (1389). تحلیل پویای اثر مخارج دولت بر رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه تحقیقات اقتصادی، دوره 45،شماره 2.
مشیری، سعید، باقری پرمهر، شعله و موسوی نیک، سیدهادی (1390). بررسی درجه تسلط سیاست مالی در اقتصاد ایران در قالب مدل تعادل عمومی پویای تصادفی. فصلنامه پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 2، شماره 5، 90-69.
Akanni, K. A., & Osinowo, O. H. (2013). Effect of fiscal instability on economic growth in Nigeria. Advances in Economics and Business1(2), 124-133.
Barro, R. J. (1987). The economic effects of budget deficits and government spending: introduction. Journal of Monetary Economics20(2), 191-193.
Barro, R. J. (1990). Government spending in a simple model of endogeneous growth. Journal of political economy98(5, Part 2), S103-S125.
Blanchard, O., & Perotti, R. (2002). An empirical characterization of the dynamic effects of changes in government spending and taxes on output. the Quarterly Journal of economics117(4), 1329-1368.
Caprioli, F., & Momigliano, S. (2013). The macroeconomic effects of expenditure shocks during good and bad times. Fiscal Policy and Growth, 79-110.
Cover, J. P. (1992). Asymmetric effects of positive and negative money-supply shocks. The Quarterly Journal of Economics107(4), 1261-1282.
Chen, S. S. (2007). Does monetary policy have asymmetric effects on stock returns?. Journal of Money, Credit and Banking39(2‐3), 667-688.
Choi, W. G., & Devereux, M. B. (2006). Asymmetric effects of government spending: Does the level of Real interest rates matter?. IMF Staff Papers53(1), 147-182.
de Carvalho, F. A., & Valli, M. (2011). Fiscal policy in Brazil through the lens of an estimated DSGE model (No. 240).
Gogas, P., & Pragidis, I. (2013). Asymmetric fiscal policy shocks.
Iwata, Y. (2009). Fiscal Policy in an Estimated DSGE Model of the Japanese Economy: Do Non-Ricardian Households Explain All?. Economic and Social Research Institute, Cabinet Office.
Kandil, M. (2001). Asymmetry in the effects of US government spending shocks: Evidence and implications. The Quarterly Review of Economics and Finance41(2), 137-165.
Karras, G. (1996). Are the output effects of monetary policy asymmetric? Evidence from a sample of European countries. Oxford Bulletin of Economics and Statistics58(2), 267-278.
Kydland, F. E., & Prescott, E. C. (1982). Time to build and aggregate fluctuations. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1345-1370.
Mencinger, J., Aristovnik, A., & Verbič, M. (2017). Asymmetric effects of fiscal policy in EU and OECD countries. Economic Modelling61, 448-461.
Mehrara, M., & Karsalari, A. R. (2011). Asymmetric effects of monetary shocks on economic activities: The case of Iran. Journal of Money, Investment and Banking20, 62-74.
Parker, J. A. (2011). On measuring the effects of fiscal policy in recessions. Journal of Economic Literature49(3), 703-18.
Perendia, G., & Tsoukis, C. (2012). The Keynesian multiplier, news and fiscal policy rules in a DSGE model. Centre pour la recherche economique et ses applications Dynare Working Paper25.
Praggidis, I., Gogas, P., Plakandaras, V., & Papadimitriou, T. (2013). Fiscal shocks and asymmetric effects: a comparative analysis. arXiv preprint arXiv:1312.2693.
Rotemberg, J. J., & Woodford, M. (1997). An optimization-based econometric framework for the evaluation of monetary policy. NBER macroeconomics annual12, 297-346.
Shen, C. H. (2000). Are the effects of monetary policy asymmetric? The case of Taiwan. Journal of Policy Modeling22(2), 197-218.
Shen, C. H., & Chiang, T. C. N. (1999). Retrieving the vanishing liquidity effect—A threshold vector autoregressive model. Journal of Economics and Business51(3), 259-277.
Sorensen, B. E., & Yosha, O. (2001). Is state fiscal policy asymmetric over the business cycle?. Economic Review-Federal Reserve Bank of Kansas City86(3), 43-64.
Tagkalakis, A. (2004). The asymmetric effects of fiscal policy on private consumption over the business Cycle.
Thoma, M. A. (1994). Subsample instability and asymmetries in money-income causality. Journal of Econometrics64(1-2), 279-306.