نویسندگان

• زهرا مشفق ¹
• گلروز رمضان‌زاده ولیس ¹
• افسانه شرکت ¹
• محدثه سلیمانی ¹
• علی‌اصغر بانویی ²

¹ کارشناس ارشد اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، دانشگاه علامه طباطبایی

² استاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

علیرغم معرفی و بکارگیری روشهای متعدد بهنگام‌سازی ماتریس ضرایب مستقیم داده- ستانده در شش دهه گذشته، هنوز نکاتی از روشهای RAS و RAS تعدیل شده وجود دارند که در سالهای اخیر توجه تحلیلگران اقتصاد داده- ستانده را به خود معطوف کرده است. یکی از این نکات چالش برانگیز رابطه بین اطلاعات برونزا، برتر و یا اضافی بیشتر سال مقصد در روش RAS تعدیل شده و کاهش خطاهای آماری آن نسبت به RAS متعارف در بهنگام‌سازی ضرایب داده-ستانده است. گروهی از تحلیلگران رابطه مذکور را مثبت ارزیابی می‌کنند حال آنکه گروه دوم با تأکید بر ماهیت و معیارهای اطلاعات برونزا مشاهده می کنند که بکارگیری آمارهای برونزای بیشتر در روش RAS تعدیل شده لزوماً منجر به کاهش خطاهای آماری نسبت به روش RAS متعارف نخواهد شد. در ایران نیز، باور عمومی بین تهیه‌کنندگان و کاربران جدول، پیرامون تأیید یافته‌های گروه نخست شکل گرفته است. در این مقاله، با استفاده از جداول داده-ستانده متقارن آماری سال‌های 1375 و 1380، به دو پرسش اساسی پاسخ داده خواهد شد. نخست آنکه آیا RAS تعدیل شده همواره و برای همه درایه‌ها خطاهای کمتری نسبت به RAS متعارف در بهنگام‌سازی ضرایب داده-ستانده دارد؟ سؤال دوم: آیا ماهیت آمارهای برونزا و معیارهای آن صرفنظر از درایه‌های بیشتر و یا کمتر تأثیری بر کاهش و یا افزایش خطاهای آماری ضرایب بهنگام شده دارند؟ یافته‌های مقاله در موارد زیر تصویر متفاوتی را نشان می‌دهند:  یک- روش RAS تعدیل شده حداقل در بعضی از درایه‌ها نسبت به روش RAS متعارف برتری ندارد. دو-  سنجش اعتبار آماری ضرایب بهنگام‌شده بستگی زیادی به ماهیت و معیارهای آمارهای برونزا دارد. سه- آمارهای برونزای بیشتر در سال مقصد لزوماً منجر به کاهش خطاهای آماری ضرایب بهنگام‌شده نمی‌گردد.

کلیدواژه‌ها

• جدول داده- ستانده
• بهنگام‌سازی
• روش RAS متعارف
• روش RAS تعدیل شده
• آمارهای برونزا