نویسندگان

1 استادیار اقتصاد، دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی

2 کارشناس ارشد مهندسی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی، دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف اصلی این مقاله، بررسی اثرات سیاست­های پولی و مالی بر ادوار تجاری در اقتصاد ایران طی دوره زمانی 1395-1384 است. بدین منظور از الگوی مارکوف سوئیچینگ با احتمال انتقال متغیر در تشخیص ادوار تجاری و عوامل مؤثر بر احتمالات ماندن در دوران رکود و رونق یا گذار از وضعیتی به وضعیت دیگر استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل (MSIH(2)-AR(2 نشان می­دهد، سیاست­های پولی و مالی انبساطی (به ترتیب افزایش نقدینگی و مخارج دولت) در دوران رونق، به افزایش طول دوران رونق منجر میشود، اما مقایسه نسبی بین اثرات سیاست­های پولی و مالی در دوران رونق نشان می­دهد، اعمال سیاست پولی انبساطی در دوران رونق نسبت به سیاست مالی مؤثرتر است و می­تواند طول عمر دوره رونق اقتصادی را افزایش دهد، در حالی که در دوران رکود اقتصادی، سیاست مالی تأثیر بیشتری نسبت به سیاست پولی در احتمال گذار از وضعیت رکود به وضعیت رونق اقتصادی دارد. همچنین یافته­های تحقیق نشان می­دهد، چرخه­های تجاری در اقتصاد ایران تقریباً همسو و هم­جهت با تغییرات درآمدهای نفتی است، اما اثر تغییرات درآمدهای نفتی در طول یا بقا چرخه ­های تجاری، اثر متفاوتی دارد. بدین صورت که افزایش درآمدهای نفتی در وضعیت رونق اقتصادی، احتمال بقا و تداوم وضعیت رونق اقتصادی را کاهش می­دهد، اما در وضعیت رکودی، احتمال خروج از رکود را افزایش می­دهد. در واقع، این نتایج بیانکننده عدم مدیریت صحیح درآمدهای نفتی در دوران رونق و مدیریت نسبتاً صحیح درآمدهای نفتی در وضعیت رکود اقتصادی است.

کلیدواژه‌ها

پارسا، حجت، محمد بهبودی و آسیه پارسا (1392)، «تحلیل تأثیر تکانه‌های سیاست­های پولی و مالی بر شکل­گیری چرخه­های تجاری و توزیع درآمد در ایران»، دو فصلنامه علمی- تخصصی اقتصاد توسعه و برنامهریزی، سال 2، شماره 1، 
صص 134-123.
جلائی اسفندآبادی، عبدالمجید و مسلم انصاری نسب (1395)، «بررسی ادوار تجاری حقیقی در اقتصاد ایران با تأکید بر عوامل مؤثر بر شکاف تولید»، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی­های اقتصادی سابق)، دوره 13، شماره 3، صص 109-85 .
جلائی اسفندآبادی، عبدالمجید، علیرضا شکیبایی، مهدی نجاتی و مسلم انصاری نسب (1395)، «بررسی آثار عوامل مؤثر بر شکاف تولید در اقتصاد ایران»، فصلنامه نظریه­های کاربردی اقتصاد، سال 3، شماره 4،  صص 100-77 .
صالحی سربیژن، مرتضی، غلامعلی رییسی اردلی و نادر شتاب بوشهری (1392)، «نقاط رکود و رونق اقتصاد ایران با استفاده از مدل مارکوف سوئیچینگ»، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال 7، شماره 3،  صص 83-67 .
صمدی، سعید و سیدعبدالمجید جلائی (1383)، «تحلیل ادوار تجاری در اقتصاد ایران»، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 66،  صص 153-139.
صمدی، علی‌حسین و سکینه اوجی­مهر (1390)، «ارزیابی ماهیت سیاست مالی و بررسی خاصیت رفتار ادواری آن: مورد ایران (1353-1386)»، دو فصلنامه علمی-پژوهشی جستارهای اقتصادی، سال 8، شماره 16،  صص 75-49 .
غلامی، ذبیح­الله، اسدالله فرزین­وش و محمدعلی احسانی (1392)، «عدم تقارن چرخه­های تجاری و سیاست پولی در ایران بررسی بیشتر با استفاده از مدل‌های MRSTAR»، فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، سال 21، شماره 68، صص 28-5 .
فرزین­وش، اسدالله، محمدعلی احسانی، احمد جعفری صمیمی و ذبیح­الله غلامی (1391)، «بررسی آثار نامتقارن سیاست‌های پولی بر تولید در اقتصاد ایران»، فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، سال 20، شماره 61، صص 28-5.
فعالجو، حمیدرضا و سیدقاسم سیداحمدی (1394)،  «بررسی تأثیر بحران مالی جهانی بر طول دوران رکود اقتصادی در ایران (رهیافت مدل‌های دوره­ای)»، فصلنامه روند، سال 22، شماره 72، صص 83-14.
کازرونی، علیرضا، حسین اصغرپور، سیاوش محمدپور و صابر بهاری (1391)، «اثرات نامتقارن نوسانات نرخ واقعی ارز بر رشد اقتصادی در ایران: رهیافت مارکوف سوئیچینگ»، مجله اقتصادی- دو ماهنامه بررسی مسایل و سیاست­های اقتصادی، شماره­های 7 و 8، صص 26-5.
گل­خندان، ابوالقاسم (1394)، «چرخه‌های تجاری اقتصاد ایران طی دوره 1389-1368»، فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، شماره 17، صص 104-83 .
ممی­پور، سیاب و صغری جعفری (1396)، «عوامل مؤثر بر فشار بازار ارز در ایران: در چهارچوب الگوی مارکوف سوئیچینگ با احتمال انتقال متغیر»، مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 52، شماره 2، صص 193-163.
هادیان، ابراهیم و محمدرضا هاشم­پور (1382)، «شناسایی چرخه‌های تجاری در اقتصاد ایران»، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، دوره 5، شماره 15، صص 120-93.
هژبرکیانی، کامبیز و علیرضا مرادی (1390)، «تعیین نقاط چرخش در ادوار تجاری اقتصاد ایران با استفاده از الگوی خودبازگشتی سوئیچینگ مارکوف (1367:1-1387:2)»، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال 5، شماره 2، صص25-1.
Araújo, E. (2015). Monetary policy objectives and Money’s role in US business cycles. Journal of Macroeconomics45, 85-107.
Barsky, R. B., & Kilian, L. (2004). Oil and the Macroeconomy since the 1970s. Journal of Economic Perspectives18(4), 115-134.
Burns, A. F., & Mitchell, W. C. (1946). Measuring Business Cycles National Bureau of Economic Research. New York.
 Casares, M. (2001). Business cycle and monetary policy analysis in a structural sticky-price model of the euro area. Working Paper
Castro, V. (2010). The duration of economic expansions and recessions: More than duration dependence. Journal of Macroeconomics32(1), 347-365.
Cavallo, A., & Ribba, A. (2018). Measuring the effects of oil price and Euro-area shocks on CEECs business cycles. Journal of Policy Modeling40(1), 74-96.
Dalla, E., & Varelas, E. (2016). An economic model for the interpretation of business cycles and the efficiency of monetary policy. The Journal of Economic Asymmetries14, 29-38.
Enders, W (2004). Applied Econometric Time Series, 2nd Edition, New York.
Filardo, A. J. (1994). Business-cycle phases and their transitional dynamics. Journal of Business & Economic Statistics12(3), 299-308.
Goldfeld, S. M., & Quandt, R. E. (1973). A Markov model for switching regressions. Journal of econometrics1(1), 3-15.
Hamilton, J. D. (1989). A new approach to the economic analysis of nonstationary time series and the business cycle. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 357-384.
Khemiri, R., & Ali, M. S. B. (2012). Exchange rate pass-through and inflation dynamics in Tunisia: A Markov-Switching approach (No. 2012-39). Economics Discussion Papers.
Lan, Y., & Sylwester, K. (2010). Provincial fiscal positions and business cylce synchronization across China. Journal of Asian Economics21(4), 355-364.
Lindé, J. (2003). Monetary policy shocks and business cycle fluctuations in a small open economy: Sweden 1986-2002 (No. 153). Sveriges Riksbank working paper series.
Michaelides, P. G., Papageorgiou, T., & Vouldis, A. T. (2013). Business cycles and economic crisis in Greece (1960–2011): A long run equilibrium analysis in the Eurozone. Economic Modelling31, 804-816.
Quandt, R. E. (1972). A new approach to estimating switching regressions. Journal of the American statistical association67(338), 306-310.
Simpson, P. W., Osborn, D. R., & Sensier, M. (2001). Modelling business cycle movements in the UK economy. Economica68(270), 243-267.
Terasvirta, T., & Anderson, H. M. (1992). Characterizing nonlinearities in business cycles using smooth transition autoregressive models. Journal of Applied Econometrics7(S1), S119-S136.
Terasvirta, T. (1994). Specification, estimation, and evaluation of smooth transition autoregressive models. Journal of the american Statistical association89(425), 208-218.