نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه کردستان

2 کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه کردستان

چکیده

به دنبال نوسانات بی­سابقه سکه طلا طی سال­های گذشته، بحث­های زیادی در خصوص تأثیرهای احتمالی قراردادهای آتی در این زمینه بین محققان و سیاست‌گذاران شکل گرفته است. در این مقاله، تأثیر قراردادهای آتی سکه طلا بر نوسانات بازار نقدی سکه در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، از دو رویکرد بهره گرفته شده است. در رویکرد نخست (رویکرد سرریز نوسانات)، از یک مدل DCC-GARCH-VECM برای بررسی سرریز نوسانات بین دو بازار طی بازه زمانی آذر 1392 تا تیر 1394 استفاده شده است. در رویکرد دوم (رویکرد متغیرهای مجازی)، از یک مدل گارچ ساده برای بررسی تأثیر راه‌اندازی قراردادهای آتی بر نوسانات بازار نقدی استفاده شده است.  برای تخمین این مدل از قیمت­های آتی و نقدی روزانه سکه طی دوره زمانی تیر 1385 تا تیر 1394 استفاده شده است. نتایج به‌دست آمده نشان می­دهد که راه‌اندازی قراردادهای آتی تأثیری بر نوسانات نقدی سکه نداشته و سرریز نوسانات از بازار نقدی به سمت بازار آتی است. به عبارت بهتر، شوک­های بازار نقدی به افزایش نوسانات بازار آتی دامن زده است، در حالی که عکس آن صادق نیست. علاوه بر این، نتایج نشان می­دهد که تحریم­های وضع شده علیه ایران تأثیر مثبتی بر نوسانات بازار سکه داشته است. نتایج به‌دست آمده با ویژگی­های بازار آتی و نقدی سکه در ایران سازگاری دارد. بازار آتی سکه برخلاف بازار نقدی که از گستره­ای به وسعت مرزهای جغرافیایی کشور برخوردار است در مراحل اولیه رشد و توسعه خود قرار داشته و بازار به‌مراتب کوچک‌تری است. بنابراین، مشاهده انتقال نوسانات از بازار نقدی به بازار آتی قابل قبول و پذیرفتنی است.

کلیدواژه‌ها

آنکتاد (1393)، آثار توسعه­ای بورس­های کالایی در بازارهای نوظهور، ترجمة شرکت بورس کالای ایران، انتشارات مهر نوروز، تهران، 416 صفحه.
حسینیون، نیلوفرسادات، مهدی بهنامه و تقی ابراهیمی سالاری (1395)، «بررسی انتقال تلاطم نرخ بازده بین بازار‌‌‌‌‌های سهام، طلا و ارز در ایران»، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، دوره 21، شماره 66، صص 150-123.
عزیزنژاد، صمد (1390)، «ریشه­ها، پیامدها و راهکارهای مقابله با افزایش ناگهانی قیمت طلا در ایران»، مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اقتصادی، گزارش پژوهشی شماره 12230.
فکاری سردهایی، بهزاد، اکبر میرزاپور، علی صیامی و مصطفی کجوری (1392)، «بررسی ارتباط قیمت بازار آتی و نقدی سکه طلای ایران»، فصلنامه علمی - پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، سال هفتم، شماره 22، تابستان، صص 107-93.
نادعلی، محمد (1392)، «بررسی راه‌اندازی بازار آتی سکه طلا و تبعات آن بر اقتصاد کشور»،فصلنامه روند، شماره­های 63 و 64، پاییز و زمستان، صص 168-141.
نادعلی، محمد (1393)، «بررسی آثار نوسانی بازار آتی سکه طلا بر بازار نقدی آن در ایران»،  فصلنامه راهبرد اقتصادی، سال سوم، شماره 8، بهار، صص 76-56.
Antoniou, A., and Holmes, P. (1995), “Futures Trading, Information and Spot Price Volatility: Evidence for the FTSE-100 Stock Index Futures Contract Using GARCH”, Journal of Banking & Finance, vol. 19, no. 1, pp. 117-129.
Antoniou, A., Holmes, P., and Priestley, R. (1998), “The Effects of Stock Index Futures Trading on Stock Index Volatility: An Analysis of the Asymmetric Response of Volatility to News (Digest Summary)”, Journal of Futures Markets, vol. 18, no. 2, pp. 151-66.
Bohi, M. T., & Stephan. (2013), Does Futures Speculation Destabilize Spot Prices? New Evidence for Commodity Markets. Journal of Agricultural and Applied Economics, 45(4), 595-616.
Bollerslev, T. (1990), “Modelling the Coherence in Short-run Nominal Exchange Rates: a Multivariate Generalized ARCH Model”, The Review of Economics and Statistics, pp. 498-505.‏
Bologna, P., and Cavallo, L. (2002), “Does the Introduction of Stock Index Futures Effectively Reduce Stock Market Volatility? Is the'futures Effect'immediate? Evidence from the Italian Stock Exchange Using GARCH”,  Applied Financial Economics, vol. 12, no. 3, 183-192.
Chatrath A., Ramchander, S. and Song, F. (1996), “The Role of  Futures Trading Activity in Exchange Rate Volatility”, Journal of Futures Markets, vol.16, no. 3-4, pp. 561-84.‏
Cheng, I. H., and Xiong, W. (2013), The Financialization of Commodity Markets (No. w19642). National Bureau of Economic Research.
Cox, C. C. (1976), “Futures Trading and Market Information”, The Journal of Political Economy, pp. 1215-1237.‏
Drimbetas, E., Sariannidis, N., and Porfiris, N. (2007), “The Effect of Derivatives Trading on Volatility of the Underlying Asset: Evidence from the Greek Stock Market”, Applied Financial Economics, vol. 17, no. 2, pp. 139-148.
Edwards, F. R. (1988), “Does Futures Trading Increase Stock Market Volatility?”, Financial Analysts Journal, vol. 44, no. 1, pp. 63-69.‏
Figlewski, S. (1981), “Futures Trading and Volatility in the GNMA Market”, Journal of Finance, pp. 445-456.‏
Engle, R. F., and Kroner, K. F. (1995), “Multivariate Simultaneous Generalized ARCH”, Econometric theory, vol. 11, no. 1, pp. 122-150.‏
Harris, L. (1989), “S&P 500 Cash Stock Price Volatilities”, The Journal of Finance, vol. 44, no. 5, pp. 1155-1175.
Holmes, P. (1996), “Spot Price Volatility, Information and Futures Trading: Evidence from a Thinly Traded Market”, Applied Economics Letters, vol. 3, no. 1, pp. 63-66.‏
Jochum, C., and Kodres, L. (1998), “Does the Introduction of Futures on Emerging Market Currencies Destabilize the Underlying Currencies?”, Staff Papers-International Monetary Fund, pp. 486-521.
Lean, H. H., McAleer, M., and Wong, W. K. (2010), “Market Efficiency of Oil Spot and Futures: A Mean-Variance and Stochastic Dominance Approach”, Energy Economics, vol. 32, no. 5, pp. 979-986.‏‏
Masters, M. W. (2008), Testimony of Michael W. Masters before the Committee on Homeland Security and Governmental Affairs–United States Senate, May 20, 2008.‏
McCarthy, J., and Najand, M. (1993), “State Space Modeling of Price and Volume Dependence: Evidence from Currency Futures”, Journal of Futures Markets, vol. 13, no. 4, pp. 335-344.‏
Oduncu, A. (2011), “The Effects of Currency Futures Trading on Turkish Currency Market”, Journal of BRSA Banking and Financial Markets, vol. 5, no. 1, pp. 97-109.‏
Posner, E. A., and Weyl, E. G. (2013), “Benefit-cost Analysis for Inancial Regulation”, American Economic Review, vol. 103, no. 3.
Powers, M. J. (1970), “Does Futures Trading Reduce Price Fluctuations in the Cash Markets?”, The American Economic Review, pp. 460-464.‏
Rong, C., & Zhen-long, Z. (2008), Unbiased Estimation, Price Discovery, and Market Efficiency: Futures Prices and Spot Prices. Systems Engineering- Theory & Practice, 28(8), 2-11.
Sahu, D. (2012), “Dynamics of Currency Futures Trading and Underlying Exchange Rate Volatility in India”, Research Journal of Finance and Accounting, vol. 3, no. 7.
Schwarz, T. V., and Laatsch, F. E. (1991), “Dynamic Efficiency and Price Leadership in Stock Index Cash and Futures Markets”, Journal of Futures Markets, vol. 11, no. 6, pp. 669-683.
Silvennoinen, A., and Teräsvirta, T. (2007), “Modeling Multivariate Autoregressive Conditional Heteroskedasticity with the Double Smooth Transition Conditional Correlation GARCH Model”, Journal of Financial Econometrics, vol. 7, no. 4, pp. 373-411.‏
Sockin, M., & Xiong, W. (2011), Informational Frictions and Commodity Markets. 1-40.
Sriram, M., & Senthil, M. (2015), Market Efficiency and Volatilitly Spill over in Spot & Futures Currency Market (w.r.tv $ and Rupee).  International Journal of Management  Excellence, 1(3), 45-53.
Stoll, H. R., and Whaley, R. E. (1988), “Volatility and Futures: Message Versus Messenger”, The Journal of Portfolio Management, vol. 14, no. 2, pp. 20-22.‏
Stein, J. C. (1987), “Informational externalities and Welfare-Reducing Speculation”, The Journal of Political Economy, pp. 1123-1145.
Zhong, M., Darrat, A. F. and Otero, R. (2004), “Price Discovery and Volatility Spillovers in Index Futures Markets: Some Evidence from Mexico”, Journal of Banking & Finance, vol. 28, no. 12, pp. 3037-3054.‏