نویسنده

دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

چکیده

در گذشته، تا چند دهة اخیر، فراوان سخن از نبرد انسان و طبیعت بود و پیدایش شهرها، احداث راه‌ها و  سدها، بهره‌برداری از زمین‌ها، دریاها، جنگل‌ها، مراتع و جزء این‌ها را «مهار طبیعت» و نشانه‌هایی از چیرگی انسان بر طبیعت می‌انگاشتند. امروزه، در نبرد میان انسان و طبیعت، طبیعت یا به‌‌قول متأخران محیط زیست سر تسلیم فرودآورده است. اما، هم‌زمان دریافته‌ایم که دست‌آورد این پیروزی بهتر که هیچ، شاید بدتر از شکست است. وادادن طبیعت، محیط زندگی ابنای بشر را به‌مخاطره انداخته است. از همین‌رو گروهی برآنند که از این پس برداشت منابع از طبیعت و بازگرداندن ضایعات، پسماندها و آلاینده‌ها را به طبیعت، نباید بیرون از حوزة مطالعات اقتصادی دانست. در تحلیل داده- ستانده نیز با عنوان داده- ستاندة مادی پا از محدودة مضیق دادوستدهای نظام اقتصادی متعارف، یعنی دادوستدهای میان بنگاه‌ها و خانوارها و کالاها و خدماتی که تنها در بازار مبادله می‌شوند، فراتر گذاشته شده، افزون بر آن به دادوستدهای میان نظام اقتصادی و محیط طبیعی نیز پرداخته‌اند. در این مقاله پس از مقدمه‌ای در بارة این برخورد، تجربة دو کشور آلمان و دانمارک را که در تهیة جدول‌های عرضه و مصرف و داده- ستاندة مادی از پیشگامان‌اند، شرح داده‌ایم. به جدول‌های مادی در نظام حسابداری محیط‌زیستی- اقتصاد سازمان ملل هم اشاره‌ای شده است. بر این مبحث نتیجه‌ای که برای دست‌اندرکاران ایرانی حساب‌های داده- ستانده مترتب است، اگر نه تهیة جدول‌های تمام عیار مادی، دست‌کم آماده‌کردن ترازهای مادی (منابع و مصارف مادی هریک از کالاها و خدمات) مقدم بر ترازهای پولی است. اگر چنین شود، گام بزرگی برای ارتقای کیفیت جدول‌های عرضه و مصرف و داده- ستاندة حتی پولی برداشته‌ایم. از این گذشته، ترازهای مادی آغاز مهمی برای تنظیم جدول‌های مادی هم هستند.

کلیدواژه‌ها

Ayres, R. U. and L. W. Ayres (1998), Accounting For Resources 1: Economy_wide Applications of Mass_balance Principles to Materials and Waste, Cheltenham, UK and Lyme, Ma: Edward Elgar.
Daly, H. E.(1991),Steady-State  Economics,  Second  Edition with New Essays, Washington,  D.C. 
Daly, H. E.(1993),  "Steady-State  Economics:  A New Paradigm", New Literary History, Vol. 24, No. 4, The Johns Hopkins University Press.
Georgescu-Roegen, N. (1971),The Entropy Law and the Economic Process, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Gravgård Pedersen, O. (2005), "Waste, Material Flows and Physical Input-Output Tables - Input-output based waste accounts for Denmark 1999", Paper prepared for the 15th International IO Conference Beijing, China 27 June - 1 July 2005.
Gravgård, O. (1999). Physical Input-Output Tables for Denmark. Products and Materials 1990. Air Emissions 1990-92. Kopenhagen:Statistics Denmarkhttp://www.iioa.org/pdf/15th%20Conf/pedersen.
Hoekstra, R. (2010), "Physical Input-Output Tables: Developments and Future", Paper prepared for the 18th  International Input-Output Conference, June 20-25, Sydney, Australia.
Hoekstra, R. and J.van den Bergh (2005), Constructing Physical Input–Output Tables for Environmental Modeling and Accounting: Framework and illustrations, http://www.aseanenvironment.info/Abstract/41014939.
Konijn, P.J.A. and A.E. Steenge (1995). "Compilation of Input–Output Data From the National Accounts", Economic Systems Research, Vol(7),No (1).
Konijn, P.J.A., S. de Boer and J. van Dalen (1997). "Input–Output Analysis of Material Flow with Application to Iron, Steel and Zinc", Structural Change and Economic Dynamics, Vol(8).
Mäenpää, I (2002), "Physical Input-Output Tables of Finland 1995 – Solutions to Some Basic Methodological Problems", Paper Presented to the Fourteenth International Conference on Input-Output Techniques, October 10-15, 2002, Montréal, Canada.
McDonald, G.W. and M.G. Patterson (2006), Development of a New Zealand Physical Input-Output Table, New Zealand Centre For Ecological Economics, Palmerston North, New Zealand.
 Mulalic, I(2007), Material Flows and Physical Input-Output Tables - PIOT for Denmark 2002 Based on MFA, Statistics Denmark.
Nebbia, Giorgio (1999), Contabilità Monetaria e Contabilità Ambientale, Lectio doctoralis, Laurea honoris causa in Economia e Commercio, Università di Bari.
Sraffa,P. (1960). Production of Commodities By Means of Commodities: Prelude to a Critique of Economic Theory. Cambridge University Press, Cambridge.
Stahmer, C.(2011), "The Magic Triangle of Input-Output Tables", Pluto Journals, WRPE.plutojournals.org.
Stahmer, C., M. Kuhn,  and  N.  Braun (1998), Physical Input-Output Tables for Germany, 1990. Luxembourg: Eurostat Working Paper No 2/1998/B/1, European Commission.
Statistics Austria (2011). Physical Input-Output Tables for Austria 2005, Step 1: Physical supply and use tables – Final report on technical implementation, Statistics Austria, www.statistik.at
Strassert, G. (2000), "Physical Input-Output Accounting and Analysis: New Perspectives", in http://www.iioa.org/pdf, 13th International Conference on Input-Output Techniques, 21-25 August 2000, Macerata, Italy.
Strassert, G. (2001), "The Flow Network of a Physical Input-Output Table (PIOT): Theory and Application for Germany", in Michael Lahr and Erik Dietzenbacher (eds), Input-output Analysis: Frontiers and Extensions, London: Macmillan.
United Nations (1993a), System of National Accounts, New York: United Nations.
United Nations (1993b)’, Handbook of National Accounti ng- Integrated Environmental and Economic Accounting ng. Studies in Methods, Series F, No. 61, New York, United Nations.
United Nations (2003), Handbook of National Accounting: Intergrated Environmental and Economic Accounting  (SEEA-2003), , New York, United Nations.
United Nations (2009), System Of National Accounts, 2008, New York: United Nations.
United Nations (2012), System of Environmental-Economic Accounting: Central Framework, , New York: United Nations.
United Nations (2013a), System of Environmental-Economic Accounting: Experimental Ecosystem Accounting, , New York: United Nations.
United Nations (2013b), System of Environmental-Economic Accounting: Applications and Extensions, New York: United Nations.
United Nations (2014a), System of Environmental-Economic Accounting: Central Framework, New York: United Nations.
United Nations (2014b), System of Environmental-Economic Accounting: Applications and Extensions, New York: United Nations .