نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد انرژی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار مهندسی برق، دانشگاه شهید بهشتی

3 استادیار گروه اقتصاد انرژی، پژوهشگاه نیرو

چکیده

ایران روزانه معادل 30 میلیون مترمکعب گاز طبیعی فلر را در میادین نفتی می‌سوزاند. با توجه به اهمیت استراتژیک این حوزه به دلیل عدم بهره‌برداری بهینه از حجم عظیمی از سرمایه ملی و شناخت منافع حاصل از سرمایه‌گذاری در آن، در این مطالعه، با استفاده از اطلاعات سری زمانی، متوسط تولید گازهای همراه نفت در 44 میدان نفتی واقع در خشکی کشور و با استفاده از مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای، فرصت‌های عمده سرمایه‌گذاری شامل گروه طرح‌های سرمایه‌گذاری (تزریق مجدد گاز به میادین نفتی، تولید برق در داخل و مصارف نهایی داخل) و گروه طرح‌های رقابتی سرمایه‌گذاری (تزریق مجدد گاز به میادین نفتی، تولید برق صادراتی، مصارف نهایی صادراتی) ارائه شده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که در دامنه تولید گازهای همراه کمتر از 3 میلیون مترمکعب در روز، اولویت سرمایه‌گذاری به ترتیب با تزریق مجدد به میادین نفتی، تولید برق و مصارف نهایی است در حالی که در دامنه‌های بیش از 3 میلیون مترمکعب تولید گاز همراه در روز، تولید برق به عنوان اولویت سرمایه‌گذاری نسبت به سایر گزینه‌های ممکن بشمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها

آریایی، فیروز (1389)، «بررسی تاثیر اختلاط گاز سبک با گاز همراه (غنی) در کاهش تجمع مایع درون خطوط لوله انتقال و جلوگیری از سوزاندن گاز همراه در میادین تولیدی نفت»، ماهنامه اکتشاف و تولید، شماره 73، ص 59-57.
برادران، سروش، شجاع‌مرادی، علیرضا، پوراصغریان، فاطمه و بستامی، علیرضا (1387)، «فناوری‌های استفاده شده برای کاهش و بازیابی گازهای سوزانده شده در فلر بهمراه مطالعات موردی»، سمینار تخصصی نفت، گاز و محیط زیست، دانشگاه شیراز، دانشکده مهندسی، آبان‌ماه 1387.
بشیری، ابوالقاسم (1389)، «زمین‌شناسی مخازن نفتی ایران و لزوم تزریق گاز به آنها»، ماهنامه اکتشاف و تولید، شماره 77، ص 11-6.
جعفری صمیمی، احمد و دهقانی، تورج (1386)، «کاربرد روش قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای (CAPM) در تخصیص بهینه ذخایر گاز طبیعی»، مجله دانش و توسعه، شماره 21، ص 215-195.
درفشی، سیاوش، چاوش باشی، میرمحمد و رادمان، سعید (1389)، «مطالعه امکان‌سنجی سیستم بازیابی گازهای ارسالی به فلر پتروشیمی تبریز و کاهش عملیات فلرینگ تحت مکانیزم CDM»، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، شرکت سهامی پتروشیمی تبریز، گزارش فنی، شهریورماه 1389.
رنانی، محسن، شریفی، علیمراد، خوش‌اخلاق، رحمان و دین‌محمدی، مصطفی (1388)، «تعیین اولویت‌های کاربرد ذخایر گازی ایران (دوره مطالعه 1410-1385)»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال نهم، شماره سوم، ص 182-155.
سحابی، محمود، وطنی، علی، حسینیه فراهانی، محمدرضا و زاداکبر، امید (1388)، «راهکارهای کاهش سوزاندن گازهای همراه در واحدهای جمع‌آوری آنها»، هفتمین همایش ملی انرژی، 1و 2 دی‌ماه 1388، تهران، ایران
سعیدی، علی محمد (1381)، «ضرورت تزریق گاز به میدان‌های نفتی»، فصلنامه مجلس و پژوهش، شماره 34، ص 135-99.
شادی‌وند، قادر (1389)، «ایران، گازهایی که سوزانده می‌شود و لزوم همکاری با بانک جهانی»، مجله اقتصاد انرژی، شماره 133، ص 9-7.
فتحی، زاداله، امیرحسینی، زهرا و احمدی‌نیا، حامد (1391)، «مروری بر مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای با نگرش بر مدل‌های اقتصادی نوین مبتنی بر آن»، مجله اقتصادی-دوماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، شماره 7 و8، ص 46-27.
قاسمیه، آرمیتا، رستمی، شهرام، محمدی‌راد، رضا، بور، حمیدرضا و حمله‌دار، امید (1389)، «بررسی روش‌های کاهش سوزاندن گازهای قابل بازیافت در ایران»، هشتمین همایش ملی انرژی، تهران، ایران
محرم‌نژاد، ناصر و زاده‌دباغ، اشکان (1384)، «بررسی زیست‌محیطی و تعیین هزینه‌های خارجی (اقتصادی-بهداشتی) شعله‌های روباز چاه‌های نفت در شهرستان اهواز و ارائه راهکارهای مدیریتی برای کاهش اثرات منفی و استفاده‌های اقتصادی»، علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، شماره 26.
محمدباقری، اعظم (1387)، «کاهش سوزاندن گازهای همراه و تبدیل به منابع با ارزش انرژی»، دومین همایش ملی تبدیل گاز طبیعی، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران، ص 5-1.
Brown, T.R. (2000), “Capital Cost Estimating”, Hydrocarbon Processing ,October 2000, PP: 93-100.
Global Gas Flaring Reduction (2004), “Flared Gas Utilization Strategy; Opportunities for Small-Scale Uses of Gas”, The World Bank. PP: 1-129.
Global Gas Flaring Reduction (GGFR) (2004), “Flared Gas Utilization Strategy: Opportunities for Small-Scale Uses of Gas”, World Bank GGFR Report, PP:1-129.
Markowitz, H.M.(1987), Mean-Variance Analysis in Portfolio Choice and Capital Markets, Basil Blackwell, Paperback Edition, 1990.
Rahimpour, M.R. and Jokar, S.M. (2012), “Feasibility of Flare Gas Reformation to Practical Energy in Farashband Gas Refinery: No Gas Flaring”, Journal of Hazardous Materials, No. 209-210. PP: 204-217.
Rahimpour, M.R., Jamshidnejad, Z., Jokar, S.M., Karimi, G., Ghorbani, S. and Mohammadi. A.H. (2012); “A Comparative Study of Three Different Methods for Flare Gas Recovery of Asalooye Gas Refinery”, Journal of Natural Gas Science and Engineering, Vol. 4. PP: 17-28.