نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان

2 استادیار اقتصاد، مدیرکل مرکز آموزش ‌و پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری اصفهان

3 کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی- نویسنده مسئول

چکیده

عدم استفاده از ظرفیت‌های مالیاتی و نبود عدالت در دریافت مالیات میان استان‌های ایران از جمله مسائل و دغدغه‌های ذهنی مسئولان است. از این ‌رو به منظور برنامه­ریزی هر چه بهتر جهت افزایش درآمدهای مالیاتی، شناخت ظرفیت مالیاتی استان­ها ضرورتی اجتناب­ناپذیر است. تاکنون روش­های گوناگون اقتصادسنجی، الگوهای داده- ستانده، الگوی تابع مرزی و سری زمانی فازی برای برآورد ظرفیت مالیاتی بکار گرفته شده است. عمده مشکل این روش­ها آن است که بر اساس داده­های عملکرد گذشته، برآورد را انجام می­دهند. در این پژوهش بکارگیری روش کنترل منطق فازی (FLC) -برای نخستین بار- جهت تعیین ظرفیت مالیاتی استان­های کشور ایران در سال ۱۳۹۰ گامی کارساز در رفع این ایراد بوده است. نتایج پژوهش نشان داده بجز استان تهران در سایر استان­های کشور ظرفیت بالقوه­ مالیاتی وجود دارد. در بیشتر استان­ها کوشش مالیاتی علاوه بر اینکه در سطح پایینی است، پراکندگی زیادی دارد که نشان می­دهد مالیات‌ستانی در استان­ها بر اساس عدالت نبوده است. همچنین توان مالیات­دهی کشور تا 717/2 برابر می‌تواند افزایش پیدا کند.

کلیدواژه‌ها

استادرحیمی، سیمین (۱۳۸۹)، «برآورد ظرفیت مالیاتی استان­های منتخب»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
اسماعیلیان، مهدی (۱۳۸۷)، راهنمای جامع SPSS، نوبت دوم، تهران: نشر مؤسسه­ فرهنگی هنری دیباگران، ۳۰۵ صفحه.
انصاری، جواد (۱۳۸۷)، «طراحی کنترل‌کننده جبران ساز استاتیکی سنکرون با استفاده از منطق فازی برای بهبود پایداری گذرا»، پایان­نامه­ کارشناسی ارشد برق، دانشگاه اصفهان.
پورمقیم، سیدجواد (۱۳۹۱)، اقتصاد بخش عمومی، چاپ دوازدهم، تهران. نشر نی، ۳۳۶ صفحه.
دادگر کرمانجی، یداله (۱۳۷۸)، مالیه عمومی و اقتصاد دولت، چاپ چهارم، تهران، نشر مؤسسه فرهنگی، هنری بشیر علم و ادب، ۲۷۴ صفحه.
زاهدی­فرد، شهین (۱۳۹۲)، «برآورد ظرفیت مالیاتی کشور»، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران واحد پردیس ارس.
سامتی، مرتضی (۱۳۸۸)، اقتصاد بخش عمومی، جلد اول، چاپ اول، همدان، نشر نورعلم، ۳۵۵ صفحه، ترجمه کتاب Economics of the Public Sector، تألیف Sara Connolly, Alistair Munro، 1999.
سرلک، احمد (۱۳۹۰)، «برآورد ظرفیت مالیاتی استان­های کشور»، فصلنامه اقتصاد کاربردی، سال دوم، شماره پنجم، صص ۱۲۳-۱۴۰.
صادقی، حسین، و وفایی یگانه، رضا، و محمد غفاری، حسن و مسائلی، ارشک (۱۳۸۹)، «برآورد روند هزینه­های مبادله در اقتصاد ایران با رویکرد منطق فازی»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال دهم، شماره سوم، صص ۱۲۵-۱۴۹.
عرب مازار، عباس و زائر، آیت (۱۳۸۷)، «برآورد ظرفیت بالقوه اقتصادی مالیات در ایران»، فصلنامه تخصصی مالیات، دوره جدید، شماره ۵۰، تهران، صص ۵-۲۶.
غضنفری، مهدی و کاظمی، زهره (۱۳۸۲)، اصول و مبانی سیستم­های خبره، چاپ اول، تهران: انتشارات علم و صنعت ایران، ۴۵۰ صفحه.
فلاحتی، علی، فتاحی، شهرام، عباسپور، سحر و نظیفی نائینی، مینو (۱۳۸۹)، «برآورد ظرفیت مالیاتی کشور با استفاده از شبکه عصبی»، پژوهشنامه مالیات، دوره جدید، شماره هشتم، (مسلسل ۵۶)، صفحات ۱۰۳-۱۲۳.
قدسی، مجتبی، (۱۳۸۹)، «بررسی ظرفیت مالیاتی و تلاش مالیاتی در ایران»، پایان­نامه­ کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.
کردبچه، محمد (۱۳۷۵)، «بررسی درآمد­های مالیاتی در ایران»، برنامه و بودجه، شماره ۵، تهران، صص ۲۹-۵۲.
محمدی، مسعود و ابراهیمی­فر، یدالله (۱۳۸۴)، مالیه عمومی در تئوری و عمل، چاپ دوم، جلد اول و دوم، تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور، ۷۳۶ صفحه، ترجمه کتاب Public Finance in Practice and Theory ، تألیف Richard Abel Musgrave, Peggy B. Musgrave ، ویرایش سوم، 1980.
ملایی­پور، منصور و فتحانی، علی (۱۳۸۶)، «برآورد ظرفیت مالیاتی استان خراسان (با استفاده از روش محاسبه سرانه ارزش افزوده بنگاه)»، مجله اقتصادی، شماره ۷۱ و ۷۲، صص ۴۱ – ۷۰.
منجذب، محمدرضا و سلیمانی، پارسا (۱۳۸۴)، «برآورد ظرفیت مالیاتی استان مازندران»، پژوهشنامه اقتصادی، شماره ۱۸، صفحات ۱۳۹ – ۱۶۲.
هوشیار، محسن (۱۳۸۵)، «رتبه­بندی توسعه­یافتگی شهرستان­های استان اصفهان: کاربرد منطق فازی»، پایان­نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه اصفهان.
یداله‌زاده طبری، ناصر، و نظیفی نائینی، مینو و عباسپور، سحر (۱۳۹۲)، «برآوردظرفیتمالیاتیاستانمازندرانبارویکردشبکهعصبیمصنوعی»، اولین همایش الکترونیکی ملی چشم انداز اقتصاد ایران (با رویکرد حمایت از تولید ملی).
Klir, George J, & Yuan, Bo. (1995), Fuzzy Sets and Fuzzy Logic (Theory and Application), Prentice Hall PTR.
Lee, C. C. (1990), “Fuzzy Logic in Control Systems: Fuzzy Logic Controller. II”, Systems, Man and Cybernetics, IEEE Transactions, on, 20(2), 419-435.
Le, Tuan Menh & Blanca Moreno-Dodson and Nihal Bayraktar. (2012), “Tax Capacity and Tax Effort: Extended Cross-Country Analysis from 1994 to 2009”, World Bank.
Masliy.V & Grytskiv.A. (2010), “Methods of Fuzzy Logic as An instrument For Forecasting of Tax Revenues”, Econometrics (Ekonometria), issue: 32 / 2011, Pages: 918.
Pessino, Carola & Fenochietto, Ricardo (2010), “Determining Countries Tax Effort”, Hacienda Pública Española, Revista de Economía Pública, no.145, pp 54-87.
Reznik, L, Ghanayem, O, & Bourmistrov, A. (2000), “PID Plus fuzzy Controller Struc'tures as a Design Base for Industrial Applications”, Engineering Applications of Artificial Intelligence, 13(4), 419-430.
Wang, Wen-June (1997), “New Similarity Measures on Fuzzy Sets and On elements”, Fuzzy Sets and Systems, 85, pp 305-309.
Yen, J, & Langari, R. (1998), Fuzzy Logic: Intelligence, Control, and Information, Prentice-Hall, Inc.
Yalama, A., & Celik, S. (2013), “Real or Spurious Long Memory Characteristics of Volatility: Empirical Evidence from an Emerging Market”, Economic Modelling, 30, pp.67-72.
Yusof, F., Kane, I. L., & Yusop, Z. (2013), “Structural Break or Long Memory: an Empirical Survey on Daily Rainfall Data Sets Across Malaysia. Hydrology and Earth System Sciences, 17(4), 1311-1318.