نویسندگان

• علیرضا امینی ¹
• هستی ریسمانچی ²
• علیرضا فرهادی کیا ³

¹ استادیار دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی‌ واحد تهران مرکزی

² کارشناس ارشد اقتصاد

³ کارشناس ارشد دفتر نظارت برنامه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری

چکیده

در این پژوهش، عوامل مؤثر بر بهره‌وری کل عوامل (TFP) با تأکید بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) در ایران و 23 کشوردیگر منتخب در دوره 1996-2006 را بررسی کرده‌ایم. بهره‌وری کل عوامل را از روش دیویژیا اندازه‌گیری و عوامل مؤثر بر آن را با استفاده از تکنیک داده‌های تابلویی شناسایی کرده‌ایم. عوامل مؤثر بر بهره‌وری کل عوامل در الگوی برآورد شده عبارتند از: انباشت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، انباشت هزینه‌های تحقیق و توسعه، نرخ ثبت نام ناخالص دوره دانشگاهی، درجه باز بودن اقتصاد و نرخ بهره‌برداری از ظرفیت. نتایج مطالعه بیانگر تأثیر مثبت و معنادار تمامی عوامل یادشده بر بهره‌وری کل عوامل است. بنابراین، پیشرفت فنی از راه‌های مختلف (هزینه‌های تحقیق و توسعه داخلی، تجارت خارجی و FDI) بر ارتقای بهره‌وری مؤثر بوده است. در بین عوامل یادشده, نرخ بهره‌برداری از ظرفیت بیشترین تأثیر و انباشت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی کمترین تأثیر را در ارتقای بهره‌وری کل عوامل داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

• بهره‌وری کل عوامل
• سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی
• اثر سرریز
• سرمایه انسانی
• تحقیق و توسعه
• درجه باز بودن