نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 دکتری اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 دانشیار گروه اقتصاد نظری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

بدهی دولت به پیمانکاران یکی از چالش‌های جدی نظام اقتصادی کشور است که تبعات مخربی برای نظام پولی و بانکی کشور از جمله افزایش هزینه‌های جذب سپرده برای بانک‌ها، افزایش نرخ سود تسهیلات، خلق نقدینگی بی‌کیفیت وکاهش توان بانک‌ها برای اعطای تسهیلات را به دنبال داشته است. از میان راهکارهای گوناگون پیشنهاد شده برای این معضل، برخی با تأکید بر درون‌زایی پول راهکاری مبتنی بر تسهیل اعتبار پیشنهاد می‌دهند که در آن بدهی دولت به پیمانکاران با ایجاد تغییر در ترکیب دارایی‌های بانک مرکزی تسویه می‌شود. بااین‌حال ازآنجاکه اجرای این سیاست به استفاده از منابع بانک مرکزی متکی است، بیم افزایش سرسام‌آور نقدینگی و ایجاد اثرات نامطلوب بر دیگر متغیرهای اقتصادی مانند تورم، اجرای آن را با تردید مواجه می‌سازد. در این پژوهش ضمن بیان مبانی و الزامات اجرای سیاست تسهیل اعتبار در ایران، از مدل تطبیق روانه انباره به‌منظور ارزیابی اثرات اجرای این سیاست استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد تسویه بدهی دولت با پیمانکاران با استفاده از منابع بانک مرکزی افزایش پایه پولی، نقدینگی و تولید ناخالص داخلی حقیقی را به دنبال داشته و به کاهش تورم و نرخ بهره نسبت به سناریوی پایه منجر می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بدری، احمد و زمان‌زاده، حمید. (1396). تحلیل آثار ناترازی ترازنامه نظام بانکی بر متغیرهای پولی و راهکارهای تعدیل این ناترازی. فصلنامه پژوهش‌های پولی- بانکی، 10(34)،621-656.
طالبی، محمد. (1395). شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر چالش‌های نظام بانکی ایران. نشریه علمی پژوهشی بهبود مدیریت، 10(3)، 131-166.
شاکری، عباس و باقرپور اسکویی، الناز. (1402). بررسی ماهیت تورم در اقتصاد ایران: رویکرد همدوسی موجکی. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 28(94)، 47-79 doi:10.22054/ijer.2022.63350.1036
شریف‌زاده، محمدجواد. (1394). معمای نرخ سود بانکی: کالبدشکافی بحران اعسار در برخی نهادهای مالی مجاز. گزارش پژوهشی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ایران، تهران.
عبداللهی‌پور، محمدصادق و بت‌شکن، محمدهاشم. (1399). راهکارهای بازسازی مالی بانک‌ها در ایران. فصلنامه علمی مدیریت دارایی و تأمین مالی، 8(31)، 1-20. doi:10.22108/amf.2020.119436.1473
عسگری ده‌آبادی، محمدمهدی و نصیری اقدم، علی. (1398). مدل‌های تطبیق روانه- انباره در اقتصاد کلان. دوفصلنامه مطالعات و سیاستهای اقتصادی، 6 (12)، 75-104.
نصیری اقدم، علی و عسگری ده‌آبادی، محمدمهدی. (1396)، سیاست تسهیل کمی و امکان‌پذیری اجرای آن در ایران به منظور برون‌رفت از بحران بانکی. بیست‌وهشتمین همایش بانکداری اسلامی، تهران.
Abdollahipoor, M. S. & Botshekan, M. H. (2016). Solutions for Financial Restructuring in Iranian Banks. Journal of Asset Management and Financing, 8(31), 1-20. doi:10.22108/amf.2020.119436.1473. [In Persian]. doi:10.22108/amf.2020.119436.1473
Arslan, Y., Drehmann, M. & Hofmann, B. (2020). Central bank bond purchases in emerging market economies, BIS Bulletin.
Asgari Dehabadi, M. M. & Nassiri Aghdam, A. (2019). Stock flow consistent models in macroeconomic. The Journal of Economic Studies and Policies, 6(2), 75-104. [In Persian].
Badri, A. & Zamanzadeh, H. (2017). Analysis of the effects of banking system balance sheet imbalance on monetary variables and solutions to adjust this imbalance. Journal of Monetary & Banking Research, 10(34), 621-656. [In Persian].
Ben, S. & Bernanke, B. S. (2009). Speech at the stamp lecture, London School of Economics.
Burgess, S., Burrows, O., Godin, A., Kinsella, S. & Millard, S. (2016). A dynamic model of financial balances for the united kingdom, Staff working paper, Bank of England No. 614.
Caverzasi, E. & Godin, A. (2013). Stock-flow consistent modeling through the ages, Economics Working Paper Archive wp_745, Levy Economics Institute. doi:dx.doi.org/10.2139/ssrn.3100905
Fratto, C., Vannier, B. H., Mircheva, M., de Padua, D. & Ward, M. H. P. (2021). Unconventional monetary policies in emerging markets and frontier countries. International Monetary Fund.
Godley, W. & Lavoie, M. (2007). Monetary economics: An integrated approach to credit, money, income, production and wealth. London. Palgrave Macmillan.
Haas, C. & Young-Taft, T. (2017). Quantitative easing and asset bubbles in a stock-flow consistent framework, Economics working paper archive wp_897, Levy Economics Institute. doi:dx.doi.org/10.2139/ssrn.3100905
Meijers, H. & Muysken, J. (2016). The impact of quantitative easing in the netherlands: A stock-flow consistent approach, MERIT working papers 2016-067, United Nations University - Maastricht Economic and Social Research Institute on Innovation and Technology (MERIT)
Nassiri Aghdam, A. & Asgari Dehabadi, M. M., (2017). Quantitative easing and its relevance for the Iran's banking crisis. The 28th Islamic Banking Conference, Tehran. [In Persian]
Nikiforos, M. & Zezza, G. (2018). Stock‐flow consistent macroeconomic models: A survey. Analytical Political Economy, 63-102. doi:org/10.1002/9781119483328.ch4
Shakeri, A. & Bagherpour Oskouie, E. (2023). Nature of the inflation in Iranian economy: Wavelet coherence approach. Iranian Journal of Economic Research, 28(94), 47-79. doi:10.22054/ijer.2022.63350.1036 [In Persian].
Sharifzadeh, M. J. (2015). The mystery of bank interest rates: Investigating the crisis of lack of liquidity in some financial institutions. Parliament Research Center of Iran, Tehran. [In Persian].
Talebi, M. (2016). Identifying and assessing effective factors on Iranian banking system's challenges. The Quarterly Journal of Improvement Management. 10(33), 131-166. [In Persian].
Zezza, F. & Zezza, G. (2022). A stock-flow consistent quarterly model of the italian economy. Macroeconomic Modelling, Economic Policy and Methodology: Economics at the Edge, 113.
Zezza, G. & Zezza, F. (2019). On the design of empirical stock–flow consistent models. European Journal of Economics and Economic Policies, 16(1), 134-158. doi.org/10.4337/ejeep.2019.0046