نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد اقتصاد، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 استاد گروه اقتصاد، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

امروزه کشورها به این مهم دست یافته‌اند که منابع در دسترس‌شان مانند انسان، منابع طبیعی و سرمایه محدود است و برای استفاده بهینه از آن‌ها راهی جز تعدیل مصرف و افزایش بهره‌وری وجود ندارد و در این بین نیروی کار به‌عنوان سرمایه انسانی و عامل اساسی در تولید، توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرده است که بسیاری از عوامل مانند  موقعیت جغرافیایی، دستمزد، رفاه و سلامت، مجاورتها و تراکمها میتواند بهرهوری آن را تحت تاثیر قرار دهد. از اینرو، هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر شهرنشینی و سرریزهای فضایی آن با استفاده از مولفه‌های شاخص توسعه انسانی، نرخ شهرنشینی، تراکم جمعیتی و دستمزد صنعتی نیروی کار بر بهره‌وری نیروی‎ کار استانی در بازه زمانی 1398 - 1385 بر اساس الگوی تابلویی فضایی شامل مقاطع استانی و سری زمانی بیان شده است. در این مطالعه  نتایج بیانگر وجود خودهمبستگی فضایی در بین استانهای مورد بررسی بوده و متغیرهای شاخص توسعه انسانی، نرخ شهرنشینی و دستمزد صنعتی، دارای اثرات مستقیم و غیرمستقیم مثبت و معناداری بر بهره‌وری نیروی کار و شاخص تراکم جمعیتی، دارای اثر مستقیم مثبت و اثر غیرمستقیم منفی بر بهره‌وری نیروی کار استانی است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

اکبری، پیمان. (1389). بهره‌وری؛ ترسیم وضعیت آینده.  ماهنامه اطلاعات علمی، 370، 50-53.
سالیوان، آرتور (2007). مباحثی در اقتصاد شهری. ترجمه جعفر قادری و علی قادری. جلد اول. تهران: انتشارات نور علم. 9789642728060  DIO:
سامتی، مرتضی، فتح‌آبادی، مهدی، رنج‌بر، همایون. (1393). اثرات صرفه‌های تجمع صنعتی و شهرنشینی بر رشد اقتصادی.  فصلنامه مدلسازی اقتصادی، (8)3، 17- 36. https://eco.firuzkuh.iau.ir/article_554369.html
سبحانی، حسن. (1371). بازدهی سرمایه‎گذاری‎های آموزشی،  فصلنامه تحقیقات اقتصادی،   45، 72-96  https://dorl.net/dor/20.1001.1.00398969.1369.31.45.4.1
کرباسی، علیرضا، فهیمی‌فرد، سید محمد و جهانی، حمید رضا. (1390). تخمین مهاجرت روستا- شهر در ایران (کاربرد مدل خودرگرسیو با وقفه‌های گسترده). فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، (96)16، 97- 113.     https://sid.ir/paper/2785/fa
کمیجانی، اکبر و علمی، زهرا. (1384). اثر سرمایه انسانی بر درآمد. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 13، 91 - 111. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/907650
کهتر، مهسا. (1394). بررسی نقش شهرها و شهرنشینی بر بهره‌وری و رشد اقتصاد ملی، کنفرانس بین المللی مدیریت، علوم اقتصادی و انسانی. ترکیه، استانبول. DIO: ICMEH01_059
مرکز آمار ایران. نتایج تفصیلی سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن. سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۵، تهران.
Biesebroeck, J. V. (2015). How tight is the link between wages and productivity? a survey of the literature. Conditions of Work and Employment, Series No: 54. International labor organization. DIO: 2226-8944 ; 2226-8952
Cahuc, P., Carcillo, S. and Zylberberg, A. (2014). Labor economics. 2nd Ed. Cambridge, MA: The MIT Press. DIO: 9780262027700
Chen, M. H. and Zhang, W. (2014). The Global pattern of urbanization and economic growth: evidence from the last three decades. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0103799
Clower, R. (1965). The keynesian counterrevolution: a theoretical appraisal. In the theory of interest rates. edited by F. H. Hahn and F. P. R. Bechling. London: Macmillan.
 DOI: 10.4236/jmp.2013.41019
Giorgio, C., Giovanni, F. (2021). Labour flexibility, internal migration and productivity in Italian regions, structural change and economic dynamics, 57: 308–320.
Glaeser, E., Gottiled, J. (2009). The wealth of Cities: agglomeration economies and spatial equilibrium in the United States. Journal of Economic literature, 47(4): 983−1028.
DOI: 10.1257/jel.47.4.983.
Glaeser, E. (2011). Triumph of the City: How Our Greatest Invention Makes Us Richer, Smarter, Greener, Healthier and Happier. New York: Penguin. DOI: 10.2307/41474071.
Henderson, J. V. (2002). Urbanization and economic growth: The so- what question, Brown university Mimeo.
Jacobs, J. (1984). Cities and wealth of nations, vintage, New York. wealth of nations, vintage, New York.
Jaime, Prudencio-Vázquez., Esteban Fernandez Marquez, Fernando Rubiera Morollon. (2021). Productivity and agglomeration economies in the manufacturing of the metropolitan areas of Mexico, 1998–2018. https://doi.org/10.1111/rsp3.12451.
Jaison R. Abel, Ishita Dey, and Todd M. Gabe. (2011). Productivity and the density of human capital, Federal reserve bank of New York staff reports, No. 440.
Japan productivity center (1988). Introduction to the roles of productivity facilitator. overseas technical cooperation dept. Tokyo: JPC. https://doi.org/10.1016/j.eeh.2015.09.002
Jedwab, R., & Vollrath, D. (2015). Urbanisation without growth in historical perspective. exploration in economics history, 58 (C), 1–21.
Klein, A., Crafts, N. (2018). Agglomeration externalities and productivity growth: U.S. cities, 1880-1930. The economic history review. https://doi.org/10.1111/ehr.12786
Kovacevic, M. (2011). Review of hdi critiques and potential improvments. UNDP: HDR. research paper 2010/3.
Tadjoeddin, M., Blackman, V. (2018). Urbanization and labor productivity in Indonesia. http://doi.org/10.22617/TCS189213-2
United Nations Development Programme. (UNDP): 2015 Human development report, https://globaldatalab.org/shdi/table/shdi/IRN/
Akbari, P. (1389). Productivity, depict of future situation, monthly scientific Information, 1389 Tir, No. 370, 50- 53.[In Persian]
 DIO: 9789642728060
Arthur, O’s. (2007). Urban economics, 1st volume, translator; Ali Ghaderi, Tehran: Noure-Elm Publications. [In Persian]
Kahtar, M. (2015). Investigating the role of cities and urbanization on productivity and growth of the national economy, International Conference on Management, Economic and Human sciences. Turkey, Istanbul. [In Persian] DIO: ICMEH01_059
Karbasi, A., Fahimifard, M. & Jahani, H. (2011). Estimation of rural-urban migration in Iran (using autoregressive model with extended intervals) Iranian Journal of Economic Research, 16 (96), 97-113. [In Persian] https://sid.ir/paper/2785/fa
Komeijani, A., Elmi, Z. (2005). The effect of human capital on income, Iranian Journal of Agricultural Economics and Development, (13) 91-11. [In Persian] https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/907650
Sameti, M., Fath-Abadi, M., Ranjbar, H. (2014). The effects of industrial agglomeration and urbanization on economic growth, economic modeling, 8(3), 17-36. [In Persian]
Sobhani, H. (1992). Return on educational investments, Economic Research, (45),72-96.[In Persian]
Statistical Center of Iran. The detailed results of the general population and housing censuses, 1335-1395, Tehran. [In Persian]