نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارگروه اقتصاد، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشیار گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 کارشناس ارشد اقتصاد، دانشگاه بوعلی سینا، همدان،‌ ایران

چکیده

وجود مرز مشترک، اشتراکات زبانی، مذهبی و فرهنگی میان افغانستان و ایران شرایطی را فراهم کرده که حدود 43 درصد مهاجران افغانستان در کشور ایران سکونت گزینند. از سال 1381 روند بازگشت اختیاری مهاجران افغانستان از سطح جهان به کمک کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد آغاز و تاکنون بیش از 2/6 میلیون نفر به این کشور بازگشته‌اند. هدف این مطالعه، بررسی سطح و نوع مهارت‌های کسب شده این مهاجرین در کشور ایران و درنتیجه امکان اشتغال آ‌ن‌ها در کشور افغانستان است. در این راستا با استفاده از داده‌های پرسشنامه‌ای به بررسی تاثیر مهاجرت به کشور ایران بر آموزش و کسب مهارت‌های نیروی کار افغانستان در بازه زمانی 1396-1381پرداخته شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مهاجرت به کشور ایران بر میزان فراگیری آموزش و مهارت‌های نیروی کار افغانستان اثر مثبت و معنی‌داری دارد. همچنین مهارت‌های فراگیری شده توسط مهاجران در بازار کار کشور ایران، سطح سواد مهاجران بازگشته از کشور ایران، فرصت‌های فراگیری آموزش و مهارت برای مهاجران در کشور ایران، نوع حرفه مهاجران در کشور ایران و مدت اقامت مهاجران در کشور ایران بر نرخ اشتغال مهاجران بازگشته در بازار کار کشور افغانستان اثرمثبت و معنی‌داری دارد. براساس یافته‌های مطالعه، بین نوع حرفه مهاجران در بازار کار کشور ایران و میزان درآمد آن‌ها، قانونی بودن روند مهاجرت و فرصت‌های آموزش و مهارت در کشور ایران رابطه معنی‌داری وجود دارد. همچنین مهاجرت برای خانواده‌های مهاجر درآمد‌زا بوده و از مهاجرت به کشور ایران راضی هستند و رضایت‌شان بر تصمیم مهاجرت دوباره به این کشور تاثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها

پژمان، اسدالله (1394). روایت بازگشت (نگاهی به وضعیت بازگشت‌کنندگان در افغانستان). کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، 66-2.
جوادی، رمضان علی (1395). پیامدهای مهاجرت نیروی انسانی متخصص افغان‌ها به خارج از کشور. تهران: تمدن اسلامی، 168-145.
حاج‌حسینی، حسین (1385). سیری در نظریه‌های مهاجرت. فصلنامه راهبرد، شماره 41، 46-35.
رحمانی، تیمور و مظاهری‌ماربری، مرتضی (۱۳۹۳). بررسی تاثیر مهاجرت برانباشت سرمایه انسانی و رشد اقتصادی در کشور‌های در حال توسعه (1975-2000). فصلنامه علمی تحقیقی، تحقیق‌های رشد و توسعه اقتصای، شماره 17، 74-62.
رستمی، هانی (۱۳۹۴). آثار مهاجرت نیروی کار متخصص بر بازار کار. ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی، شماره 190، 57-49.
سازمان بین‌المللی مهاجرت ،گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت از افزایش بازگشت روند بازگشت مهاجران افغان از کشور ایران، سازمان بین المللی مهاجرت، 1397.
شریفی، نرگس و التجائی، ابراهیم (1396). رابطه مهاجرت ورودی و خروجی کل و تحصیل‌کرده‌ها با رشد اقتصادی: مطالعه میان کشوری. اقتصاد تطبیقی، شماره 1، 134-115.
عباسی‌شوازی، محمد‌جلال، صادقی، رسول و محمدی، عبدالله (1395). ماندن یا مهاجرت دوباره مهاجران بازگشته افغانستان از ایران به کشورشان و عوامل تعیین‌کننده آن، نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، دوره 11، شماره 21، 39-11.
عیسی‌زاده، سعید و مهرانفر، جهانبخش (۱۳۹۲). بررسی تاثیر مهاجرت بین‌المللی بر سطح اشتغال و دستمزد مورد مطالعه اقتصاد ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 48، شماره 2، 130-111.
کریمی موغاری، زهرا (۱۳۸۳). تاثیر مهاجران افغانی بر سطح دستمزد و اشتغال در ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره 6، شماره 18، 57-88.
وزارت امور مهاجرین کشوافغانستان ،گزارش تعداد مهاجران بازگشته از کشور ایران (1396-1381). کمیته اجرایی عودت‌کنندگان و بیجاشدگان، 1397.
وزارت امور مهاجرین کشور افغانستان،گزارش وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنند‌گان افغانستان (۱۳۹6). آمار تعداد مهاجران و پناجویان افغان در سطح کشورهای جهان.
وزارت امور مهاجرین کشور افغانستان،گزارش وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنند‌گان افغانستان (۱۳۹۷). آمار تعداد مهاجران و پناجویان افغان در سطح کشورهای جهان.
Asghari Jafarabadi, M. & Mohammadi, S. (2013). Statistical series: An introduction to inferential statistical (point estimation, confidence interval and hypothesis testing). Journal of Diabetes and Metabolic Discover, under press in Persian. Bank, 1-3.
Basilio, L. & Bauer, T. (2010). Transferability of human capital and immigrant assimilation: An analysis for Germany. Discussion Paper, (4716), 1-33.
Becker, G. S. (2002). The age of human capital. Education in the twenty-first century, https://www.hoover.org/sites/default/files/uploads/documents/0817928928_3.pdf 3-8.
Beine, M., Docquier, D. & Rappaport, H. (2008). The brain drain and human capital formation in developing countries: winners and losers. The Economic Journal, 14, 631-652.
Beine, M., Docquier, F. & Rapoport, H. (2001). Brain drain and economic growth. Journal of Development Economics, 64(1), 275-289.
Borjas, G. J. (1989). Economic theory and international migration. International Migration Review, 23(3), 457-485.
Bratsberg, B. & Ragan, J. F. (2002). The impact of host-country schooling on earnings: A study of male immigrants in the United States. Journal of Human Resources, 37(1), 63–105.
 Cahuc, P., Carcillo, S., & Zylberberg, A. (2014). Labor economics. MIT press,p 208.
Holzmann, R. (2018). Managed labor migration in Afghanistan: Exploring employment and growth opportunities for Afghanistan. Working Paper, 1(122987), 1-90.
Lundborg, P. & Rechea, C. (2002). Will Transition countries benefit or lose from the brain drain? Fief Working Paper, (187), 1-21.
Maria Hagan, J. & Wassink, J. (2016). New skills, new jobs: return migration, skill transfers, and business formation in Mexicoial, Social Problems, 63(4), 513-533.
Samet, K., (2014). Brain gain, technology transfer and economic growth: case of Tunisia, International Journal of Economics and Finance, 6(9), 57-72.
www.iom.com, 2017-2018