نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب، تهران، ایران،

2 استاد، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب، تهران، ایران

4 استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب، تهران، ایران

چکیده

سیاست‌های اقتصادی کشورها شامل خط‌مشی‌گذاری در حوزه‌های مختلف پولی و بانکی، مالی و بازرگانی است. سیاست‌های پولی در اقتصادهای بانک محور اهمیت بیشتری دارد و دولت سیاست‌های سایر حوزه‌ها را بر‌اساس بازار پول تنظیم می‌کند. پژوهش حاضر با توجه به چالش‌های اقتصاد کشور از جمله رشد تورم، شوک‌های قیمتی، رشد نقدینگی، ورشکستگی موسسات مالی و طرح‌های ناموفق و با هدف ارائه الگوی فرآیند خط‌مشی‌گذاری دراین حوزه انجام شده است. در‌این پژوهش براساس فرآیند شش مرحله‌ای خط‌مشی‌گذاری و پس از انجام مطالعات اکتشافی و مصاحبه با خبرگان، سازمان‌ها و عوامل موثر احصا و مدل تحلیلی طراحی شد. مدل با داده‌های پرسشنامه و پس از تعیین روایی و پایایی با روش CVR و ضریب آلفای کرونباخ، و تکنیک‌های آماری و تحلیل عاملی تائیدی و نرم‌افزارهای SPSS، LISREL و Excel برازش شد. نتایج به ترتیب لزوم حضور 8 ، 8، 12، 7، 7، 11 سازمان در مراحل تشخیص، تدوین، تصویب، اجرا، ارزیابی و تغییر/خاتمه خط‌مشی و تاثیر 7 عامل داخلی و 6 عامل خارجی را بر فرآیند خط‌مشی‌گذاری تائید کرد.

کلیدواژه‌ها

الوانی، سیدمهدی و شریف‌زاده، فتاح (1386). فرآیند خط مشی گذاری عمومی. چاپ پنجم. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
الوانی، سیدمهدی (1386). تصمیم گیری و تعیین خط مشی دولتی. چاپ دوازدهم. تهران: سمت.
الوانی، سید‌مهدی، خنیفر، حسین، حاجی ملامیرزایی، حامد و میری، سید‌مهدی (1393). ارائه چارچوبی برای نظام و محدوده خط­مشی­گذاری، تصمیم­گیری و عمل در فضای مجازی. راهبرد اجتماعی فرهنگی، دوره3 ، شماره 11، 45-33.
باقری، محمدرضا، پورعزت، علی اصغر، حاجی ملامیرزایی، حامد و میری، سید مهدی (1392). ارائه الگوی ترکیبی خط­مشی­گذاری در عرصه دانشگاه. مجلس و راهبرد، دوره 20، شماره 74. 187-165.
پروین، سهیلا، شاکری، عباس و احمدیان، اعظم (1393). ارزیابی اثرات ترازنامه‌ای سیاست‌های پولی در شبکه بانکی کشور بر متغیرهای کلیدی اقتصاد ایران (رهیافت تعادل عمومی پویای تصادفی). پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره19، شماره58، 115-77 .
جلالی نائینی، سیداحمدرضا (1394). سیاست پولی مبانی نظری و ارزیابی عملکرد در ایران. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.
خوانساری، رسول، محرابی، لیلا، شاهچرا، مهشید، احمدیان، اعظم و حیدری، هادی (1393). وضعیت بانکداری در ایران و جهان 2011 میلادی – 1390 خورشیدی. چاپ اول. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.
چالش‌های پولی و بانکی اقتصاد ایران تحلیل وضعیت و توصیه‌های سیاستی (1393). تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.
دانائی‌فرد، حسن، حیدری، محمد مهدی، آذر، عادل و قلی پور، رحمت اله (1394). فهم خاتمه خط­مشی عمومی در ایران؛ پژوهشی بر مبنای نظریه­پردازی داده بنیاد. اندیشه مدیریت راهبردی، سال نهم، شماره 1، 120-85.
دانش فرد، کرم‌اله (1393). فرآیند خط مشی گذاری عمومی. چاپ اول. تهران: صفار.
دهقان شبانی، زهرا و آفرینش‌فر، سعیده (1394). تحلیل تاثیر فضای کسب و کار بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران و چند کشور منتخب. پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره 20، شماره 62، صفحات30-1 .
سوین‌برن، مارک و کاستلو برانکو، مارتا (1991). پیرامون استقلال بانک مرکزی. ترجمه موسسه پژوهشات پولی و بانکی (1372). چاپ اول. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.
شیرکوند، سعید (1394). سازمان های پولی و مالی بین المللی. چاپ دوم. تهران: کویر.
فقهی کاشانی، محمد، خوشنود، زهرا، اکبری آلاشتی، طاهره و سیدشکر، خشایار (1394). توسعه نهادهای مالی در ایران با تاکید بر دستورالعمل‌های مورد نیاز در تشکیل و فعالیت نهادهای مالی جدید. چاپ اول. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.
کیوی، ریموند و کامپنهود، لوک وان (1988). روش پژوهش در علوم اجتماعی. ترجمه عبدالحسین نیک‌گهر(1385). تهران: توتیا.
مهران، حسنعلی (1394). هدف‌ها و سیاست‌های بانکی مرکزی ایران از 1339 تا 1357. چاپ اول. تهران: نی.
موسویان، سیدعباس و میسمی، حسین (1393). نظارت شرعی بر بانک‌ها و موسسات مالی اسلامی، ارائه الگوی نظارتی برای نظام بانکی کشور براساس دیدگاه خبرگان. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.
مزینی، امیرحسین (1393). نقشه راه مدیریت بهینه سیاست پولی در اقتصاد ایران. سیاست‌های مالی و اقتصادی، سال دوم، شماره 5. 60-41.
مومنی، منصور و فعال قیومی، علی (1396). تحلیل های آماری با استفاده از SPSS. تهران: مولف.
نظریان، رافیک، صفایی کوچکسرایی، آتنا و امام وردی، قدرت اله(1389). تحلیل رفتاری الگوی سیاست‌گذاری پولی در اقتصاد ایران. پژوهش‌های پولی بانکی، شماره 6. 19-1.
هادیان، مهدی و درگاهی، حسن (1396). نقش سیاست‌های اقتصاد کلان در ثبات مالی اقتصاد ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره 22، شماره 73، 82-45 .
هاشمی دیزج، عبدالرحیم (1391). سیاست‌های پولی و مالی. چاپ سوم. اردبیل: جهاد دانشگاهی.
Jenkins, W. I. (1978). Policy analysis: A political and organisational perspective. London: M. Robertson.
Mongelli, F. P., Gerdesmeier, D., & Roffia, B. (2009). The Fed, the Eurosystem, and the Bank of Japan: More similarities or differences?.
Maier, P. (2007). Monetary policy committees in action: Is there room for improvement? (No. 2007, 6). Bank of Canada Working Paper.
Sibert, A. (2006). Central banking by committee. International Finance, 9(2), 145-168.