نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد اقتصاد، واحد اهواز، پردیس علوم وتحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی

2 استادیار، گروه اقتصاد، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی

3 استادیار،گروه اقتصاد، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

پژوهش حاضر تاثیر متغیرهای فقر، نابرابری و آلودگی محیطی (آلودگی هوا و عدم دسترسی به آب سالم) را به‌عنوان متغیرهای اصلی بر شاخص سلامت در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه ارائه می‌دهد. برای این منظور از داده‌های مربوط به 23 کشور توسعه‌‌یافته و 94 کشور درحال‌توسعه استفاده شده است. حداکثر بازه زمانی مورد پوشش در این مطالعه بازه زمانی 1990 تا 2015 بوده و داده­ها از نوع داده­های پنل نامتوازن هستند. مبنای انتخاب نهایی براساس آزمونهای مانایی پنلی و هاسمن بوده که منطبق با نتایج این آزمون­ها روش اثرات ثابت برای برآورد رگرسیون سلامت در هر دو گروه ازکشورها انتخاب شده است. برآورد رگرسیون سلامت برای هر دو گروه، تاثیر منفی نابرابری و آلودگی هوا را بر شاخص سلامت تایید می‌کند. علاوه بر آن، یافته دیگر پژوهش به اثر منفی فقر بر سلامت در کشورهای درحال‌توسعه و بی اثر بودن آن در کشورهای در توسعه‌یافته اشاره دارد. این موضوع نشان می­دهد که در قرن 21 کماکان موضوع نابرابری، فقر و آلودگی محیطی حداقل بخشی از عناصر اصلی سیاست‌گذاری سلامت را در جهان درحال‌توسعه و توسعه‌یافته تشکیل می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

احمدی، علی‌محمد، محمدغفاری، حسن و عمادی، سیدجواد (1388). رابطه متغیرهای کلان اقتصادی با سلامت در ایران. رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 29، 32-7.
اویسی، الهام، اسماعیلی‌ساری، عباس، قاسمپوری، محمود و آزادفلاح، پرویز (1386). بررسی تاثیر آلودگی صوتی ناشی از ترافیک بر سلامت عمومی و روانی شهروندان یزد. محیط‌شناسی، شماره 43، 50-41.
آل عمران، رویا، کسمایی‌پور، وحیده و آل‌عمران، سیدعلی (1392). مقایسه تاثیر تحقیق و توسعه فناوری نانو بر رشد اقتصادی در کشورهای درحال‌توسعه و توسعه‌یافته. اقتصاد کاربردی، شماره 12، 36-25.
باباخانی، محمد (1387). بررسی رابطه بین رشد اقتصادی. نابرابری درامدی و سلامت در ایران: 1385-1357. مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، دوره ،. شماره 1، 16-9.
بانک جهانی (1381). گزارش توسعه جهانی 2001-2000. مبارزه با فقر. ترجمه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور. تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
پارک، کی (2003). درسنامه طب پیشگیری و پژشکی اجتماعی. ترجمه حسن افتخار اردبیلی (1382). تهران: نشر ایلیا.
پناهی، حسین و آل‌عمران، سیدعلی (1394). برآورد رابطه­ بلندمدت بین مرگ‌ومیر کودکان زیر یک سال و عوامل فقر، شهرنشینی و تولید ناخالص داخلی سرانه در ایران. پایش، سال چهاردهم، شماره چهارم، 410-399.
دنورز، نوئل (1380). مهندسی آلودگی هوا. ترجمه ایوب ترکیان. تهران: نشر دانشگاه صنایع و معادن ایران.
چوپانی، محمدحسین (1388). آلاینده­های زیست محیطی و حفاظت از محیط‌زیست. تهران: آموزش و تجهیز نیروی انسانی شرکت ملی گاز ایران.
حیدرنیا، محمدعلی، قائمیان، تهمینه، ابدی، علیرضا، فتحیان، سمیه و منتظری، علی (1391). رابطه بین محرومیت (فقر اقتصادی) و کیفیت زندگی وابسته به سلامت. پایش، شماره چهارم، 495-491.
دبیری، مینو (1375). آلودگی محیط‌زیست. تهران: نشر اتحاد.
سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور. شورای عالی سازمان حفاظت از محیط‌زیست. آیین‌نامه اجرایی بند (ج) قانون برنامه پنج ساله سوم توسعه اقتصادی. اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
سپهردوست، حمید و ابراهیم‌نسب، سمانه (1394). اثر شاخص توسعه انسانی (HDI) بر مرگ‌ومیر کودکان زیر پنج سال در ایران. پایش، سال چهاردهم، شماره 2، 144-137.
عباسی، ابراهیم، دقیقی‌اصلی، علیرضا و حسین‌خانی، سکینه (1392). بررسی مقایسه‌ای اثر تورم بر تقاضای بیمه‌های عمر در کشورهای درحال‌توسعه و توسعه یافته. علوم اقتصادی، سال هفتم، شماره 22، 90-70.
فلاحتی، علی، سهیلی، کیومرث، نظیفی، مینو و عباسپور، سحر (1392). بررسی و مدل‌سازی اثر آلودگی هوا بر سلامت با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی. مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، شماره2، 49-39.
متفکرآزاد، محمدعلی، اصغرپور، حسین، جلیل‌پور، سالار و صالح، شبنم (1392). اثرات توزیع درآمد بر شاخص‌های امید به زندگی و نرخ مرگ و میر کودکان زیر پنج سال در ایران. پژوهش و سلامت، شماره 4، 544-536.
مزینی، امیرحسین و مرادحاصل، نیلوفر (1391). بررسی اثرات متقابل رشد اقتصادی و کیفیت زیست محیطی بر سلامت. علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، دوره چهاردهم، شماره 1، 30-17.
همایی‌راد، عنایت‌اله، حسین‌صمدی، علی، بایزیدی، یحیی و حیاتی، رامین (1392). مقایسه عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر مرگ‌ومیر کودکان زیر یک سال در کشورهای MENA. تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره 12، 135-151.
یونسیان، مسعود، ملک افضلی، حسین و هلاکویی‌نائینی، کورش (1380). رابطه بین افزایش آلودگی هوا و مرگ در افراد بیشتر از 64 سال در تهران. پایش، شماره اول، 24-19.
Atkinson, A. B. (1989). Poverty and Social Security. Harvester Wheatsheaf.
Barbieri, M. (2001). Infant and Child Mortality in the Less Developed World (No. AWRH4s2ygpz89Adag42W). Institut National d'Etudes Dé mographiques.
Bartley, M. (1994). Unemployment and ill health: understanding the relationship. Journal of Epidemiology & Community Health, 48(4), 333-337.
 Bayati, M., Akbarian, R., & Kavosi, Z. (2013). Determinants of life expectancy in eastern mediterranean region: a health production function”. International Journal of Health Policy and Management, 1(1), 57.
Biggs, B., King, L., Basu, S., & Stuckler, D. (2010). Is wealthier always healthier? The impact of national income level, inequality, and poverty on public health in Latin America. Social Science & Medicine, 71(2), 266-273.
Bobak, M., & Leon, D. A. (1992). Air pollution and infant mortality in the Czech Republic, 1986-88. The Lancet, 340 (8826), 1010-1014.
Boltvinik, J. (1999). Poverty Measurement Methods: An Overview (pp. 57-83). UNDP Social Development & Poverty Elimination Division. k.
Dodd, R., & Munck, L. (2002). Dying for change: Poor people’s experience of health and ill health (Geneva, World Health Organization, World Bank, Voices of the Poor).
Dougherty, C. (2011). Introduction to Econometrics. Oxford University Press.
Eibner, C., & Evans, W. N. (2005). Relative deprivation, poor health habits, and mortality. Journal of Human Resources, 40(3), 591-620.
Franz, J., & FitzRoy, F. (2006). Child mortality, poverty and environment in developing countries. Discussion paper series-university of st and rews centre for tesearch into industry enterprise finance and the firm crieff,18.
Fritzell, J., Rehnberg, J., Hertzman, J. B., & Blomgren, J. (2015). Absolute or relative? A comparative analysis of the relationship between poverty and mortality. International Journal of Public Health, 60(1), 101-110.
Gortmaker, S. L. (1979). Poverty and infant mortality in the United States. American Sociological Review, 280-297.
Hajat, S., Armstrong, B., Wilkinson, P., Busby, A., & Dolk, H. (2007). Outdoor air pollution and infant mortality: analysis of daily time-series data in 10 English cities. Journal of Epidemiology & Community Health, 61(8), 719-722.
Kakwani, N. (2003). Issues in setting absolute poverty lines.
Kim, J., Yang, B. M., Lee, T. J., & Kang, E. (2010). A Causality Between Health and Poverty: An Empirical Analysis and Policy Implications in the Korean Society. Social Work in Public Health, 25(2), 210-222.
Kyegombe, N. (2003). Health and Chronic Poverty, Background paper to the Chronic Poverty Report 2004-5.
Lachaud, J. P. (2004). Modelling determinants of child mortality and poverty in the comoros. Health & Place, 10(1), 13-42.
Lin, R. T., Chen, Y. M., Chien, L. C., & Chan, C. C. (2012). Political and social determinants of life expectancy in less developed countries: a longitudinal study. BMC Public Health, 12(1), 85.
Mesike, C. G., & Mojekwu, J. N. (2012). Environmental determinants of child mortality in Nigeria. Journal of Sustainable Development, 5(1), 65.
Pritchard, C., & Williams, R. (2011). Poverty and child (0–14 years) mortality in the USA and other Western countries as an indicator of “how well a country meets the needs of its children”(UNICEF). International Journal of Adolescent Medicine and Health, 23(3), 251-255.
Rowson, M. (2001). Poverty and health. Student BMJ, 180-180.
Sen, A. (1981). Poverty and famines: An essay on entitlement and deprivation Oxford University Press. New York.
La Manna, M. (1997). Readings in microeconomic theory. Cengage Learning EMEA.
Starfield, B. (1982). Family income, ill health, and medical care of US children. Journal of Public Health Policy, I(3), 244-259.
Tanaka, S. (2015). Environmental regulations on air pollution in China and their impact on infant mortality. Journal of Health Economics, 42, 90-103.
Widdus, R., & White, K. (2004). Combating Diseases Associated with Poverty: Financing Strategies for Product Development and the Potential Role of Public-Private Partnerships. Initiative on Public-Private Partnerships for Health.
Zhang, J. J., Hu, W., Wei, F., Wu, G., Cheng, W. L., & Chapman, R. S. (2005). Long-term changes in air pollution and health implications in four Chinese cities. Energy for Sustainable Development, 9(3), 67-76.