نویسندگان

1 استاد، گروه اقتصاد، دانشگاه الزهرا

2 دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، دانشگاه الزهرا

چکیده

امروزه، نقش تاب‌آوری اقتصادی در راستای تکانه‌های وارده بر پیکره اقتصاد کشورها به یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث تبدیل شده و توجه محققان و متخصصان سراسر دنیا را به خود معطوف ساخته است. با توجه به اهمیت موضوع، مطالعه حاضر تاثیر ابعاد سه‌گانه جهانی‌شدن (اقتصادی، اجتماعی و سیاسی) و توسعه دانش و مولفه‌های آن (مهارت‌ها و منابع انسانی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و نظام نوآوری) را بر تاب‌آوری اقتصادی منتخب کشورهای درحال‌توسعه‌‌ تولیدکننده نفت‌ طی دوره زمانی 2015-2007 با استفاده از مدل FMOLS مورد بحث و بررسی قرار داده است. نتایج مطالعه حکایت از تاثیرگذاری مثبت توسعه دانش، مولفه‌های آن و ابعاد سه‌گانه جهانی‌شدن بر تاب‌آوری اقتصاد دارد. ضرایب عددی مهارت‌ها و منابع انسانی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و نظام نوآوری هر یک به ترتیب  21/0، 11/0 و 04/0 است که در این میان مهارت‌ها و منابع انسانی دارای بیشترین تاثیر بر میزان تاب‌آوری است.

کلیدواژه‌ها

ابراهیمی، محسن و زیرک، معصومه(1391). رابطه علی شاخص مقاومتی و سرمایه‌گذاری در ایران: تحلیل تجربی از اقتصاد مبتنی بر رویکرد مقاومتی. دو ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، جلد 12، شماره 9 و10، 25-42.
ابونوری، اسمعیل و لاجوردی، حسن(1395). برآورد شاخص آسیب­پذیری و تاب­آوری اقتصادی به روش پارامتریکی: بررسی موردی کشورهای عضو اوپک. فصلنامه نظریه­های کاربردی اقتصاد، دوره 3، شماره 3، 25-44.
آجیلی، هادی(1392). اقتصاد مقاومتی در نظام اقتصاد سیاسی جهانی. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال نهم، شماره 24، 105-87.
آجیلی، هادی و بانکیان، نژلا(1395). تاثیر تغییر ساختار قدرت در نظام اقتصاد سیاسی جهانی بر شکل­گیری دولت رقابتی. فصلنامه دولت­پژوهی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 2، شماره 7، 163-190.
استعلاجی، علیرضا و حسین‌زاده، نعمت(1392). چالش‌های پدیده جهانی‌شدن در کشورهای درحال‌توسعه‌ با تاکید بر ایران. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال دهم، شماره 38، 31-52.
اکبری‌پور، حسین‌علی و ملکی، مریم (1394). ارزیابی و نقش جایگاه اقتصاد دانش‌بنیان در اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار. کنفرانس ملی رویکردهای نوین در علوم مدیریت، اقتصاد و حسابداری، مازندران.
امیرزاده، ملیکاسادات(1395). تاثیر جهانی شدن بر تاب­آوری اقتصادی شهری، هشتمین کنفرانس بین­المللی مدیریت جامع بحران، تهران.
بهکیش، محمدمهدی(1381). اقتصاد ایران در بستر جهانی­شدن. چاپ پنجم. تهران: نی.
حمیدی، همایون و سرفرازی، مهرزاد (1389). جهانی­شدن و مدیریت منابع انسانی. مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، دوره1، شماره1، 1-48.
دهقان شبانی، زهرا، هادیان، ابراهیم و نصیرزاده، فائزه(1395). تاثیر ترکیب سرمایه انسانی بر رشد منطقه‌ای اقتصاد ایران: رویکرد داده‌های تابلویی پویایی فضایی. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره 21، شماره 66، 1-30.
شجاعی­زند، علیرضا(1382). جهانی­شدن و دین: فرصت­ها و چالش­ها. مجموعه مقالات چهارمین کنگره دین­پژوهان کشور، قم.
نوفرستی، محمد(1395). اقتصاد مقاومتی و راه­های دستیابی به آن. فصلنامه سیاست­های راهبردی و کلان، سال چهارم، ویژه­نامه اقتصاد مقاومتی، 157-168.
 
Abubaker, R. (2015). The asymmetric impact of trade openness on output volatility. Empirical Economics, 49(3), 881-887.
Al-Maruf, A. (2017). Enhancing Disaster Resilience Through Human Capital: Prospects for Adaptation to Cyclones in Coastal Bangladesh (Doctoral dissertation, Universität zu Köln).
Bravo-Biosca, A., & Westlake, S. (2009). The vital 6 percent: How high-growth innovative businesses generate prosperity and jobs. NESTA, London.
Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N., & Vella, S. (2009). Economic vulnerability and resilience: Concepts and measurements. Oxford Development Studies, 37(3), 229-247.
Briguglio, L., & Vella, M. (2016). Trade openness and volatility. Occasional Papers on Islands and Small States, 1-15. 
Bristow, G., & Healy, A. (2018). Innovation and regional economic resilience: An exploratory analysis. The Annals of Regional Science, 60(2), 265-284.
Canton, E., Mohl, P., Reut, A., & Ward-Warmedinger, M. (2016). How to make the Economic and Monetary Union more resilient?. Quarterly Report on the Euro Area (QREA), 15(3), 7-18.
Capello, R., Caragliu, A., & Fratesi, U. (2015). Spatial heterogeneity in the costs of the economic crisis in Europe: Are cities sources of regional resilience?. Journal of Economic Geography, 15(5), 951-972.
Chapple, K., & Lester, T. W. (2010). The resilient regional labour market? The US case. Cambridge Journal Of Regions, Economy And Society, 3(1), 85-104.
Chen, D. H., & Dahlman, C. J. (2004). Knowledge and development: A Cross-Section Approach. The World Bank.
DFID. (2011). Defining disaster resilience: A DFID approach paper.
Easterly, W., & Kraay, A. (2000). Small states, small problems? Income, growth, and volatility in small states. World Development, 28(11), 2013-2027.
Easterly, W., Islam, R., & Stiglitz, J. E. (2001). Shaken and stirred: explaining growth volatility. In Annual World Bank Conference On Development Economics (Vol. 2000, pp. 191-211). World Bank.
Gemmell, N., Kneller, R., & Sanz, I. (2008). Foreign investment, international trade and the size and structure of public expenditures. European Journal of Political Economy, 24(1), 151-171.
Gianmoena, L., & Rios, V. (2018). The Determinants of Resilience in European Regions During the Great Recession: A Bayesian Model Averaging Approach (No. 2018/235).
Giovanni, J. D., & Levchenko, A. A. (2009). Trade openness and volatility. The Review of Economics and Statistics, 91(3), 558-585.
Hegre, H., & Sambanis, N. (2006). Sensitivity analysis of empirical results on civil war onset. Journal Of Conflict Resolution, 50(4), 508-535.
Hegerty, S. W. (2011). Do international capital flows smooth or transmit macroeconomic volatility? Time-series evidence from emerging markets. Economics Bulletin, 31(2), 1659-1672.
Hegerty, S. W. (2011). Do International Capital Flows Worsen Macroeconomic Volatility in Transition Economies?. Proceedings of the New York State Economics Association, 62.
Hegerty, S. W. (2014). Openness and macroeconomic volatility: DO development factors drive such ambiguous results. J Stock Forex Trad, 3(136), 2.
Hollanders, H., Es-Sadki, N., Rivera-Leon, L., Griniece, E., & Roman, L. Regional Innovation Scoreboard (RIS)(2014) European Innovation Scoreboard 2013–2014 report. Brussels: European Commission, DG Enterprise.
Holm, J. R., & Østergaard, C. R. (2015). Regional employment growth, shocks and regional industrial resilience: A quantitative analysis of the Danish ICT sector. Regional Studies, 49(1), 95-112.
Jakopin, E., Bajec, J., & Paunović, B. (2016). Regional resilience: Structural analysis, entrepreneurship and specialisation. Ekonomika preduzeća, 64(1-2), 93-109.
Jung, H. (2015). The Impact of Entrepreneurship in Regional Resilience: A Spatial Analysis of the Gulf Coast Region (Doctoral dissertation, Cleveland State University).
Klasová, S., & Šebová, M. (2015).  The Possibilities of Regional Symbolic Knowledge Base for Resilience of The Regions.
 http://ersa.sk/Zbornik/files/Klasova_Sebova.pdf
Malik, A., & Temple, J. R. (2009). The geography of output volatility. Journal of Development Economics, 90(2), 163-178.
Martin, R. (2012). Regional economic resilience, hysteresis and recessionary shocks. Journal Of Economic Geography, 12(1), 1-32.
Meschi, E., & Vivarelli, M. (2007). Trade openness and income inequality in developing countries.
Nielsen, K., & Kesting, S. (2003). Small is Resilient—the Impact of Globalization on Denmark. Review of Social Economy, 61(3), 365-387.
Phillips, P. C., & Hansen, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I (1) processes. The Review of Economic Studies, 57(1), 99-125.
Pratt, A. C. (2015). Resilience, locality and the cultural economy. City, Culture And Society, 6(3), 61-67.
Simmie, J., & Martin, R. (2010). The economic resilience of regions: towards an evolutionary approach. Cambridge Journal Of Regions, Economy And Society, 3(1), 27-43.
Simmie, J. (2014). Regional economic resilience: A Schumpeterian perspective. Raumforschung und Raumordnung, 72(2), 103-116.
Tan, J., Lo, K., Qiu, F., Liu, W., Li, J., & Zhang, P. (2017). Regional economic resilience: Resistance and recoverability of resource-based cities during economic crises in Northeast China. Sustainability, 9(12), 2136.
Treasury, H. M. (2014). Our Plan for Growth: Science and Innovation. HM Treasury: London, UK.