نویسندگان

1 دانشجوی دکترای اقتصاد، دانشگاه مازندران

2 استاد، گروه اقتصاد، دانشگاه الزهرا (س)

3 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

سالمندی جمعیت یکی از دغدغه‌های مهم قرن اخیر در سراسر دنیا به شمار می‏آید. در مطالعه حاضر، به‌منظور بررسی تأثیر تغییرات جمعیتی بر رشد اقتصادی، یک مدل نسل‏های هم‌پوش دومرحله‏ای دایموند طراحی شده است. در این مدل، افراد دو دوره زندگی می‏کنند، طول هر دوره سی سال در نظر گرفته شده است. از نظر چرخه زندگی دوره نخست، بیان‌کننده زندگی کاری و دوره دوم، مربوط به بازنشستگی است. این مدل از سه بخش خانوار، دولت و بنگاه تشکیل می‏شود که در یک بازار رقابت کامل فعالیت می‏کنند. این مدل متناسب با شرایط ایران طراحی و برازش شده است و در انتها نتایج به‌دست آمده تحلیل می‌شود. نتایج به‌دست آمده از شبیه‏سازی‌ها نشان می‏دهد، تغییرات نرخ رشد اقتصادی ناشی از تغییر 6 مؤلفه عرضه نیروی کار، نرخ پس‏انداز، تعمیق سرمایه و سرمایه‌گذاری عمومی اثر مثبت و عرضه نیروی کار سالمند و مالیات اثر منفی بر رشد دارند. مؤلفه تعمیق سرمایه و پس از آن، سرمایه‌گذاری عمومی قوی‏ترین تأثیر را بر رشد اقتصادی دارند. مدل، پیش‌بینی‏هایی در مورد درون‌زایی و برون‌زایی رشد دارد که نشان می‏دهد، درون‌زایی یا برون‌زایی تأثیر چندانی بر نتایج به‌دست آمده ندارد.

کلیدواژه‌ها

ادیب‌نیا، الهام (1390). بررسی اثر سالمندی بر متغیرهای اقتصاد کلان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته اقتصاد نظری، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده علوم اجتماعی – اقتصادی.
اردلان، زهرا (1391). گزینه‌های سیاستی دولت برای پایداری بیمه‌های بازنشستگی با استفاده از رویکرد تعادل عمومی پویا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته اقتصاد نظری، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده علوم اجتماعی - اقتصادی.
باسخا، مهدی، یاوری، کاظم، صادقی، حسین و ناصری، علیرضا (1394). تأثیر سالمندی جمعیت بر رشد اقتصاد غیرنفتی. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، دوره 9، شماره 2، 146-131.
راغفر، حسین، موسوی، میرحسین و اردلان، زهرا (1395). تأثیر پدیده سالمندی و تغییرات بهره‏وری بر بازنشستگی و متغیرهای کلان اقتصادی در ایران با استفاده از رویکرد تعادل عمومی مدل‏ نسل‌های هم‌پوش OLG. فصلنامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، دوره 9، شماره 17، 35-7.
رومر، دیوید (1396). اقتصاد کلان پیشرفته، ویرایش چهارم، ترجمة منصور خلیلی عراقی و علی سوری، تهران، نور علم.
طائی، حسن (1389). بازار کار در ایرانِ پس از انقلاب. فصلنامه فرهنگی - اجتماعی گفت‌وگو، شماره 55، 153-125.
قویدل، صالح و میرغیاثی مرادی، نسیم (1396). پیری جمعیت، امید به زندگی و رشد اقتصادی. پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال بیست‌ودوم، شماره 73، زمستان 96، 196-159.
کاشانیان، زهرا (1392). شبیه‏سازی تأثیر سالمندی بر متغیرهای اقتصاد کلان (کاربردی از روش تعادل عمومی نسل‏های هم‌پوش). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته اقتصاد نظری، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده علوم اجتماعی – اقتصادی.
کاشانیان، زهرا، راغفر، حسین و موسوی، میرحسین (1397). شبیه‏سازی تأثیر سالمندی بر متغیرهای اقتصاد کلان (کاربردی از روش تعادل عمومی نسل‏های هم‌پوش)، مطالعات اقتصادی، دوره 51، شماره 1، بهار، 115-93.
دیوان محاسبات کل کشور، تفریغ بودجه 1388، سوم مرداد 1390، شماره گزارش 49:
سایت مجلس شورای اسلامی ایران، گزارش بودجه سال 1388:
مرکز آمار ایران، نتایج آمارگیری نیروی کار، موجودی سرمایه و تولید ملی (1390):  
پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان تأمین اجتماعی، سالنامه آماری سال 1392:
Acemoglu, Daron, Guerrieri, Veronica, (2008). Capital Deepening and Nonbalanced Economic Growth. Journal of Political Economy, 116(3), 467 - 498.
Blankenau, W.F, Simpson, N.B, Tomljanovich, M, (2007). Public education expenditures, taxation, and growth: linking data to theory. American Economic Review Papers and Proceedings, 97(2), 393–397.
Choi, K. Shin, S. (2015). Population aging, economic growth, and the social transmission of human capital: An analysis with an overlapping generations model. Economic Modelling, 50, 138 – 147.
Dedry, A. Pestieau, P. (2017). Aging, social security design, and capital accumulation. The Journal of the Economics of Aging, 9, 145 – 155.
Gonzalez-Eiras, Martin, Niepelt, Dirk, (2012). Ageing, government budgets, retirement, and growth. European Economic Review, 56, 97–115.
United Nation, Population Division, Department of Economic and Social Affairs(2015)
World Bank: http://blogs.worldbank.org/futuredevelopment/end-population-pyramid
World Population Prospects: http://esa.un.org/unpd/wpp/Excel-Data/population.htm