فاطمه بزازان؛ پریسا محمدی
چکیده
ایران به علت موقعیت لرزه خیزی و وجود گسل فراوان و همچنین قرارگیری روی یکی از کمربندهای زلزله خیز جهان موسوم به آلپا، در برابر این پدیده بسـیار آسـیب پذیر است. علاوهبراین با حدود یک درصد از جمعیت دنیا، بیش از شش درصد تلفات در بلایای طبیعی جهان را دارد. بسیاری از شهرهای مهم کشور از جمله تهران، بـر روی گسل‌های فعال قرار گرفتهاند، ...
بیشتر
ایران به علت موقعیت لرزه خیزی و وجود گسل فراوان و همچنین قرارگیری روی یکی از کمربندهای زلزله خیز جهان موسوم به آلپا، در برابر این پدیده بسـیار آسـیب پذیر است. علاوهبراین با حدود یک درصد از جمعیت دنیا، بیش از شش درصد تلفات در بلایای طبیعی جهان را دارد. بسیاری از شهرهای مهم کشور از جمله تهران، بـر روی گسل‌های فعال قرار گرفتهاند، که ضعف کلی کالبد شهر، تراکم جمعیت بالا و نحوه نامناسب پراکنش جمعیت در سطح محلات شهری تهران در هنگام وقوع زلزله احتمالی خسارات جانی و مالی فراوانی را میتواند ایجاد کند. اثرات خسارات فوق بهعلت مبادلات بالای تهران با سایر مناطق اقتصاد ملی به تهران ختم نمی‌شود و میتواند خسارات جدی به کل اقتصاد ملی نیز وارد نماید. هدف اصلی مقاله برآورد تحلیل اثر بخشی اقتصاد سوانح و سرریزی‌های آن است. برآورد به کمک مدل داده ستانده دو منطقه ای صورت گرفته است که در آن دو منطقه، استان تهران و سایر اقتصاد ملی است. پایه آماری تحقیق، جدول داده ستانده دو منطقه‌ای است که بر اساس جدول داده ستانده ملی سال 1390 مرکز پژوهش‌های مجلس، و آمارهای منطقه‌ای مرکز آمار ایران از روش غیرآماری FLQ تهیه شده است. به‌علاوه آمار خسارت‌های فیزیکی ناشی از زلزله در تهران با سناریوهای اختلال شغلی و زمان بازیابی: ناچیز، کم، متوسط، شدید و خیلی شدید از رحیمی (1392) اخذ شده است. نتایج نشان می‌دهند اقتصاد استان تهران در اثر وقوع زلزله در پنج سناریوی فوق از 81 % در سناریو ناچیز تا 103 % در سناریوی خیلی شدید از تولید کل اش را ازدست می دهد و خسارت اقتصاد ملی از منظر تولید ملی متناظر آن‌ها 24 % تا30% برآورد شده است.
فاطمه بزازان؛ علی اصغر بانویی؛ مهدی کرمی
دوره 13، شماره 39 ، تیر 1388، ، صفحه 29-52
چکیده
اهمیت اقتصاد فضا چندی است در ایران مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته و در سلسله مقالاتی نیز تلاش‌هایی برای شناسایی اهمیت اقتصاد فضا در چارچوب جداول داده - ستانده تک منطقه‌ای صورت‌گرفته که تحولی در مطالعات اقتصاد منطقه‌ای در ایران به حساب می‌آید. ضرایب داده – ستانده منطقه‌ای در این مقال‌ها بر مبنای نبود ضرایب آماری محاسبه و میزان ...
بیشتر
اهمیت اقتصاد فضا چندی است در ایران مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته و در سلسله مقالاتی نیز تلاش‌هایی برای شناسایی اهمیت اقتصاد فضا در چارچوب جداول داده - ستانده تک منطقه‌ای صورت‌گرفته که تحولی در مطالعات اقتصاد منطقه‌ای در ایران به حساب می‌آید. ضرایب داده – ستانده منطقه‌ای در این مقال‌ها بر مبنای نبود ضرایب آماری محاسبه و میزان اعتبار آماری آن نیز مورد آزمون قرار گرفته اند. اما ضرایب داده - ستانده تک منطقه‌ای به لحاظ اهمیت اقتصاد فضا و تحلیل‌های منطقه‌ای دارای محدودیت‌هایی است. برای برون رفت از این محدودیت‌ها، الگوی دو منطقه‌ای معرفی می‌شود. هدف از این پژوهش، ارائه روش برآورد ضرایب داده - ستانده دو منطقه‌ای با رویکرد غیرآماری است که برای نخستین بار در ایران به صورت تجربی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. این دو منطقه استان تهران و استان‌های دیگر در اقتصاد ایران است. ضرایب داده - ستانده دو منطقه‌ای سیاست‌گذاران را قادر می‌سازد تا علاوه بر کاربردهایی که تحلیل‌های داده - ستانده تک منطقه‌ای دارند، اثرات بازخوردی و سرریزی بین منطقه‌ای و الگوی تجارت بین منطقه‌ای را شناسایی و طراحی نماید. نتایج برآورد ضرایب دو منطقه‌ای در سطح ده بخش اصلی در اقتصاد ایران در سال 1380 در این مطالعه نشان می‌دهد 58 درصد از واردات استان تهران از سایر اقتصاد ملی است، در حالی که 41 درصد از واردات سایر اقتصاد ملی از استان تهران است. همچنین، اثرات سرریزی در استان تهران بزرگتر از سایر اقتصاد ملی مشاهده شده و اثرات بازخوردی دو منطقه جزئی بوده است. فراتر از آن در این مطالعه میزان خطای به‌کارگیری مدل تک منطقه‌ای به‌جای مدل دو منطقه‌ای در سایر اقتصاد ملی20 درصد و در استان تهران 12 درصد برآورد شده، که بسیار قابل ملاحظه بوده و ضرورت استفاده از مدل چند منطقه‌ای را آشکار می‌کند.
