نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد اقتصاد، دانشگاه یزد

چکیده

«آب» هم به‌عنوان یک منبع طبیعی و هم به‌عنوان یکی از نهاده‌های تولید، نقش مهمی در فرایند توسعه پایدار هر منطقه ایفا می‌کند. از این ‌رو، نادیده‌گرفتن محدودیت منابع آب در سیاست‌گذاری‌ها و اولویت‌های سرمایه‌گذاری مناطق خشکی چون استان یزد می‌تواند منجر به اتخاذ تصمیماتی شود که هم­سو با اهداف توسعه پایدار این مناطق نباشند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر اولویت‌بندی فعالیت‌های صنعتی استان یزد با رویکرد توسعه پایدار و با تأکید بر اهمیت منابع آب است. بنابراین، سعی شده است این کار با توجه به معیارهایی صورت گیرد که ابعاد مختلف توسعه پایدار را پوشش دهند. برای این منظور ابتدا با استفاده از روش سهم مکانی AFLQ، جدول داده ـ ستانده استان یزد تهیه شد. پس از آن با تلفیق مدل‌های داده ـ ستانده و فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی و با منظور داشتن پنج معیار آب‌بری، اشتغال‌زایی، پیوندهای بین‌بخشی، آلایندگی و ارزش‌افزوده، بخش‌های صنعتی استان یزد اولویت‌بندی شدند. بر اساس نتایج این پژوهش، صنعت «دستگاه‌های برقی و ماشین‌آلات دفتری» در مقایسه با سایر صنایع استان دارای بالاترین اولویت به‌منظور سرمایه‌گذاری‌های بیشتر است. همچنین، این نتایج اهمیت منظور داشتن معیار آب‌بری را نشان می‌دهند، به‌طوری که نتایج اولویت‌بندی صنایع بدون توجه به این معیار تفاوت درخور ملاحظه‌ای با اولویت‌های حاصل از این تحقیق خواهند داشت.

کلیدواژه‌ها

بانویی، علی‌اصغر؛ بزازان، فاطمه و مهدی کرمی (1385)، «بررسی کمی رابطه بین ابعاد اقتصاد فضا و ضرایب داده ـ ستانده 28 استان کشور»، فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال 8، شماره 29، صفحات 143-170.
بانویی، علی‌اصغر؛ جلوداری ممقانی، محمد و مجتبی محققی (1386)، «شناسایی بخش‌های کلیدی بر مبنای رویکردهای سنتی و نوین طرف‌های تقاضا و عرضه اقتصاد»، فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی، سال 7، شماره 1، صفحات 1-30.
بانویی، علی‌اصغر (1391)، «ارزیابی شقوق مختلف نحوه منظور‌کردن واردات و روش‌های تفکیک آن با تأکید بر جدول متقارن سال 1380»، نشریه سیاست‌گذاری اقتصادی، دوره 4، شماره 8، صفحات 31-74.
بزازان، فاطمه؛ بانویی، علی‌اصغر و مهدی کرمی (1386)، «تأمل بیشتری در خصوص توابع سهم مکانی نوین بین ابعاد اقتصاد فضا و ضرایب داده ـ ستانده منطقه‌ای: مطالعه موردی استان تهران»، فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال 9، شماره 31، صفحات 27-53.
بزازان، فاطمه و زهرا پورباقر (1392)، «بررسی آثار محیط‌زیستی حذف یارانه بنزین و گازوئیل»، نشریه سیاست‌گذاری اقتصادی، دوره 5، شماره 9، صفحات 1-27.
جعفری صمیمی، احمد؛ زری‌باف، مهدی و پونه امیرپورعاشوری (1391)، «بررسی رابطه بین مزیت نسبی ارزش‌افزوده فعالیت‌های بخش گردشگری (هتل و رستوران) و رشد اقتصادی استان مازندران و مقایسه آن با سایر استان‌های کشور»، فصل‌نامه مدیریت (پژوهشگر)، سال 9، شماره 25، صفحات 11-20.
جهانگرد، اسفندیار و ویدا کشت‌ورز (1390)، «شناسایی بخش‌های کلیدی اقتصاد ایران: رویکرد نوین نظریه شبکه»، فصل‌نامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره‌های 25 و 26، صفحات 97-119.
جهانگرد، اسفندیار (1393)، «اولویت‌بندی سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های اقتصادی ایران با ملاحظه آلودگی‌های زیست‌محیطی»، فصل‌نامه مجلس و راهبرد، سال 21، شماره 80، صفحات 137-168.
دلبری، سیدعلی و سیدعلیرضا داودی (1391)، «کاربرد تکنیک فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) در رتبه‌بندی شاخص‌های ارزیابی جاذبه‌های توریستی»، مجله تحقیق در عملیات و کاربردهای آن، سال 9، شماره 2، صفحات 57-79.
ذاکری، زهرا (1393)، «ضرورت توجه به محیط‌زیست در قانون هدفمندی یارانه‌ها: بررسی میزان انتشار مستقیم و غیرمستقیم آلایندگی 2CO»، معاونت پژوهش‌های اقتصادی، دفتر مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس، گزارش شماره 13663.
رمضانی، سیدمهدی؛ حاجی‌پور، میثم و محمد بهروزی (1393)، «اولویت‌بندی بخش‌های اقتصادی استان خراسان جنوبی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP)»، مجله اقتصادی، شماره‌های 9 و 10، صفحات 55-82..
زبردست، اسفندیار (1380)، «کاربرد فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی در برنامه‎ریزی شهری و منطقه‎ای»، نشریه هنرهای زیبا، سال 13، شماره 10، صفحات 13-21.
صادقی، نرگس (1394)، «ماهیت بخش‌های اقتصاد ایران: 1- مروری بر روش‌های شناسایی بخش‌های کلیدی در اقتصاد»، معاونت پژوهش‌های اقتصادی، دفتر مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس، گزارش شماره 14726.
صامتی، مجید؛ سامتی، مرتضی و مریم اصغری (1382)، «اولویت‌های توسعه بخش صنعت استان اصفهان بر اساس روش و فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP)»، فصل‌نامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 27، صفحات 59-90.
فیاضی، محمدتقی (1391)، راهنمای حسابداری ملی: راهنمای جدول داده ـ ستانده (تهیه و تحلیل)، چاپ اول، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس، 392 صفحه، ترجمه کتاب Handbook of Nation Accounting; Handbook of Input-Output Table (Compilation and Analysis)، تألیف بخش آمار اداره امور اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل، 1999.
محمدجانی، اسماعیل و نازنین یزدانیان (1393)، «تحلیل وضعیت بحران آب در کشور و الزامات مدیریت آن»، فصل‌نامه روند، سال 21، شماره‌های 65 و 66، صفحات 117-144.
مؤمنی، منصور و علیرضا شریفی‎سلیم (1391)، مدل‎ها و نرم‎افزارهای تصمیم‎گیری چندشاخصه، چاپ دوم، تهران: انتشارات مؤلف، 218 صفحه.
نصراللهی، زهرا؛ وصفی اسفستانی، شهرام و سمیه نوری‌زاده (1393)، «ارزیابی زیست‌محیطی فعالیت‌های اقتصادی با استفاده از جدول داده ـ ستانده (یزد)»، فصل‌نامه مدل‌سازی اقتصادی، سال 8، شماره 2، صفحات 75-89.
نصراللهی، خدیجه؛ اکبری، نعمت‌الله و عاطفه احمدی (1394)، «تعیین اولویت‌های سرمایه‌گذاری بخش خدمات و بازرگانی در استان بوشهر»، مجله اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، سال 22، دوره جدید شماره 10، صفحات 81-114.
نوروزی، علیرضا (1387)، «اولویت‌بندی بخش‌های اقتصادی بر اساس جدول داده ـ ستانده: مورد مطالعاتی استان گیلان- 1381»، فصل‌نامه روند، سال 17، شماره‌های 54 و 55، صفحات 153-184.
Alcántara, V., and Padilla, E. (2003), "“Key” Sectors in Final Energy Consumption: an Input–Output Application to the Spanish Case", Energy Policy, Vol. 31, No. 15, PP. 1673-1678.‏
Ali, Y. (2015), "Measuring CO 2 Emission Linkages with the Hypothetical Extraction Method (HEM)", Ecological Indicators, Vol. 54, PP. 171-183.‏
Connor, R. (2015), "The United Nation World Water Development Report (2015): Water for a Sustainable World", Vol. 1, Paris: UNESCO Publishing.
Flegg, A. T., and Webber, C. D. (1997), "On the Appropriate Use of Location Quotients in Generating Regional Input‐Output Tables: Reply", Regional Studies, Vol. 31, No. 8, PP. 795-805.‏
Flegg, A. T., and Webber, C. D. (2000), "Regional Size, Regional Specialization and the FLQ Formula", Regional Studies, Vol. 34, No. 6, PP. 563-569.‏
Flegg, A. T., and Tohmo, T. (2016), "Estimating Regional Input Coefficients and Multipliers: The Use of FLQ is not a Gamble", Regional Studies, Vol. 50, No. 2, PP. 310-325.‏
Hirschman, A.O.(1958), The Strategy of Economic Development. New Haven C.T., Yale University Press
Kowalewksi, J. (2015), "Regionalization of National Input–Output Tables: Empirical Evidence on the Use of the FLQ Formula", Regional Studies, Vol. 49, No. 2, PP. 240-250.‏
Krishna, K., and Perez, C. A. (2005), "Unbalanced Growth", Canadian Journal of Economics, Vol. 38, No 3, PP. 832-851.
Lenzen, M. (2003), "Environmentally Important Paths, Linkages and Key Sectors in the Australian Economy", Structural Change And Economic Dynamics, Vol. 14, No 1, PP. 1-34.‏
Miller, R. E., and Blair, P. D. (2009), Input-Output Analysis: Foundations and Extensions. Cambridge University Press.‏
Okadera, T., Geng, Y., Fujita, T., Dong, H., Liu, Z., Yoshida, N., and Kanazawa, T. (2015), "Evaluating the Water Footprint of the Energy Supply of Liaoning Province, China: a Regional Input–Output Analysis Approach", Energy Policy, Vol. 78, PP. 148-157.‏
Rasmussen, P. N. (1956), Studies in Inter-Sectoral Relations. North Holland, Amsterdam, Netherlands.
Saaty, T. L. (2008), "Decision Making with the Analytic Hierarchy Process", International Journal of Services Sciences, Vol. 1, No 1, PP. 83-98.‏
Saaty, T. L. (2010), "Economic Forecasting with Tangible and Intangible Criteria: The Analytic Hierarchy Process of Measurement and its Validation", Economic Horizons, Vol. 1, PP. 5-45.‏
Schultz, S. (1977), "Approaches to Identifying Key Sectors Empirically by Means of Input‐Output Analysis", the Journal of Development Studies, Vol. 14, No. 1, PP. 77-96.‏
United Nations (2006), "Water Demand Management Strategy and Implementation Plan for JABALPUR", Human Settlements Programme, Nairobi, Kenya.
World Bank (2015), "World Development Indicators: Freshwater", Washington D.C., USA, Available from http://wdi.worldbank.org/table/3.5, Accesse at 20/08/2015.
World Economic Forum (2015), "Global Risks 2015- 10th Edition". Available from www.Weforum.org/Risks. Accessed At 10/08/2015.
Zhao, X., Chen, B. and Yang, Z.F. (2009), "National Water Footprint in an Input-Output Framework - a Case Study af China 2002", Ecological Modelling, Vol. 220, No. 2, PP. 245-253.
Zhao, X., and Choi, S. G. (2015), "On the Regionalization of Input–Output Tables with an Industry-Specific Location Quotient". The Annals of Regional Science, Vol. 54, No. 3, PP. 901-926.‏
Zhao, Y., Zhang, Z., Wang, S., Zhang, Y., and Liu, Y. (2015), "Linkage Analysis of Sectoral CO2 Emissions Based on the Hypothetical Extraction Method In South Africa", Journal of Cleaner Production, Vol. 103, PP. 916-924.‏