نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
2 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
بیکاری هر نهاده تولید به منزله از دست رفتن فرصت بهره برداری از آن برای تولید محصول است؛ انباشته شدن فرصتهای از دست رفته در هر کشوری در طی زمان منجر به ضعف نسبی اقتصاد آن در مقایسه با سایر کشورها می شود. در میان عوامل تولید، عدم اشتغال نیروی انسانی افزون بر آثار اقتصادی، به دلیل آثار اجتماعی، فرهنگی و سیاسی از اهمیت بیشتری برخوردار است. در ایران نیز، در کنار نامطلوب بودن بیکاری آنچه مشکل تامین اشتغال را در سال های پیش رو به مبرمترین ضرورت برنامه ریزی تبدیل کرده است به سن کار رسیدن موج جمعیتی حاصل از نرخ رشد بالای جمعیت در سال های اولیه انقلاب است. از آنجا که فشار عرضه باعث گسترش بیشتر بی تعادلی در بازار کار در سال های اخیر شده است، تحلیل این بازار بدون شبیه سازی درون زای سیستم جمعیتی کشور و عرضه نیروی کار از جامعیت لازم برخوردار نخواهد بود. از طرف دیگر، تقاضای نیروی کار همانند تقاضا برای سایر نهاده های تولید، تابعی مشتق شده از تابع تولید کشور است؛ لذا، حاصل از تعامل متغیرهای مختلف سیستم اقتصادی است. بنابراین، شبیه سازی نرخ بیکاری نیروی کار به شبیه سازی حجم زیادی از روابط اقتصادی و جمعیتی نیاز دارد. در همین راستا در پژوهش حاضر. با طراحی درون زای سیستم جمعیتی و اقتصادی کشور در قالب یک الگوی پویای سیستمی، عرضه و تقاضای نیروی کار تعیین و به این ترتیب ، نرخ بیکاری محاسبه می شود. این محاسبه سال های اخیر 1383 و 1384 را سالهای اوج بیکاری، در صورت ثبات شرایط فعلی اقتصادی کشور را نشان می دهد.
از آن جا که طراحی بسیاری از الگوهای برنامه ریزی اقتصادی بر اساس نرخ رشدی برای تولید در کشور است که توانایی رسیدن به اهداف اقتصادی از جمله اشتغال کامل را فراهم کند، الگوی طراحی شده برای بررسی رابطه بین رشد اقتصادی و نرخ بیکاری در قالب قانون اکان در اقتصاد کشور مورد استفاده قرار گرفته است. این بررسی نشان می دهد که به ازای هر 2.5 درصد نرخ رشد اقتصادی بالاتر از نرخ بالقوه اقتصاد کشور، نرخ بیکاری به میزان 2.8 درصد کاهش می یابد.
کلیدواژه‌ها
)