نویسندگان

• اله‏مراد سیف ¹
• موسی خوشکلام خسروشاهی ²

¹ دانشیار اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین (ع)

² دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

اقتصاد مقاومتی مفهوم جدیدی است که با شدت گرفتن تحریم‏های آمریکایی- غربی علیه اقتصاد ایران موضوعیت پیدا کرده و به ‏تعبیری عبارت از مجموعه تدابیر مدیریتی جهت حداقل‏سازی آسیب‏پذیری اقتصاد ایران در برابر ریسک‏های متعدد داخلی و خارجی می‏باشد. یکی از بخش‏های اقتصاد ایران که همواره در معرض آسیب و ریسک قرار دارد بازار ارز می‏باشد؛ از این رو در مقاله حاضر با توجه به آسیب‏پذیری‏های نظام ارزی کشور تلاش شده است تا با معرفی و برآورد مدل‏هایی که ارتباط بین نرخ ارز با صادرات، واردات و تولید را بررسی می‏کنند و همچنین با آسیب‏شناسی نظام ارزی موجود، راهکارهایی برای پی‏ریزی نظام ارزی به‏معنی دقیق آن بیان شده و سپس نظام ارزی مطلوب برای اقتصاد ایران در چارچوب اقتصاد مقاومتی معرفی و پیشنهاد شود. نظام ارزی به معنی دقیق آن در اقتصاد ایران وجود ندارد چراکه عوامل ذره‏ای در طرفین عرضه و تقاضای بازار ارز تعیین‏کننده نرخ ارز نیستند. با توجه به نتایج حاصل از برآورد مدل‏های مربوط به تأثیر نرخ ارز بر صادرات، واردات و تولید از یکسو و آسیب‏شناسی نظام ارزی موجود کشور از سوی دیگر بیان می‏گردد که برای پی‏ریزی و شکل‏گیری نظام ارزی در اقتصاد ایران (که فرآیندی زمان‌بر است) بایستی مجموعه اقداماتی انجام گیرد که اهم آنها عبارتند از بکارگیری سیاست‏های اقتصادی به‏ قصد متنوع‏سازی صادرات کالاها و خدمات، اصلاح ساختارهای نهادی و فنی و تکنولوژیکی تولید کشور، افزایش بهره‏وری نهاده‏های تولیدی به‏خصوص بهره‏وری نیروی‏کار، ارتقاء رقابت‏پذیری کالاها و خدمات تولیدی در اقتصاد کشور و نهایتاً تنوع‏بخشی به منابع ارزآوری از نفت و محصولات وابسته به آن به غیرنفت. بدنبال شکل‏گیری نظام ارزی، نظام ارزی شناور مدیریت‏شده به‏عنوان نظام ارزی مطلوب برای اقتصاد ایران معرفی و پیشنهاد گردید که دلیل آن مربوط به مزایای نظام ارزی شناور و همچنین امکان مدیریت نرخ ارز در مواقع لزوم می‏باشد.
 

کلیدواژه‌ها

• اقتصاد مقاومتی
• نظام ارزی
• اقتصاد ایران