نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تربیت مدرس

2 دانشیار

3 استاد تمام دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، ایران

4 عضو هیات علمی گروه پژوهشی اقتصاد کشاورزی ، پژوهشکده اقتصاد ، دانشگاه تربیت مدرس

10.22054/ijer.2025.83282.1330

چکیده

چالش‏‏های پیشروی سیاست‏گذاری در دنیای درحال تحول کنونی باعث شده است در سالهای اخیر ایده ارائه مدلهای ترکیبی برای تحلیل علل موفقیت و شکست سیاست‏گذاری مورد توجه قرار گیرد. بررسی‏ها نشان می‏دهد رویکردهای نهادی و رفتاری با چالش‏هایی درخصوص تبیین مناسب شکست سیاست‏گذاری مواجه هستند. رویکرد نهادی تبیین مناسبی از اشتباهات سیاست‏گذاری در یک ساختار دموکراتیک ارائه نمی‏نماید و رویکرد رفتاری نمی‏تواند عدم اصلاح سیاست‏گذاری با وجود تلنگرها را به خوبی تبیین نماید. برای غلبه بر این چالش‏ها، با اتکاء به دو رویکرد نهادی-رفتاری الگوی جدیدی برای تبیین سیاست‏گذاری ارائه شده است که بر اهمیت نهادها، میان‏برهای ذهنی و کل ساختار نهادی در موفقیت یا شکست سیاست‏گذاری تاکید می‏‏نماید.

مبتنی بر الگوی ترکیبی فوق و با استفاده از روش تحلیل مقایسه‏ای شاخص‏ها و سیاست‏ها در ایران و کشورهای منتخب در دو بخش مسکن و سلامت بررسی شد.در هر دو بخش خانوار ایرانی هزینه‌ای قریب به دو برابر میانگین جهانی پرداخت می‌نماید که به معنی شکست سیاست‏گذار‏ی است. دلیل این شکست از یکسو فاصله ساختار نهادی کشور با نظام دموکراتیک است که بر کیفیت سیاست‏گذاری اثر منفی دارد. همچنین سوگیری شناختی به دلیل میان‌بر ذهنی دسترس‌پذیری در دو بخش مسکن و سلامت قابل مشاهده است. درواقع سیاست‏گذار به سادگی فرض می‌کند با تزریق منابع و افزایش عرضه میتواند شرایط را بهبود بخشد. همچنین سیاست‏گذار از قوانین و قواعد(نهادها) اثر گذار در هر بخش غفلت می‌نماید که این امر نیز در شکست سیاست‏ها بسیار اثرگذار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات