نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
چکیده
فقر مقوله‌ای جهانی است که همه کشورها اعم از در حال توسعه و توسعه یافته نسبت به آن نگرانی دارند. قدم اول مبارزه با فقر و رفع نگرانی، سنجش و آگاهی از اثر سیاست‌های اقتصادی بر میزان فقر است. با در نظر گرفتن این موضوع، هدف مقاله حاضر، سنجش اثربخشی گردشگری خارجی بر شاخص‌های سه‌گانه فقر: فقرسرشمار، شکاف فقر و شاخص FGT با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی رویکرد ضرایب فزاینده قیمت ثابت برای نخستین بار است. به این منظور، از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390، اطلاعات مربوط به درآمد گردشگران خارجی سال 2018 و شاخص‌های فقر سرشمار، شکاف فقر و شاخص FGT استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که ورود گردشگر خارجی از کانال رشد تولید موجب کاهش فقر در ایران میشود. اثر کاهش فقر خانوارهای روستایی بیشتر از خانوارهای شهری است. همچنین بالاترین سهم در کاهش فقر خانوارهای شهری و روستایی براساس شاخص‌های سه‌گانه فقر به ترتیب در بخش کشاورزی (با توجه به شاخص فقر سرشمار)، هتل و رستوران و صنعت و ساخت و حمل‌ونقل (با توجه به شاخص شکاف فقر) و هتل و رستوران، صنعت و حمل‌ونقل (با توجه به شاخص فوستر، گریر و توربک) است. پایین‌ترین سهم نیز مربوط به بخش‌های فعالیت‌های مالی، بیمه و آموزش است. بنابراین، هرگونه اقدام در راستای توسعه گردشگری دستاورد اجتماعی- اقتصادی مناسبی ارزیابی میشود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
ابونوری، اسماعیل و عباسی قادی، رضا. (1386). برآورد اثر رشد اقتصادی بر فقر ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 1(30)، 23-52.
ارشدی، علی و کریمی، عبدالعلی. (1392). بررسی وضعیت فقر مطلق در ایران در سال‌های برنامه اول تا چهارم. سیاست‌های راهبردی و کلان، (1)1، 23-42.
بانویی، علی‌اصغر. (1384). بررسی رابطه بین توزیع درآمد و اقزایش تولید در اقتصادی ایران با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 7(23)، 95-117.
بزازان، فاطمه و برزگر، نرگس. (1396). سنجش اثرات درآمدی پرداخت یارانه نقدی رویکرد ماتریس حسابداری اجتماعی: ضریب فزاینده به قیمت ثابت. سیاست‌گذاری اقتصادی، 9(17)، 29-49
بزازان، فاطمه، اندایش، یعقوب، و فراهانی، عاطفه سادات. (1399). سنجش اثرگذاری گردشگری خارجی بر تولید بخشی در اقتصاد ایران - رویکرد ماتریس حسابداری اجتماعی. تحقیقات اقتصادی، 2(55)، 267-296
پروین، سهیلا، بانویی، علی اصغر و عباسیان، نیگچه ساناز. ( 1392). شناسایی رشد بخش‌های اقتصادی در کاهش فقر با استفاده از رویکرد ضرایب فزاینده به قیمت ثابت SAM. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 2(10)، 27-40
پیرایی، خسرو و قناعتیان، آزاده. (1385). اثر رشد اقتصادی بر فقر و نابرابری درآمد در ایران: اندازه گیری شاخص رشد به نفع فقیر. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 1(29)، 113-141.
خسروی نژاد، علی اکبر. (1391). برآورد فقر و شاخص‌های فقر در مناطق شهری و روستایی. مدلسازی اقتصادی، 2(26)، 39-60.
راغفر، حسین؛ باباپور، میترا، و یزدانپناه، محدثه. (1394). بررسی رابطه رشد اقتصادی با فقر، نابرابری در ایران طی برنامه‌های اول تا چهارم توسعه. مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 4(16)، 59-79.
راغفر، حسین؛ واعظ مهدوی، زینب، و سنگری مهذب، کبری. (1395). تاثیر اعمال ناقص قانون چهارم توسعه بر افزایش فقر ناشی از هزینه‌های کمر شکن سلامت. پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 2(62)، 1-31.
مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن سال 1390.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. (1395). ماتریس حسابداری اجتماعی 1390.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. (1394). نمایه آماری گردشگری جمهوری اسلامی ایران، دفتر معاونت فرهنگی.
Abounoori, E., & Abbasi Ghadi, R., (2007). Economic Growth Effect on Poverty in Iran, Iranian Journal of Economic Research, 9(30), 23-52. [In Persian]
Adnyana, I., M., Hasanudin, U., & Nurwulandari, H. A., (2020). Empirical examination of intersectoral linkages between tourism and regional economy by using the social accounting matrix, International Journal of Economics and Business Administration VIII(1), 292-298.
Akkemik, K. A., (2012). Assessing the importance of international tourism for the Turkish economy: A social accounting matrix analysis, Tourism Management, 33(4), 790- 801.
Alam, M. S., & Paramati, S. R., (2016). The impact of tourism on income inequality in developing economies: Does the Kuznets curve hypothesis exist? Annals of Tourism Research, 61, 111-126.
Arshadi, A. & Karimi, A., (2013). The study of poverty in rural and urban areas in IRAN during five-year development plan, the Macro and Strategic Policies, 1(1), 23-42. [In Persian]
Banouei, A. A., (2005), Income Distribution and Increase in Production Using Social Accounting Matrices, Iranian Journal of Economic Research, 7(23), 95-117. [In Persian]
Bazzazan, F., & N. Barzegar (2017). Studying the Income Effects of Cash Subsidy Payment by a Social Accounting Matrix and the Fixed Price Multiplier Approach, Journal of Economic Policy, 9(17), 29-49. [In Persian]
Bazzazan, F., Andayesh Y., & Farahani A., (2020). Measuring the Impact of Foreign Tourism on Sectoral output in Iran's Economy – Social Accounting Matrix Approach, Journal of Economic Research, 55(2), 267-296, [In Persian]
Bazzazan, F., (2020). The distributional paths of foreign tourism spending in Iran: application of structural path analysis, Iranian Journal of Economic Studies, 9(2), 459-484.
Bhatt, M. S. & Munjal P., (2013). Social accounting matrix to study the socio-economic linkages of tourism sector – a case study of India, Indian Economic Review, 48(2), 381-412.
Chok, S., Macbeth J. & Warren C., (2008). Tourism as a tool for poverty alleviation: a critical analysis of pro - poor tourism and implications for sustainability, Current Issues in Tourism, 10(2 & 3), 144-165.
Croes, R. & Rivera, M. A., (2017). Tourism’s potential to benefit the poor: A social accounting matrix model applied to Ecuador, Tourism Economics, 23(1), 29-48.
Datt, G., (1998). Computational tools for poverty measurement and analysis, International Food Policy Research Institute, FCND Discussion paper No. 50.
Defourny, J. & Thorbecke E., (1984). Structural path analysis and multiplier decomposition within a social accounting matrix framework, The Economic Journal, 94(373), 111-136
Foster, J., Greer, J., & Thorbecke, E., (1984). A class of decomposable poverty measures. Econometrica, 52, 761–776.
Foster, J., Greer, J., & Thorbecke, E., (2010). The Foster–Greer–Thorbecke (FGT) poverty measures: 25 years later, The Journal of Economic Inequality, 8(4), 491-524.
Hayden, C., & Round, J., I., (1982). Developments in social accounting methods as applied to the analysis of income distribution and employment issues, World Development, 10: 451-65.
Incera, A. C. & Fernandes, M., (2015). Tourism and income distribution: evidence from a developed regional economy, Tourism Management, 48(C), 11-20.
Islamic Parliament Research Center of the Islamic Republic of Iran. (2015). Statistical Index of Tourism of the Islamic Republic of Iran, Office of the Deputy Minister of Culture. [In Persian]
Islamic Parliament Research Center of the Islamic Republic of Iran. (2016). Construction of 2011 social accounting matrix [In Persian]
Kakwani, N., (1993). Poverty and economic growth with application to Cote d’Ivorie, Review of Income and Wealth, 39(2), 121-139.
Khosravinejad, A. A., (2011). Estimation of Poverty Indices in Iranian Urban and Rural Households, Journal of Economic Modeling, 6(18), 39-60. [In Persian]
Jamieson, W., Goodwin, H. & Edmunds, C., (2004). Contribution of tourism to poverty alleviation: pro-poor tourism and the challenge of measuring impacts, For Transport Policy and Tourism Section Transport and Tourism Division, UN SCAP, November.
Li, J., & Lian, C., (2010). An empirical study on relative income determination of tourism industries with Social Accounting Matrix of Jiangsu Province, China, Tourism and Hospitality Research, 10(3), 219-233.
Parvin, S., Banouei, A. A., & Abbasian Nigjeh S., (2013). Identification of Economic Growth in Reducing Poverty, Use of Fixed Price Multiplier Approach Based on the SAM (Social Accounting Matrix), Economic Growth and Development Research, 10(2), 27-40. [In Persian]
Piraee, K., & Ghana'atian, A., (2007). The effect of economic growth on poverty and income inequality: Measurement of pro-poor growth in urban and rural areas of Iran, Iranian Journal of Economic Research, 8(29), 113-141. [In Persian]
Powell, M., & Round, J., I., (2000). Structure and linkage in the economy of Ghana: A SAM Approach’, in E Aryeetey, J Harrigan and M Nissanke (eds), Economic Reforms in Ghana: Miracle or Mirage, James Currey Press, Oxford: 68-87.
Pyatt, G., & Round, J., I., (1979). Accounting and fixed price multipliers in a SAM framework, Economic Journal, 89: 850-873.
Pyatt, G., & Thorbecke, E., (1976). Planning techniques for a better future, ILO, Geneva.
Raghfar, H., Babapour, M., & Yazdanpanah, M., (2016). Survey on the Relationship between Economic Growth, Poverty, and Inequality in Iran during Five-Year Development Plan, Applied Economics Studies, Iran, 4(16), 59-79. [In Persian]
Raghfar, H., Vaez mahdavi, Z., & Sangari Mohazab, K., (2016). Impact of Incomplete Implementation of the Fourth Development Plan on Health Catastrophic- payment Mediated of Population under Poverty Line, The Economic Research, 16(2), 1-22. [In Persian]
Suryawardani, G. A., Norsetyohadi, D., & Wiranatha, A. S., (2018). Social accounting matrix (SAM): macro analysis of tourism leakage in Bali, LAP Lambert Academic Publishing.
Statistical Centre of Iran, (2011). 2011 Population and housing census, Tehran, Iran.
Tarp, F., D. Roland-Holst & J. Rand (2002). Trade and income growth in Vietnam: estimates from a new social accounting matrix, Economic Systems Research, 14(2), 157-184.
Tiku, O., (2016). Measuring economic impact of tourism toward poverty alleviation in Indonesia: an input output analysis, 24th IIOA Conference, Seoul.
Thorbecke, E., Downey, R., Keuning, S., Roland-Holst, D., & Berrian, D., (1992). Adjustment and equity in Indonesia, OECD Development Centre, Paris.
Thorbecke, E., (2000). The use of social accounting matrices in modelling, Paper Presents for 26th General Conference of The International Association for Research in Income and Wealth, IARIW, Cracow.
Wagner, J. E., (1997). Estimating the economic impacts of tourism, Annals of Tourism Research, 24(3):592-608.
World Bank Tourism Receipts: https://data.worldbank.org/indicator/ST.INT.RCPT.CD?locations=IR.
)