نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 استاد، گروه اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

تنوع صادراتی، مزایا و همچنین چالش‌های پیشروی آن همواره در ادبیات اقتصادی مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است. بنابراین، بهبود زیرساخت‌ها و کاهش هزینه‌های تجاری از مهم‌ترین عوامل موثر بر متنوع‌سازی صادرات است. هدف این مقاله شناسایی عوامل موثر بر تنوع صادراتی ایران و شرکای تجاری با تاکید بر اثر هزینه‌های ورود به بازار داخلی و خارجی است. بدین منظور پس از محاسبه شاخص تنوع‌پذیری صادرات براساس شاخص تایل برای 10 کد کالای منتخب دو رقمی در نظام هماهنگ کدگذاری HS به معرفی الگوی مورد مطالعه این پژوهش و برآورد آن با استفاده از روش داده‌های تابلویی و تخمین مدل به صورت حداقل مربعات تعمیم‌یافته (GLS) در نرم‌افزار Stata برای تحلیل اثر هزینه‌های ورود به بازارهای داخلی و خارجی بر تنوع‌پذیری صادرات پرداخته می‌شود. نتایج پژوهش نشان داد که متغیرهای هزینه ورود به بازار داخلی و هزینه ورود به بازار خارجی هر دو دارای اثر منفی و معنی‌دار بر شاخص تنوع‌پذیری صادرات ایران  بوده‌اند. بنابراین، کاهش مقررات راه‌اندازی بنگاه‌ها و مقررات گمرکی و ایجاد تسهیلات حمل‌ونقلی و مالی می‌تواند به ارتقا شاخص تنوع صادراتی ایران کمک کند.  

کلیدواژه‌ها

موضوعات

حسینی، امیر و بشخور، مرجانه. (1395). سیاست‌‌های متنوع‌‌سازی عمودی و افقی صادرات وتاثیر آن بر روی رشد اقتصادی: رویکرد غیر خطی مارکوف سوئیچینگ. پژوهش‌‌های رشد و توسعه اقتصادی، 29 (8)، 127-144

عزیزی، زهرا، پدرام، مهدی و عزیزی، پگاه. (1397). نقش متنوع‌سازی صادرات بر رابطه بین باز بودن تجاری و بی‌ثباتی رشد اقتصادی در کشورهای در‌حال‌توسعه منتخب. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 77 (23)، 107-138

کشاورز حداد، غلامرضا، ابونوری، اسمعیل و جهانی، طاهره .(1399). نااطمینانی درآمد نفت، تحریم‌ها و نوسانات متغیرهای اقتصاد‌کلان. پژوهش‌های اقتصادی ایران،  82 (25)، 1-42
محمدی، حسین و فکاری، بهزاد. (1394). اثر زیرساخت‌‌ها و متغیرهای کلان بر تنوع صادرات ایران. سیاست‌‌های راهبردی و کلان، 11 (3)، 75-94
نعمت الهی، سمیه وگرشاسبی، علیرضا. (1393). بررسی تغییرات تنوع‌پذیری صادرات غیرنفتی در شرایط تحریم‌های بین‌المللی. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 14 (4)، 75-92.
amiri, H., salem, A., beshkhor, M. (2017). The persistence of inflation in Iran: a fractionally integrated approach. Economic Modeling, 11(39), 141-162, [In Persian].
Ansoff, H. I. (1957). Strategies for diversification. Harvard business review35(5), 113-124.
Azizi, Z., Pedram, M., Azizi, P. (2018). The role of export diversification on the relationship between trade openness and volatility of economic growth in selected developing countries (1980-2015). Iranian Journal of Economic Research, 23(77), 107-138. doi: 10.22054/ijer.2018.10149, [In Persian].
Bahar, D., & Santos, M. A. (2018). One more resource curse: Dutch disease and export concentration. Journal of Development Economics132, 102-114.‏ ‏
Balavac, M., & Pugh, G. (2016). The link between trade openness, export diversification, institutions and output volatility in transition countries. Economic Systems40(2), 273-287.‏
Balavac, M. (2012, September). Determinants of export diversification at the export margins: reference to transition economies. In ETSG 2012 Annual conference paper.‏
Berrill, J., Kearney, C., & O’Hagan-Luff, M. (2019). Measuring the diversification benefits of investing in highly internationalised firms. International Business Review28(4), 672-684.‏
Boehe, D. M., & Jiménez, A. (2016). How does the geographic export diversification–performance relationship vary at different levels of export intensity?. International Business Review25(6), 1262-1272.‏
Calantone, R. J., & Di Benedetto, C. A. (2007). Clustering product launches by price and launch strategy. Journal of Business & Industrial Marketing.‏
Keshavarz Haddad, G., Abounoori, E., Jahani, T. (2020). Oil revenue uncertainty, sanctions and the volatility of macroeconomic variables. Iranian Journal of Economic Research, 25(82), 1-42. doi: 10.22054/ijer.2020.11906, [In Persian].
Melitz, M. J. (2003). The impact of trade on intra‐industry reallocations and aggregate industry productivity. econometrica71(6), 1695-1725.‏
Mohammadi, H., & Fakari, B., (2015). Analyzing the effect of the institutional infrastructure and macroeconomic variables on the diversity of Iran's exports Using Ridge Regression. Quarterly Journal of The Macro and Strategic Policies, 3(11), 75-94, [In Persian].
Mubeen, N. & Nawoz, A. (2016). Toward measurement and determinants of expert diversification: an empricial analysis of Pakistan, Journal of commerce and social sciences, 10(3), 558-605.
Nematollahi, S., Garshasbi, A. (2014). Investigation of the non-oil export diversification in the status of the international sanctions for the period (2004-2012). Quarterly Journal of Economic Growth and Development Research, 4(14), 92-75, [In Persian].
Nieminen, M. (2020). Multidimensional financial development, exporter behavior and export diversification. Economic Modelling93, 1-12.‏ ‏
Oliveira, H. C. D., Jegu, E., & Santos, V. E. (2020). Dynamics and determinants of export diversification in Brazil from 2003 to 2013. Economia e Sociedade29(1), 29-51.‏
Osakwe, P. N., & Kilolo, J. M. (2018). What drives export diversification? New evidence from a panel of developing countries. UNCTAD Research Paper 3.‏ ‏
Osakwe, P. N., Santos-Paulino, A. U., & Dogan, B. (2018). Trade dependence, liberalization, and exports diversification in developing countries. Journal of African Trade5(1-2), 19-34.‏
Shepherd, B. (2010). Geographical diversification of developing country exports. World development38(9), 1217-1228.‏
Theil, Henri. (1972). Statistical decomposition analysis. Amsterdam: North-Holland Publishing Company.
Vannoorenberghe, G., Wang, Z., & Yu, Z. (2016). Volatility and diversification of exports: Firm-level theory and evidence. European Economic Review89, 216-247.‏