نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه برنامه ریزی و توسعه اقتصادی ، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2 مربی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران
چکیده
سیاست‌گذاری توسعه منطقه‌ای براساس ظرفیت‌های موجود دانش و نوآوری مناطق از موضوعات مغفول در سیاست‌گذاری توسعه ایران است. در حال حاضر تفاوت جدی در ارائه راهکارها برای استان‌های مختلف وجود ندارد. این در حالی است که استان‌های کشور هم به لحاظ برخورداری از سطح دانش و نوآوری و هم ظرفیت‌های جذب آن با هم متفاوت‌اند. در این پژوهش با تکیه بر مبانی نوین سنجش نوآوری منطقه‌ای و مرور تجارب، چارچوبی مناسب برای سنجش ظرفیت نوآوری ارائه و براین اساس، ظرفیت نوآروی استان‌های کشور سنجیده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد به تناسب کاهش یا افزایش سطح توسعه‌یافتگی مناطق، ظرفیت نوآوری مناطق کم یا زیاد می‌شود؛ به نحوی که محروم‌ترین استان کشور از نظر اقتصادی و با بیشترین فاصله جغرافیایی از مرکز (سیستان‌وبلوچستان) ازلحاظ ظرفیت نوآوری نیز پایین‌ترین سطح را داشته است. در حالی که در مناطق پیرامون تهران چون سمنان، کرج، قزوین و قم هیچ استانی در سطوح پایین ظرفیت نوآوری قرار نگرفته است. در این میان، استان‌های بوشهر و ایلام به دلیل دو فاکتور مهم 1- جمعیت اندک و 2- وجود صنایع نفت و گاز به لحاظ ظرفیت نوآوری در رتبه‌های اول تا پنجم قرار گرفته‌اند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
اسماعیلی، مهدی. (1391). مفاهیم و تکنیک‌های دادهکاوری. چ 1. تهران: انتشارات نیازدانش.
زارعی، هادی. (1395). تدوین چارچوب تاثیرات نظام نوآوری منطقه‌ای (RIS) بر شکل‌گیری و توسعه اتحادهای استراتژیک. رساله دکتری. دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
شجاعی، سعید؛ بی‌تعب، علی و منجم‌زاده، سید سعید. (1390). تبیین نظام‌مند توانمندی نوآوری در سطح ملی، توسعه تکنولوی صنعتی، 17(9)، 40-25.
علی احمدی، علیرضا؛ منجم‌زاده، سعید؛ صادقی، محمدابراهیم؛ نوذری و جعفری‌اسکندری، میثم. (1391). شکل‌گیری چارچوبی برای توسعه نظام‌های منطقه‌ای نوآوری مبتنی بر تجارب موفق سایر کشورها، مدیریت فردا، 33، 16-5.
قلیچ‌لی، بهروز؛ میرزایی، فاطمه و رحمتی، حسین. (1396). تاثیر سرمایه فکری در ظرفیت نوآوری و مزیت رقابتی کسب وکارهای کوچک و متوسط، چشم انداز مدیریت صنعتی، 27 (7)، 126-105.
محمدزاده، پرویز؛ متوسلی، محمود؛ بهشتی، محمدباقر و اکبری، اکرم. . (1398). بررسی تاثیر خلاقیت بر توسعه اقتصادی در ایران، پژوهشهای اقتصادی ایران، 78 (24)، 91-16.
میرزائی، حجت الله. (1394). امکان‌سنجی ایجاد نظام منطقه ای نوآوری (RIS) درایران. رساله دکتری دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی.
نقی زاده، رضا؛ الهی، شعبان و منطقی، منوچهر. (1395). الگوی توسعه نوآوری‌های فناورانه در مناطق ایران؛ مطالعه موردی فناوری‌های زیستی، نانو، اطلاعات و ارتباطات و هوایی، سیاست علم و فناوری، 1 (8)، 59-43.
Aliahmadi, A.; Monjamzadeh, S.; Sadeghi, M.; Nozari, I. & Jafari Eskandari, M. (2012). Formation of a framework for the development of regional innovation systems based on the successful experiences of other countries. Future Management,. 33. 5-16. [In Persian]
Alptekin, Gülfem & Büyüközkan, Gülçin. (2007). Using a multi-criteria decision making approach to evaluate mobile phone alternatives. Computer Standards and Interfaces. 29. 265-274. 10.1016/j.csi.2006.05.002.
Andreea Maria Pece, Olivera Ecaterina Oros Simona, Florina Salisteanu. (2015). Innovation and economic growth: An empirical analysis for CEE countries, Procedia Economics and Finance. 26. 461-467. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(15)00874-6.
Desai, M.; Fukuda-Parr, S.; Johansson, C. & Sagasti, F. (2002). Measuring the technology achievement of nations and the capacity to participate in the network age. Journal of Human Development, 3 (1), 95-122.
Eshtehardi, M. S. A.; Bagheri, S. K. & Di Minin, A. (2017). Regional Innovative Behavior: Evidence from Iran. Technological Forecasting and Social Change. 122. 128-138.
Gault, F. (2018). Defining and measuring innovation in all sectors of the economy. Research policy, 47(3), 617-622. https://doi.org/10.1016/j.respol.2018.01.007.
Fritsch, M., Slavtchev, V. (2010). How does industry specialization affect the efficiency of regional innovation systems?. Ann Reg Sci 45, 87–108. https://doi.org/10.1007/s00168-009-0292-9
Furman, J. L.; Porter, M. E. & Stern, S. (2000). The determinants of national innovative capacity. Research policy. 31(6). 899-933
Godin, B. (2004). Measurement and Statistics on Science and Technology: 1920 to the Present. Routledge.
Godin, B. (2012). Innovation studies: The invention of a specialty. Minerva. 50 (4). 397–421.
Gudmundsson, H. (2009). The use and Influence of Indicators-A conceptual Framework for Research. Paper presented at the 9th Nordic Environmental Social Sciences Conference London. 10-12. Working group 9: Knowledge technologies and changing institutions.
Hugo, H. & Nordine, E. (2018). European Innovation Scoreboard, European commission, Luxembourg: Publications Office of the European Union. ISBN 978-92-79-77622-9. ISSN 2467-4435. doi:10.2873/66501 ET-AY-18-001-EN-N
Indiana Business Research Center, Kelley School of Business, Indiana University. (2016). Driving Regional Innovation The Innovation Index 2.0 (project report).August (2016). Prepared for U.S. Economic Development Administration
Işıklar, G. & Büyüközkan, G. (2007). Using a Multi-criteria Decision Making Approach to Evaluate Mobile Phone Alternatives. Computer Standards & Interfaces. 29 (2). 265-274.
Ismaili, M. (2012). Concepts and techniques of data mining. First Edition. Tehran: Niazdanesh Publications. [In Persian]
Johanna, W.; Andreas, L.; Ola, I. & Tobias, L. (2011). Measuring Innovation Capability – Assessing Collaborative Performance in Product-Service System Innovation. 3rd CIRP International Conference on Industrial Product Service Systems. Braunschweig.
Khardayev, K. (2013). Russian Regional Innovative Capacity Index and its Relation to the Regional Economic Growth. Paper 409. http://opensiuc.lib.siu.edu/gs_rp/409
Kim, L. (1997). Imitation to Innovation: The Dynamics of Korea, Technological Learning. Harward Business School Press.123-141.
Liu, X.; Gao, T. & Wang, X. (2018). Regional Innovation Index of China: 2017: How Frontier Regions Innovate. (project report).10.1007/978-981-13-1205-2.
López-Claros, Augusto & Mata, Yasmina. (2009). The Innovation Capacity Index: Factors, Policies, and Institutions Driving Country Innovation., In book: The Innovation for Development Report 2009-2010: Strengthening Innovation for the Prosperity of Nations (pp.3-65)Chapter: 1.1Publisher: Palgrave MacMillan,December 2009,DOI:10.1057/9780230285477_1
Maradana, R. P., Pradhan, R. P., Dash, S., Zaki, D. B., Gaurav, K., Jayakumar, M., & Sarangi, A. K. (2019). Innovation and economic growth in European Economic Area countries: The granger causality approach. IIMB Management Review, 31(3), 268-282.https://doi.org/10.1016/j.iimb(2019).03.002.
Mirzaei, H. (2016). Feasibility study of establishing a regional innovation system (RIS) in Iran. PhD Thesis, Faculty of Economics, Allameh Tabatabai University. [In Persian]
Mohammadzadeh, Pa.; Motusali, M.; Beheshti, M. B. & Akbari, A. . (2019). Investigating the Impact of Creativity on Economic Development in Iran. Iranian Economic Research. 78 (24). 16-91. [In Persian]
Naghizadeh, R.; Elahi, S. & Logic, M. (2016). Pattern of development of technological innovations in the regions of Iran; Case Study of Biotechnology, Nanotechnology, Information and Communication and Aerospace. Science and Technology Policy. 1 (8). 43-59. [In Persian]
Nauwelaers, C. & Reid, A. (1995). Methodologies for the Evaluation of Regional Innovation Potential. Scientometrics. 34. 497-511. 10.1007/BF02018016.
OECD. (2011). Reviews of Regional Innovation: Basque Country, ISBN: 9789264097360, Publication date: 7. April2002. P 137.
Qelicholi, B.; Mirzaei, F. & Rahmati, H. (2017). The impact of intellectual capital on innovation capacity and competitive advantage of small and medium businesses. Industrial Management Perspective. 27 (7) 105-126. [In Persian]
Runiewicz-Wardyn, M. (2009). Innovation Systems and Learning Processes in the EU and US Regions Working Paper (2009). Institute of Urban and Regional Development. University of California.
Schaaper, M. (2009). Measuring China's Innovation System: National Specificities and International Comparisons. OECD Science, Technology and Industry. Working Papers (2009)/1. OECD Publishing. https://ideas.repec.org/p/oec/stiaaa/2009-1-en.html
Shojaei, S.; Beitab, A. & Manjumzadeh, S. S. (2011). Systematic explanation of innovation capability at the national level. Industrial Technology Development. 17 (9). 25-40. [In Persian]
Sternberg, R. (2000). Innovation Networks and Regional Development-Evidence from the European Regional Innovation Survey . (ERIS): Theoretical Concepts, Methodological Approach. Empirical Basis and Introduction to the Theme Issue. European Planning Studies. 8. 389-407. 10.1080/713666420.
Technopolis Group. (2015). Measuring Innovation Policy Across Europe Common Indicator Framework, Version 13. Towards an International Alignment of Innovation Indicators, used by TAFTIE Agencies. Part of the TAFTIE Task Force on Benchmarking Impact, Effectiveness and Efficiency.
Uotila, T., Harmaakorpi, V., & Melkas, H. (2006). A method for assessing absorptive capacity of a regional innovation system. Fennia - International Journal of Geography, 184(1)(2008), 49–58. Retrieved from https://fennia.journal.fi/article/view/3731
Zahra, S. A. & George, G. (2002). Absorptive capacity: A review, reconceptualization, and extension. Academy of Management Review. 27 (2). 185-203.
Zarei, H. (2016). Develop a framework for the effects of the Regional Innovation System (RIS) on the formation and development of strategic alliances. Ph.D. Thesis. Faculty of Management, University of Tehran. [In Persian]
Zitek, V.; Klímová, V. & Králová, M. (2016). Assessment of regional innovation systems as an assumption for innovation policy adjustment. Transylvanian review of administrative sciences.12. 169-186.
)