نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه اقتصاد نظری، دانشگاه علامه طباطبائی تهران، ایران

2 استاد، گروه اقتصاد نظری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری اقتصاد، پردیس دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

هدف این مقاله تخمین قدرت انحصاری در صنعت کارت‌های پرداخت ایران است. بنابراین، ابتدا بازار‌های مبتنی بر اقتصاد شبکه ای که به بازار‌های دوطرفه موسوم هستند، تشریح می‌شود، سپس با استفاده از داده‌های بانک مرکزی و شاپرک از دی‌ماه 1393 تا اسفندماه 1397 و با رویکرد تخمین کشش تقاضا، قدرت انحصاری در این صنعت تخمین زده می‌شود. یافته‌های این تحقیق موید آن است که که قدرت انحصاری شاپرک به طور کلی برابر 0/65 است؛ این قدرت در قبال بانک‌های صادرکننده برابر 1/8 و در قبال بانک‌های پذیرنده برابر 1 است. علاوه بر این، نتایج نشان می‌دهد کشش تقاضای استفاده‌کنندگان از کارت نسبت به نرخ کارمزد برابر εB=0.55 است؛ یعنی تقاضای استفاده‌کنندگان از کارت نسبت به نرخ کارمزد کم‌کشش است و کشش تقاضای فروشندگان (پذیرندگان کارت) نسبت به نرخ کارمزد εs=1 است. به بیان دیگر، تقاضای فروشندگان برای پذیرش کارت نسبت به نرخ کارمزد  دارای کشش نزدیک به 1(1/04)است. به طور کلی، صنعت انحصاری کارت‌های پرداخت در ایران و شرکت شاپرک با عدم اخذ کارمزد از دارندگان کارت سبب شده تا افراد زیادی با تهیه کارت‌های مختلف بانکی جذب این بازار شوند و تراکنش‌های کارتی افزایش یابد. بنابراین، این سیاست شاپرک، تقاضا برای استفاده از کارت در طرف اول بازار را به منظور کسب درآمد -از طریق دریافت کارمزد-افزایش داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تاری، فتح‌اله، شاپوری، عبدالرضا. (1391). اثر توسعه ابزارهای پرداخت الکترونیکی بر تقاضای پول، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، 17(51)،1-19.
 
Alexandrov, A., Deltas, G., & Spulber, D. F. (2011). Antitrust and competition in two-sided markets. Journal of Competition Law and Economics7(4), 775-812.
Armstrong, M. (2002). Competition in Two-Sided Markets, Nu¢eld College, Oxford OX1 1NF,1-42.
Argentesi, E., & Filistrucchi, L. (2007). Estimating market power in a two‐sided market: The case of newspapers. Journal of Applied Econometrics22(7), 1247-1266.
Baxter, W. F. (1983). Bank interchange of transactional paper: Legal and economic perspectives. The Journal of Law and economics26(3), 541-588.
Bolt, W., & Tieman, A. F. (2005). Skewed pricing in two-sided markets: an IO approach. Available at SSRN 665103.
Castellanos Sara, A.kabadjova Biliana, Almanza Alma L.Garcia. (2012). The adoption process of payment cards: An agent based approach, Federal reserve.
Chakravorti, S., & Roson, R. (2006). Platform competition in two-sided markets: The case of payment networks. Review of Network Economics5(1), 118-143.
Eisenmann, T., Parker, G., & Van Alstyne, M. W. (2006). Strategies for two-sided markets. Harvard business review84(10), 92.
Evans, D. S. (2003). Some empirical aspects of multi-sided platform industries. Review of Network Economics2(3), 191-209.
Evans, D. S., & Noel, M. (2005). Defining antitrust markets when firms operate two-sided platforms. Colum. Bus. L. Rev., 667.
Feng, Z., Liu, T., Mazalov, V. V., & Zheng, J. (2019). Pricing of platforms in two-sided markets with heterogeneous agents and limited market size. Automation and Remote Control80(7), 1347-1357.
Jullien B., (2004). Two-sided Markets and electronic intermediaries, CESIFO working paper No. 1345.
Marc, R. (2004). An empirical analysis of Payment card usage. Boston College11.
Rochet, J. C., & Tirole, J. (2002). Cooperation among competitors: Some economics of payment card associations. Rand Journal of economics, 549-570.
Rochet, J. C., & Tirole, J. (2003). Platform competition in two-sided markets. Journal of the european economic association1(4), 990-1029.
Rochet, J. C., & Tirole, J. (2004). Dening two-sided markets, working paper, Tolouse journal of economics.
Rochet, J. C., & Tirole, J. (2005). Two-sided markets: A progress report. Tolouse journal of economics
Schmalensee, R. (2000). Antitrust issues in Schumpeterian industries. American Economic Review90(2), 192-196.
Sensini L., Amendola, A. & Pellecchia, A. (2015). The usage of credit cards: an empirical analysis on Italian households panel data. European Journal of Business and Management, 7(14), 132-139.
Tan, G., & Zhou, J. (2019). Price competition in multi-sided markets. Available at SSRN 3029134.
Tari, F., Shapouri, A. (2012). Effect of developing electronic payment instruments on money demand. Iranian Journal of Economic Research, 17(51), 1-19. [In Persian]
Valverde, S. C., Chakravorti, S., & Fernández, F. R. (2016). The role of interchange fees in two-sided markets: An empirical investigation on payment cards. Review of Economics and Statistics, 98(2), 367-381.
Wright, J. (2004). One-sided logic in two-sided markets. Review of Network Economics, 3(1),1-21.