نویسندگان
1 استاد گروه برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
2 استادیار، گروه اقتصاد نظری، دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
3 پژوهشگر گروه اقتصاد کلان و مدل‌سازی مرکز پژوهش‌های مجلس
4 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
در این مقاله نشان می‌دهیم که به‌کارگیری هر نوع روش سهم مکانی در حفظ تراز جدول داده ـ ستانده منطقهای نیاز به دو نوع پسماند دارد. برای برون‌رفت از این مسئله، روش ترکیبی جدید FLQ-RAS پیشنهاد می‌شود. این روش ضمن حفظ داده‌های رسمی منتشر شده توسط مرکز آمار ایران در حساب‌های منطقهای، فقط صادرات به‌عنوان پسماند در نظر گرفته می‌شود. جدول ملی و منطقهای (استان گیلان) سال 1381 و همچنین حساب‌های منطقهای همان سال استان مبنای محاسبه روش سهم مکانی FLQ و روش ترکیبی پیشنهادی قرار می‌گیرند. یافته‌ها نشان می‌دهند که نخست، به‌منظور حفظ تراز جدول در روش سهم مکانی FLQ نیاز به تعدیل ارزش‌افزوده بخش‌های استان بین 9/0 درصد برای بخش کشاورزی تا 55 درصد برای بخش سایر معادن دارد. حال آنکه جدول مستخرج از روش پیشنهادی، این مسئله را برطرف می‌کند. دوم، پنج روش محاسبه خطاهای آماری مبنای سنجش ماتریس‌های ضرایب فزاینده مستخرج از دو روش با ماتریس متناظر واقعی استان قرار می‌گیرند. یافته‌ها نشان می‌دهند که اولاً دامنه تعدیل بین حداقل 9% برای بخش کشاورزی و حداکثر 55% برای بخش معدن است. ثانیاً درجه اعتبار بین دو روش نشان می‌دهد که روش پیشنهادی، عملکرد بهتری نسبت به روش FLQ است. به‌کارگیری این روش با توجه به آمارهای ملی و منطقهای موجود در ایران حداقل چهار مزیت دارد. مزیت اول انعطاف‌پذیری آن در پوشش تعداد بیشتر بخش‌های منطقه، دوم قابلیت تعمیم به سایر استان‌های کشور، سوم سنخیت کامل با بنیه‌های آماری کشور و چهارم انعطاف‌پذیری در منظور‌کردن آمارهای برون‌زا و یا آمارهای برتر در سطح منطقه دارد.
کلیدواژه‌ها
آزادی‌نژاد، علی؛ عصاری آرانی، عباس و اسفندیار جهانگرد (1391- الف)، «ساخت نخستین جدول ضرایب فنی شهرستانی در ایران: مطالعه موردی شهرستان تفت»، فصل‌نامه مطالعات اقتصاد کاربردی در ایران، سال اول، شماره 3، صص 134-111.
آزادی‌نژاد، علی؛ عصاری آرانی، عباس؛ جهانگرد، اسفندیار و علیرضا ناصری (1391-ب)، «تعدیلی بر روش سهم مکانی تعدیلی فلگ AFLQ: مطالعه موردی استان تهران»، فصل‌نامه مدل‌سازی اقتصادی، سال ششم، شماره 1، صص 23-1.
آزادی‌نژاد، علی؛ عصاری آرانی، عباس و اسفندیار جهانگرد (1392)، «معرفی و کاربرد تکنیک MFLQ به‌جای AFLQ برای تدوین جدول داده ـ ستانده منطقهای: مطالعه موردی استان خراسان رضوی»، مجله اقتصاد و توسعه منطقهای، سال بیستم، دوره جدید شماره 5، صص 188-168
آزادی نژاد، علی؛ جهانگرد، اسفندیار؛ عصاری، عباس و علیرضا ناصری (1393)، «برآورد و مقایسه شاخص انتشار فعالیت‌های اقتصادی منطقهای از طریق روش AFLQ و روش تعدیل‌شده آن»، فصل‌نامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیست و دوم، شماره 69، صص 82-65.
آزادی‌نژاد، علی؛ عصاری آرانی، عباس؛ جهانگرد، اسفندیار و علیرضا ناصری (1394)، «شناسایی استان‌های دارای مزیت رقابتی در بخش ساخت کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای»، فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی، سال پانزدهم، شماره اول، بهار 1394، صص 103-81.
بانویی، علی‌اصغر (1393)، بهنگام‌سازی جدول داده ـ ستانده سالانه برای اقتصاد ایران به قیمت‌های جاری و ثابت، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی مجمع تشخیص مصلحت نظام.
بانویی، علی‌اصغر؛ بزازان، فاطمه؛ پروین، سهیلا؛ کرمی، مهدی و سیدایمان آزاد (1387)، «آزمون رابطۀ بین اندازۀ نسبی و ضرایب واردات مناطق: مطالعه موردی 28 استان کشور»، فصل‌نامه بررسی‌های اقتصادی، دوره 5، شماره 1، بهار، صص 25-1.
بانویی، علی‌اصغر؛ بزازان، فاطمه و مهدی کرمی (1385)، «بررسی کمی رابطه بین اقتصاد فضا و ضرایب داده ـ ستانده 28 استان کشور»، فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال هشتم، شماره 29، زمستان، صص 170-143.
بزازان، فاطمه؛ بانویی، علی‌اصغر و مهدی کرمی (1386)، «تأمل بیشتری در خصوص توابع سهم مکانی نوین بین ابعاد اقتصاد فضا و ضرایب داده ـ ستانده منطقهای: مطالعه موردی استان تهران»، فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 31، صص 54-27.
بزازان، فاطمه؛ بانویی، علی‌اصغر و مهدی کرمی (1388)، «تحلیل اثرات بازخوردی و سرریزی در قالب الگوی داده ـ ستانده دو منطقهای: مطالعه موردی استان تهران و بقیه مناطق»، فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 39، صص 52-29.
جباری، اکرم (1386)، «بررسی اهمیت ابعاد اقتصاد فضا و تهیه جداول داده ـ ستانده و کاربردهای آن در برنامه‌ریزی منطقهای: مطالعه موردی استان اردبیل»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی.
حیات‌غیبی، فاطمه؛ شاهنوشی، ناصر؛ زیبایی، منصور؛ دانشور، محمود و نعمت‌اله اکبری (1389)، «بررسی جایگاه زیربخش‌های کشاورزی در میان بخش‌های اقتصادی استان اصفهان (با رویکرد داده ـ ستانده)»، اقتصادکشاورزی، جلد 4، شماره 4، صص 129-113.
رضایی، افسانه (1386)، «بررسی تطبیقی روش‌های سنتی و نوین تجمیع در برآورد ضرایب داده ـ ستانده استان لرستان»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان خوزستان (1394)، جدول داده ـ ستانده استان خوزستان، اهواز.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان (1386)، جدول داده ـ ستانده سال 1381 استان گیلان، رشت.
شاهنوشی، ناصر؛ حیات غیبی، فاطمه و محمود دانشور (1392)، «بررسی ارتباط متقابل بخش کشاورزی با سایر بخش های اقتصادی استان های خراسان»، مجله اقتصاد و توسعه منطقهای، سال 19، شماره 4.
شرکت، افسانه؛ جلوداری ممقانی، محمد؛ بانویی، علی‌اصغر؛ مختاری اصل شوطی، اشکان و سونیا سبزعلی‌زاد هنرور (1394)، «ارزیابی روش‌های RAS متعارف و RAS تعمیم‌یافته در بهنگام‌سازی درایه‌های منفی و مثبت جدول داده ـ ستانده»، پژوهش‌نامه اقتصادی، شماره 56، صص 156-133.
کهنسال، محمدرضا و فاطمه حیات‌غیبی (1394)، «مقایسه اختلاف منطقهای بهره‌وری عوامل واسطه در تولید بخش‌های مختلف اقتصادی»، فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی، سال پانزدهم، شماره اول، بهار، صص 184-159.
مرکز آمار ایران (1392)، راهنمای گردآوری، محاسبه و ارزیابی حساب‌های منطقهای سال 1391، تهران، ایران.
مشفق، زهرا؛ رمضان‌زاده ولیس، گلروز؛ شرکت، افسانه؛ سلیمانی، محدثه و علی‌اصغر بانویی (1393)، «ارزیابی روش‌های RAS و RAS تعدیل‌شده در بهنگام‌سازی ضرایب داده ـ ستانده اقتصاد ایران با تأکید بر شقوق مختلف آمارهای برون‌زا»، فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 58، صص 152-117.
معاونت برنامه‌ریزی استانداری گلستان (1386)، محاسبه جدول داده ـ ستانده استان گلستان و کاربردهای اقتصادی و اجتماعی آن در سیاست‌گذاری‌های استان، طرح تحقیقاتی با همکاری دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی.
نصراللهی، زهرا؛ وصفی اسفستانی، شهرام و سمیه نوری‌زاده ( 1393)، «ارزیابی زیست‌محیطی فعالیت‌های اقتصادی با استفاده از جدول داده ـ ستانده (یزد)»، فصل‌نامه مدل‌سازی اقتصادی، سال 8، شماره 2، صص 89-75.
ولی‌نژاد ترکمانی، رضا؛ بانویی، علی‌اصغر و محمد جلوداری ممقانی (1392- الف)، «ارزیابی پیوندهای بین‌بخشی با استفاده از روش بردار ویژه: مطالعه موردی استان تهران»، فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی، سال 13، شماره 2، صص 59-37.
ولی‌نژاد ترکمانی، رضا؛ زارعی، حامد و جمال موسوی کاظمی (1392- ب)، «ارزیابی اهمیت صنعت بیمه در استان تهران»، پژوهش‌نامه بیمه، سال 28، شماره 3، صص: 196-171.
ولی‌نژاد ترکمانی، رضا؛ زارعی، حامد و محمدحسین غلباش (1390)، «بررسی کمی توان اشتغال‌زایی بخش‌های اقتصاد استان تهران با استفاده از روش ضریب فزاینده خالص»، کار و جامعه، شماره 138، آذر ماه، صص 80-69.
ویسی، عفت (1387)، «سنجش پیوندهای فضایی (داخلی و خارجی) بخش‌های اقتصادی در توسعه منطقهای با رویکرد داده ـ ستانده: مطالعه موردی استان کرمانشاه»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی.
همایونی‌فر، مسعود؛ لطفعلی‌پور، محمدرضا و فرهاد ترحمی (1395)، «تهیه جدول داده ـ ستانده استان بوشهر با روش‌های AFLQ CHARM»، فصل‌نامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 24، شماره 77، صص: 138-115.
هادی زنوز، بهروز و افشین برمکی (1390)، «شناسایی خوشه‌های صنعتی استان تهران»، فصل‌نامه اقتصاد مقداری، دوره 8، شماره 1، صص 22-1.
Banouei, A. A., Mohajeri, P., Kavoosi, S. and Sadagi, N. (2016), "Assessing the Accuracies of the Sectoral Multipliers using the FLQ and CHARM Methods: Case Study of Gilan Province", Iran, 24th International Input-Output Conference and 6th Edition of the International School of Input-Output Analysis, 4-8 July, Seoul, South Korea.
Bonfiglio, A. and Chelli, F. (2008), "Assessing the Behaviour of Non-Survey Methods for Constructing Regional Input-Output Tables through a Monte Carlo Simulations", Economic System Research, Vol. 20, No. 3, PP: 243-258.
Bonfiqlio, A. (2009), "On the Parameterization of Techniques for Researching Regional Economic Structures", Economic Systems Research, Vol. 21, No. 2, PP: 115-127.
Czamanski, S. and Malizia, E. E. (1969), "Applicability and the Limitations in the Use of the National Input-Output Tables for Regional Studies", Papers, Regional Science Association, Vol. 23, No.1, PP: 65-77.
de Mesnard, L. and Miller, R. E. (2006), "A Note on Added Information in the RAS Procedure: Re-examination of some Evidence", Regional Science, Vol. 46, No. 3, PP: 517-528.
Dewhurst, J. H. (1992), "Using RAS Technique as a Test of Hybrid Methods of Regional Input-Output Tables Updating", Regional Studies, Vol. 26, No. 1, PP: 81-91.
Flegg, A. T., Webber, C. D. and Elliot, M. V. (1994), "A New Approach to the Use of Location Quotients in Building an Regional Input-Output Model", Using National Data, 25th Annual Conference of Regional Science Association, Trinity College, Dublin, 14-16, 1994
Flegg, A. T., Webber, C. D. (1995a), "Using Location Quotients to Build a Regional Input-Output Model: Some Empirical Results for Scotland", 26th Annual Conference of Regional Science Association (British and Irish Section) at Cardiff Business School, 12-15 Feb 1995.
Flegg, A. T., Webber, C. D. and Elliot, M. V. (1995b), "On the Appropriate Use of Location Quotients in Generating Regional Input-Output Tables", Regional Studies, Vol. 29, No. 6, PP: 547-561.
Flegg, A. T. and Webber, C. D. (1996), "Using Location Quotients to Estimate Regional Input-Output Coefficients and Multipliers", Local Economic Quarterly, Vol. 40, PP: 58-86.
Flegg, A. T. and Tohmo, T. (2013), "Regional Input-Output Tables and the FLQ Formula: A Case Study of Finland", Regional Studies, Vol. 47, No. 2, PP: 703-721.
Flegg, A. T. and Tohmo, T. (2014), "Estimating Regional Input Coefficients and Multipliers, The Use of FLQ is not a Gamble, Regional Studies", available on line: http//www.tandfonline.com/10/1030/00343404.
Flegg, A. T. Huang, Y. and Tohmo, T. (2015), "Using CHARM to Adjust for Cross-Hauling: The Case of the Province of Hubi, China", Economic System Research, Vol. 27, No. 3, PP: 391-413.
Flegg, A. T., Mastronardi, L. J. and Romero, C. A. (2016), "Evaluating the FLQ and AFLQ Formulae for Estimation Regional Input-Output Coefficients: Empirical Evidence for the Province of Cordoba, Argentina", Economic Systems Research, Vol. 28, No. 1, PP: 21-37.
Flegg, A. T. and Thomo, T. (2016), "Refining the Application of the FLQ Formula for Estimating Regional Input Coefficients: An Empirical Study for South Korean Regions", 24th International Input-Output Conference and 6th Edition of the International School of Input-Output Analysis, 4-8 July, Seoul, South Korea.
Harrigan, F. McGilvray, J. W. and McNicoll, I. H. (1981), "The Estimation of Interregional Trade, Flows", Journal of Regional Sciences, Vol. 21, No. 1, PP:65-77.
Isard, W. (1953), "Regional Commodity Flows", The American Economic Review, Vol. 43, No. 2, PP: 167-180.
Jiang, X., Dietzenbacher, E. and Los, B. (2010), "Targeting the Collection of Superior Data for the Estimation of Regional Input-Output Table", Environment and Planning, No, 142, PP: 2508-2526.
Kowalewski, J. (2015), "Regionalization of National Input-Output Tables: Empirical Evidence on the Use of the FLQ Formula", Regional Studies, Vol. 40, PP: 240-250.
Kronenberg, G. T. (2009), "Construction of Regional Input-Output Tables Using Non-Survey Methods: The Role of Cross-Hauling", International Regional Science Review, Vol. 32, No. 1, PP: 40-64.
Kronenberg, G. T. (2012), "Regional Input-Output Models and the Treatment of Imports in the European Systems of Accounts", Review of Regional Research, Vol. 32, PP: 175-191.
Lahr. M. (2001), A Strategy for Producing Hybrid Regional Input-Output Tables, in M. L. Lahr and E. Dietzenbacher (eds.) Input-Output Analysis: Frontiers and Extension, Palgrave, Great Britain, PP: 211-244.
Lehtonen, O. and Tykkylainen, M. (2014), "Estimating Regional Input Coefficients and Multipliers: Is the Choice of a Non-Survey Technique a Gamble?", Regional Studies, Vol. 43, No. 2, PP: 382-392.
Malizia, E. E. and Bord, D. L. (1974), "Empirical Tests of the RAS Method of Interindustry Coefficient Adjustment", Journal of Regional Science, Vol. 14, No. 2, PP: 355-365.
Mc Menamin, D. G. and Haring, J. E. (1974), "An Appraisal of Non Survey Techniques for Estimating Regional Input-Output Models", Journal of Regional Science, Vol. 14, No. 3, PP: 191-205.
McCann, P. and Dewhurst, J. H. L. (1998), "Regional Size, Industrial Location and Input-Output Coefficients", Regional Studies, Vol. 32, No. 5, PP: 435-444.
Morrison, W. I. and Smith, P. (1974), "Non Survey Input-Output Techniques at the Small Area Level: An Evaluation", Journal of Regional Science, Vol. 14, No. 1, PP:1-14.
Norcliffe, G. B. (1983), "Using Location Quotients to Estimate the Economic Base Model and Trade Flows", Regional Studies, Vol. 3, No. 3, PP: 161-168.
Richardson, H. W. (1985), "Input-Output and Economic Base Multipliers: Looking Backward and Forward", Journal of Regional Science, Vol. 25, No.4, PP: 607-661.
Richardson, H. W. (1972), Input-Output and Regional Economics, Weidenfeld and Nicolson, London.
Round, J. I. (1978a), "An Interregional Input-Output Approach to the Evaluation of Non Survey Methods", Journal of Regional Science, Vol. 18, PP: 179-194.
Round, J. I. (1978b), "On Estimating Trade Flows in Interregional Input-Output Models, Regional Science and Urban Economics", No, 8, PP:284-302.
Round, J. I. (1972), "Regional Input-Output Models in the U.K.: A Reappraisal of Some Techniques", Regional Studies, Vol. 6, No. 1, PP: 1-9.
Round, J. I. (1983), "Non-Survey Techniques: A Critical Review of the Theory and The Evidence", International Regional Science Review, No. 8, PP: 189-212.
Scaffer, W. A. and Chu, K. (1969), "Non-Survey Techniques for Constructing Regional Interindustry Models"; Papers and Proceeding of the Regional Science Association, Vol. 23, No. 1, PP:83-101.
Sabzalizad Honarvar, S. Jelodari Mamaghani, M., Banouei, A.A., Sherkat, A. and Mokhtari Asl Shouti, A. (2014), "Measurement of Statistical Errors, Iteration Algorithms and Convergence Speed in Updating Coefiicients and Transaction Matrices", Quarterly Journal of Iranian Economic Research, No. 57, PP: 69-84
Tobben, J. and Kronenberg, T. (2015), "Construction of Multi-Regional Input-Output Tables Using CHARM Methods", Economic Systems Research, Vol. 27, No. 4, PP: 487-507.
)