نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد نظری دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار گروه اقتصاد نظری دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

رابطه بین پول و قیمت از دیرباز مورد بحث مکاتب مختلف اقتصادی بوده است. با وجود نظرات مختلف، اکثریت اقتصاددانان بر پولی بودن تورم در بلندمدت اتفاق‌نظر دارند. اگرچه در شکل­گیری تورم عوامل مختلفی نقش دارند، اما در این زمینه اقتصاددانان مکتب کلاسیک معتقدند که تورم یک پدیده پولی بوده و رشد نقدینگی عامل اصلی بروز آن است. در راستای تبیین پولی بودن تورم، پیش­بینی آن و آگاهی از چگونگی حرکت آن در اقتصاد، مدل­های مختلفی طراحی شده است. یکی از مدل­هایی که به تازگی مدنظر قرار گرفته است، مدل پی­استار است که ریشه در نظریه مقداری پول دارد. چارچوب مدل پی­استار بر این اساس است که تورم در بلندمدت پدیده­ای پولی است و سطح قیمت­ها متناسب با مقدار عرضه پول در اقتصاد حرکت می­کند. در این مقاله دو نسخه مدل پی­استار با استفاده از شکاف نقدینگی، شکاف سرعت گردش پول و شکاف تولید با استفاده از داده­های فصلی بین سال­های 1389-1367 مورد آزمون قرار گرفتند. به‌منظور تخمین شکاف نقدینگی با استفاده از مدل ARDL به تخمین تابع تقاضای نقدینگی پرداختیم. برای محاسبه شکاف سرعت گردش پول، فیلتر هادریک-پرسکات مورداستفاده قرار گرفت و با استفاده از مدل­های فضا-حالت و فیلتر کالمن شکاف تولید تخمین زده شد. نتایج حاکی از آن است که مدل پی­استار با استفاده از شکاف حجم نقدینگی و همچنین شکاف سرعت گردش نقدینگی و شکاف تولید از قدرت توضیح­دهندگی مناسبی برای تورم ایران برخوردار است. طبق نتایج به‌دستامده از مدل، سهم متغیرهای نامبرده از تورم ایران حدود 55 درصد است. طبق نتایج آزمون­های پیش­بینی مدل پی­استار با شکاف نقدینگی از قدرت پیش­بینی بیشتری برای تورم ایران برخوردار است. 

کلیدواژه‌ها

 
اصلانی، پروانه (1384)، «مدل P* و میزان کارایی آن برای اقتصاد ایران 82-1338»، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 70، صفحات 207-189.
بالتاجی، بدیع (1391)، اقتصادسنجی، ترجمه رضا طالبلو، شعله باقری، تهران: نشر نی.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1381)، «بررسی رابطه تورم و پول در اقتصاد ایران براساس مدل پیش­بینی تورم P*»، پژوهشهای اقتصادی، شماره 21.
بهرامی، جاوید و فرشچی، مریم (1389)، «تجزیه و تحلیل تورم با استفاده از مدلP*»، پژوهشنامه اقتصادی، شماره 2، صفحات 138-115.
خلیلی‌عراقی، منصور و دیگران (1392)، «برآورد تابع تقاضای پول در ایران با رویکرد مدل­های تصحیح خطا و همجمعی»، دوفصلنامه اقتصاد پولی- مالی، شماره 5، صفحات 26-1.
شاکری، عباس (1387)، نظریه­ها و سیاست­های اقتصاد کلان، تهران: انتشارات پارس‌نویسا.
عزیزی، فیروزه (1379)، «پیش­بینی شکاف تورم بر اساس مدلP*درمورد ایران»، جستارهای اقتصادی، شماره 2، صفحات 34-9.
کاوند، حسین و باقری، فریده (1386)، «محاسبه شکاف تولید ناخالص داخلی واقعی با استفاده از یک مدل فضا-حالت»، مجله دانش و توسعه، شماره 21، صفحات 135-119.
کمیجانی، اکبر و بوستانی، رضا (1383)، «ثبات تابع تقاضای پول در ایران»، تحقیقات اقتصادی، شماره 67، صفحات 258-235.
محمدی، تیمور (1390)، «خطای متداول در کاربرد مدل های سری زمانی: کاربرد نادرست مدلARDL، مدل خودرگرسیونی و توزیع با وقفه»، پژوهشهای اقتصادی ایران، فصلنامه علمی- پژوهشکده علوم اقتصادی، سال شانزدهم، شماره 47، تابستان، صفحات 183-163.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک اطلاعات سری زمانی.
Baumol, W. J., (1952) “The Transactions Demand for Cash: An Inventory Theoretic Approach”, Quarterly Journal of Economics, November, 66, PP. 545-556.
Belke Ansgar, Thorsten Polleit (2006), “Money and Swedish Inflation”, Journal of Policy Modelling, Vol. 28, Issue. 8, PP. 931-942.
Czudaj Robert (2011), “P-star in Times of Crisis: Forecasting Inflation for the Euro Area”, Economic Systems, Vol. 35, Issue. 3, PP. 390-407.
Davidson. R and MacKinnon .James G., (1993), Oxford University Press, New York.
Fleetwood, J. E. E., (1958), “The Key Role of the Velocity of Circulation of Money and Credit”, Oxford Economic Papers, 10(3), PP. 290-315.
Gerlach Stefan, Lars E.O. Svensson (2003), “Money and Inflation in the Euro Area; A Case for Monetary Indicators?” Journal of Monetary Economics, Vol. 50, Issue. 8, PP. 1649-1672.
Granger C.W.J., P. Newbold (1974), “Spurious Regressions in Econometrics”, Journal of Econometrics, North-Holland Publishing Company, PP. 111-120.
Hall G. Stephen, Alistair Milne (1994), “The Relevance of P-Star Analysis to UK Monetary Policy”, Economic Journal, Vol. 104, Issue. 424, PP. 597-604.
Hallman Jeffrey, Richard D. Porter, David H. Small (1989), “M2 per Unit of Potential GNP as an Anchor for the Price Level”, Staff Study, Washington DC: Board of the Federal Reserve Bulletin April, 157.
Hallman Jeffrey, Richard D. Porter, David H. Small, (1991). “Is the Price Level Tied to the M2 Monetary Aggregate in the Long Run?” American Economic Review, Vol. 81, Issue. 4, PP. 841-858.
Hoeller Peter, Pierre Poret (1991), “Is P-Star a Good Indicator of Inflationary Pressures in OECD Countries?” OECD Economic Studies, 17, PP. 7-29.
Kim, H. and Subramanian, C., (2009), “Velocity of Money and Inflation Dynamics”, Applied Economics Letters, 16(18), PP. 1777-1781.
Kool J.M. Clemens, John A. Tatom (1994), “The P-Star Model in Five Economies”, Federal Reserve Bank of St. Louis Review, 3.
Nachane D.M, R. Lakshmi (2002), “Dynamics of Inflation in India: A P* APProach”, Applied Economics, Vol. 34, Issue. 1, PP. 101-110.
Orphanides Athanasios, Richard Porter, (1998), “P* Revisited: Money-Based Inflation Forecasts with a Changing Equilibrium Velocity”, Finance and Economics Discussion Series, the Federal Reserve Board, No. 26.
Pesaran M. Hashem, Yongcheol Shin, Richard J. Smith (2001), “Bounds Testing Appoaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, Vol. 16, PP. 289-326
Tawadros George (2007), “A Structural Time Series Test of the P-Star Model: Evidence from the Middle East”, Applied Financial Economics, Vol. 17, Issue. 6, PP. 463-467.
Tobin, J., (1956) “The Interest Elasticity of the Transactions Demand for Cash”, Review of Economics and Statistics, 38(3), PP. 241-247.
Yap Michael, Meow-Chung (2002), “P-Star, Exchange Rate Regime and Inflation Determination: The Malaysian Case”, Journal of the Asia Pacific Economy, Vol. 7, Issue. 3, PP. 379-407.