نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران،
2 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه تبریز ، تبریز، ایران
3 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران،
4 استاد، گروه اقتصاد، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده
در سه دهه گذشته اینترنت نقش بزرگی در جوامع ایفا کرده و افزایش سریع استفاده از آن نشان‌دهنده تاثیر آن بر تمام جنبه‌های اقتصادی از جمله تجارت بینالملل است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر نفوذ اینترنت بر تجارت کالاها و خدمات ایران با بزرگ‌ترین شرکای تجاری آن است. برای این منظور از روش رگرسیون فازی جهت بررسی روابط بین در طی دوره
2016-1995 استفاده شده است. در این مطالعه سه مدل تجربی شامل : 1- تاثیر نفوذ اینترنت بر تجارت کل کالاها و خدمات ایران با شرکای تجاری، 2- تاثیر نفوذ اینترنت بر صادرات کالاها و خدمات ایران به شرکای تجاری و 3- تاثیر نفوذ اینترنت بر واردات کالاها و خدمات ایران از شرکای تجاری آن در چارچوب مدل جاذبه تعمیم‌یافته برآورد شده‌اند. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد متغیرهای نفوذ اینترنت و تولید ناخالص داخلی سرانه ایران و شرکای تجاری و جمعیت ایران در هر سه مدل بر تجارت کالاها و خدمات تاثیر مثبت دارند. همچنین مطابق نتایج، اثر متغیر جمعیت شرکای تجاری ایران بر تجارت کل و صادرات ایران به این کشورها مثبت است در حالی که بر واردات کالاها و خدمات ایران از شرکای تجاری اثر منفی دارد. علاوه بر این، یافته‌ها حاکی از این است که اثر متغیرهای فاصله و نرخ ارز بین ایران و شرکای تجاری بر تجارت کل ایران با این کشورها و صادرات به آن‌ها و واردات از آن‌ها منفی است.
کلیدواژه‌ها
اسماعیل‌پور، ئاسو، اسدزاده، احمد، شکری، مصطفی و ذوالقدر، حمید (1396). تحلیل تأثیر یارانه بیمه صادراتی بر صادرات غیر نفتی با استفاده از رگرسیون فازی. فصلنامه پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، سال 7، شماره 28، 112-99.
آذربایجانی، کریم، سمیعی، ندا و شیرازی، همایون (1389). اثر نهادها بر روی تجارت دو جانبه کشورهای منتخب خاورمیانه. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، سال 15، شماره 45، 23-1.
پیرایش، رضا و محبی، سمانه (1395). بررسی تاثیر نوسانات نرخ ارز بر تراز تجاری تولید واقعی و تقاضای کل کشور، اولین همایش سراسری مطالعات نوین در علوم اجتماعی و اقتصادی، رشت، اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان گیلان،
جباری، مظفر، جباری، غضنفر، شریفی، فرهاد و مومن، مهدی (1391). رگرسیون خطی فازی و کاربرد آن در پژوهشهای علم اقتصاد، اولین همایش بینالمللی اقتصادسنجی روشها و کاربردها، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.
خدایی، ابراهیم (1388). رگرسیون خطی فازی و کاربردهای آن در پژوهشهای علوم اجتماعی. مجله مطالعات اجتماعی ایران، سال سوم، شماره 4 (پیاپی8)، 82-99.
سعادت، رحمان و محسنی، ناهید (1393). بررسی همگرایی اقتصادی میان ایران و کشورهای حوزه دریای خزر (کاربرد مدل جاذبه). فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، سال اول ، شماره 19، 54-29.
سلمانی، بهزاد، ذوالقدر، حمید و شکری، مصطفی (1396). بررسی عوامل اقتصادی موثر بر نفوذ اینترنت در ایران با استفاده از رگرسیون فازی. فصلنامه نظریههای کاربردی اقتصاد، سال چهارم، شماره 3، 116-91.
سلمانی، بهزاد، محمدزاده، پرویز و صارمی، مریم (1391). اثر توسعهی اینترنت بر تجارت بینالملل خدمات. فصلنامه اقتصادی مقداری (بررسیهای اقتصادی سابق)، دوره 9، شماره 3، 147-127.
طاهری، محمود و ماشینچی، ماشاءالله (1387). مقدمهای بر احتمال و آمار فازی، چاپ اول، کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان.
علیزاده، محمد و گلخندان، ابوالقاسم (1394). سنجش تأثیر اینترنت بر تجارت خدمات. فصلنامه سیاستگذاری پیشرفته اقتصادی، دوره 3، شماره 1، 179-157.
فهیمی فرد، سید حامد، فلاحی، محمدعلی، کریم‌زاده، مصطفی و احمدی شادمهر، محمدطاهر (1395). مدل ساختاری نرخ حقیقی ارز با تاکید بر اثر نرخ مبادله تجاری: (تفکیک کشورهای نفتی و غیر نفتی). فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی های اقتصادی سابق)، دوره 13، شماره 2، 119-93.
کریمی هسنیجه، حسین و طیبی، سید کمیل (1386). تأثیر کاربران اینترنت بر جریانهای تجاری سازمان تجارت جهانی. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره 33، 183-163.
کورهپزان دزفولی، امین (1387). اصول تئوری های مجموعه های فازی و کاربردهای آن در مدل سازی مسائل مهندسی آب، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
لطفعلیپور، محمدرضا، کریم‌زاده، مصطفی، غفرانی، پروین، لکزیان، مهرانگیز و کریمی، الهه (1393). تاثیر اینترنت بر صادرات ایران به ده کشور منتخب در حوزه تجارت خارجی، اولین کنفرانس ملی جایگاه مدیریت و حسابداری در دنیای نوین کسب و کار، اقتصاد و فرهنگ، تهران.
مبشری خوزانی، محمدرضا، کریمی هسنیجه، حسین و طیبی، سیدکمیل (1388). جهانی‌شدن و تاثیر تجارت الکترونیک بر جریانات تجاری کشورهای اسلامی OIC، اولین همایش ملی اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر.
معمارنژاد، عباس (1384). تجارت الکترونیک، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات. فصلنامه علمی تخصصی مدیریت، دوره 2، شماره 4، 40-24.
هراتی، جواد، مهدی زاده، امین و کهرازه، ساناز (1394). بررسی عوامل موثر بر صادرات ایران (کاربرد الگوی جاذبه). فصلنامه پژوهش های رشد توسعه اقتصادی، سال 6، شماره 21، 46-29.
یزدان‌پرست، زهرا، کریم‌زاده، مصطفی، سیفی، احمد و فلاحی، محمدعلی (1394). آزمون تجربی نظریه لیندر در الگوی تجارت خارجی ایران. پژوهش ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 23، شماره 76، -167.
Abeliansky, A. L., & Hilbert, M. (2017). Digital technology and international trade: Is it the quantity of subscriptions or the quality of data speed that matters?. Telecommunications Policy, 41(1), 35–48.
Lendle, A., Olarreaga, M., Schropp, S and Vezina, P.L. (2012). There Goes Gravity: How eBay Reduces Trade Costs, World Bank Policy Research Paper, No. 6253, October 2012, p. 3
Baliamoune, M. N. (2002). The new economy and developing countries: Assessing the role of ICT diffusion (No. 2002/77). WIDER Discussion Papers//World Institute for Development Economics (UNU-WIDER).
Barbero, J., & Rodriguez‐Crespo, E. (2018). The effect of broadband on European Union trade: A regional spatial approach. The World Economy, 41(11), 2895-2913.
Belderbos, R., and L. Sleuwaegen. 1998. Tariff Jumping FDI and Export Substitution: Japanese Electronics Firms in Europe. International Journal of Industrial Organiza, 16 (5): 601–638
Binh, D. T. T., Duong, N. V., & Cuong, H. M. (2011). Applying Gravity model to analyze trade activities of Vietnam. In Forum for Research in Empirical International Trade Working Paper.
Boisso, D. and Ferrantino, M. (1997). Economic distance, cultural distance, and openness in international trade: Empirical puzzles. Journal of Economic Integration, 12(4), 456-484.
Brown, J. R., & Goolsbee, A. (2002). Does the Internet make markets more competitive? Evidence from the life insurance industry. Journal of Political Economy, 110(3), 481-507.
Caporale, G. M., Sova, A and Sova, R. (2015). Trade flows and trade specialisation: The case of China. China Economic Review, (34), 261–273.
Castañeda, J. A., & Montoro, F. J. (2007). The effect of Internet general privacy concern on customer behavior. Electronic Commerce Research, 7(2), 117-141.
Choi, C. (2010). The effect of the Internet on service trade. Economics Letters, 109(2), 101-104.
Choi, C., & Yi, M. H. (2009). The effect of the internet on economic growth: Evidence from cross-country panel data. Economics Letters, 105(1), 39-41.
Christen, E., & Francois, J. (2010). Modes of delivery in services. CEPR Discussion Paper, No. 7912.
Clarke, G. R. (2008). Has the internet increased exports for firms from low and middle-income countries?. Information Economics and Policy, 20(1), 16-37.
Clarke, G. R., & Wallsten, S. J. (2006). Has the internet increased trade? Developed and developing country evidence. Economic Inquiry, 44(3), 465-484.
Egger, P. H. and A. Lassmann (2015). The causal impact of common native language on international trade: Evidence from a spatial regression discontinuity design. The Economic Journal, 125(584): 699-745.
Eichengreen, B., Irwin, D., (1998). The role of history in bilateral trade flows. In: Frankel, J. (Ed.), the Regionalization of the World Economy. University of Chicago Press, Chicago, pp. 33–62.
Fink, C., Mattoo, A., & Neagu, I. C. (2005). Assessing the impact of communication costs on international trade. Journal of International Economics, 67(2), 428-445.
Freund, C. & Weinhold. D. (2000). On the Effect of the Internet on International Trade. FRB International Finance Discussion Paper, No 693.
Freund, C. L., & Weinhold, D. (2004). The effect of the Internet on international trade. Journal of International Economics, 62(1), 171-189.
Gómez-Herrera, E. (2013). Comparing alternative methods to estimate gravity models of bilateral trade. Empirical Economics, 44(3), 1087-1111.
Grossman, G. Helpman, E. (2005). A Protectionist Bias in Majoritarian Politics. Quarterly Journal of Economy, Vol.120, No.4, pp. 139-1282.
Gnangnon, S. K., & Iyer, H. (2018). Does bridging the Internet Access Divide contribute to enhancing countries’ integration into the global trade in services markets?. Telecommunications Policy, 42(1), 61-77.
Gust, C., & Marquez, J. (2004). International comparisons of productivity growth: the role of information technology and regulatory practices. Labour Economics, 11(1), 33-58.
Head, K., Mayer, T., & Ries, J. (2009). How remote is the offshoring threat?. European Economic Review, 53, 429–444
International Telecommunication Union (ITU). (2015). Retrieved from/http: www.itu.int/, accessed online 7 July 2015.
International Telecommunication Union (ITU). (2016). Retrieved from/http: www.itu.int/, accessed online, July 2016.
Kneller, R., & Timmis, J. (2016). ICT and exporting: The effects of broadband on the extensive margin of business service exports. Review of International Economics, 24(4), 757–796.
Kurihara, Y., & Fukushima, A. (2013). Impact of the prevailing internet on international trade in Asia. Journal of Sustainable Development Studies, 3(1), 1-13.
Lankhuizen, M., et al. (2011). The Trade-Off between Foreign Direct Investments and Exports: The Role of Multiple Dimensions of Distance. The World Economy, 34(8): 1395-1416.
Lewer, J. J. and H. Van den Berg (2007). Estimating the Institutional and Network Effects of Religious Cultures on International Trade. Kyklos 60(2): 255-277.
Lin, F. (2015). Estimating the effect of the Internet on international trade. The Journal of International Trade & Economic Development, 24(3), 409-428.
Mattes, A., Meinen, P., & Pavel, F. (2012). Goods follow bytes: The impact of ICT on EU trade. Available at:
https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id¼2006481
McCoy, S., Cha, H. S., & Durcikova, A. (2012). Modeling internet diffusion in developing countries. Australasian Journal of Information Systems, 17(2).
Meijers, H. (2012). Does the internet generate economic growth, international trade, or both?. UNU-MERIT Working Papers 2012–2050.
Melitz, J. and F. Toubal (2014). Native language, spoken language, translation and trade. Journal of International Economics, 93(2): 351-363.
Melitz, M. 2003. The Impact of Trade on Intra-Industry Reallocations and Aggregate Industry Productivity. Econometrica, 71 (6): 1695–1725
Meltzer, J. P. (2015). The Internet, Cross‐Border Data Flows and International Trade. Asia & the Pacific Policy Studies, 2(1), 90-102.
Miraskari, S. R., Asfiji, N. S., Siadat, S. A., & Mirasgari, S. A. (2011). The Effect of the Internet on Trade Flows. Economic and Finance Review, 1(6), 100-106.
North, D. C. (1990). Institutions, institutional change and economic performance, Cambridge university press.
Nuroglu, E. (2009). The Impact of Population on Bilateral Trade Flows in the Case of OIC.
Oliner, S. D., Sichel, D. E., & Stiroh, K. J. (2008). Explaining a productive decade. Journal of Policy Modeling, 30(4), 633-673.
Onyeiwu, S. (2002). Inter-country variations in digital technology in Africa: Evidence, determinants, and policy implications. (No. 2002/72). WIDER Discussion Papers//World Institute for Development Economics (UNU-WIDER).
Osnago, A., & Tan, S. W. (2016). Disaggregating the impact of the internet on international trade. World Bank Policy Research Working Paper 7785.
Portugal-Perez, A., & Wilson, J. S. (2012). Export performance and trade facilitation reform: Hard and soft infrastructure. World Development, 40(7), 1295–1307.
Rauch, J., (1999). Networks versus markets in international trade. Journal of International Economics. 48, 7 –35.
Rauch, J.E., and A. Casella. (2003). Overcoming Informational Barriers to International Resource Allocation: Prices and Ties. The Economic Journal, 113 (484): 21–42.
Rauch, J.E., and V. Trindade (2002). Ethnic Chinese Networks in International Trade. The Review of Economics and Statistics, 84 (1): 116–130.
Riker, D. (2014). Internet use and openness to trade. U.S. International Trade Commission, Office of Economics. Working Paper, No. 2014-12C.
Rogers, E. M. (2003). Diffusion of innovations. In diffusion of innovation. New York, the Free Press.
Salahuddin, M., & Gow, J. (2016). The effects of internet usage, financial development and trade openness on economic growth in South Africa: A time series analysis. Telematics and Informatics, 33(4), 1141-1154.
Salmani, B., Pourebrahim, F., & Saremi, M. (2013). The effect of the Internet on international trade in services: Developing countries' case study. In e-Commerce in Developing Countries: With Focus on e-Security (ECDC), 7th Intenational Conference on (pp. 1-9). IEEE. Kish Island, Iran.
Tanaka, H. & Ishibuchi, H. (1992). Possibility regression analysis based on linear programming. Jurnal of Eropan research. 2 (3), 44-60.
Tang, L. (2006). Communication costs and trade of differentiated goods. Review of International Economics, 14(1), 54-68.
Terano, T. & et al., (1992), Fuzzy systems theory and its application, Academic Press INC.p8.
Thorbecke, W. (2015). China–US trade: A global outlier. Journal of Asian Economics, 40, 47-58.
Timmis, J. (2012). The internet and international trade in goods. Discussion Papers in Economics, 12/03. United Kingdom: University of Nottingham.
Tinbergen, J. (1962). An Analysis of World Trade Flows: Shaping theWorld Economy, ed. New York: The Twentieth Century Fund Inc, 1-117.
Vemuri, V. K., & Siddiqi, S. (2009). Impact of commercialization of the internet on international trade: A panel study using the extended gravity model. The InternationalTrade Journal, 23(4), 458–484.
Visser, R. (2018). The effect of the internet on the margins of trade. Information Economics and Policy.
World Bank. (2017). “World Development Indicators”. Available at: http://data .worldbank. Org, accessed online.
Yadav, N. (2014). The role of internet use on international trade: Evidence from Asian and SubSaharan African enterprises. Global Economy Journal, 14(2), 189-214.
Yousefi, A. (2018). Estimating the effect of the internet on international trade in services. Journal of Business Theory and Practice, 6(1), 65.
Zadeh, L. A. (1965). Close Fuzzy sets. Information Control, 8(3), 338-353.
)