مقاله پژوهشی
اقتصاد مالی
حسین طلاکش نایینی؛ رضا طالبلو؛ تیمور محمدی؛ پریسا مهاجری
چکیده
کاربردهای گسترده مبحث قیمت‌گذاری دارایی‌ها در حوزه‌های مالی و اقتصاد، موجب شده است که اهمیت این موضوع طی سالهای اخیر افزایش یافته و ابعاد نظری و تجربی آن، بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. در این راستا هدف اصلی مقاله حاضر این است که مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی را در قالب دو روش بتا (عاملی) و روش عامل تنزیل تصادفی در بازار سهام ...
بیشتر
کاربردهای گسترده مبحث قیمت‌گذاری دارایی‌ها در حوزه‌های مالی و اقتصاد، موجب شده است که اهمیت این موضوع طی سالهای اخیر افزایش یافته و ابعاد نظری و تجربی آن، بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. در این راستا هدف اصلی مقاله حاضر این است که مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی را در قالب دو روش بتا (عاملی) و روش عامل تنزیل تصادفی در بازار سهام ایران مقایسه نماید. لذا با استفاده از داده‌های ماهانه بازدهی شاخص کل و بازدهی سهام شرکت‌های حاضر در بازار بورس اوراق بهادار تهران طی دوره (1)1379 تا (6)1398 و تشکیل سبدهای 5*5 موسوم به سبدهای 25 تایی فاما و فرنچ، کارایی و پایداری الگوهای مذکور برای مدل‌های تک عاملی (مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایهای) و چند عاملی (مدل سه عاملی فاما و فرنچ) با استفاده از روش گشتاورهای تعمیمیافته (روش گشتاورهای تعمیم یافته) بررسی و مقایسه می‌شود. نتایج نشان میدهند روشهای فوق برتری کامل نسبت به یکدیگر ندارند. در واقع، در مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایهای، روش عامل تنزیل تصادفی، کارایی بیشتر و پایداری کمتری نسبت به روش بتا دارد و در مدل سه عاملی فاما و فرنچ، روش بتا، کارایی بیشتر و پایداری کمتری نسبت به روش عامل تنزیل تصادفی دارد
مقاله پژوهشی
اقتصاد رفتاری
محمد امین زندی؛ امراله امینی
چکیده
اندازه‌گیری دقیق ترجیحات زمانی فردی در ارزیابی طرح‌های اقتصادی ای که افراد درگیر آن هستند، در تخمین ترجیحات زمانی اجتماعی، در ارزیابی برنامه‌های زیست محیطی و برنامه های بهداشتی بسیار کلیدی است. هدف از انجام این پژوهش تخمین ترجیحات زمانی فردی بر روی نمونه‌ای 70 تایی از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی (ره) و پیام نور می‌باشد. برای ...
بیشتر
اندازه‌گیری دقیق ترجیحات زمانی فردی در ارزیابی طرح‌های اقتصادی ای که افراد درگیر آن هستند، در تخمین ترجیحات زمانی اجتماعی، در ارزیابی برنامه‌های زیست محیطی و برنامه های بهداشتی بسیار کلیدی است. هدف از انجام این پژوهش تخمین ترجیحات زمانی فردی بر روی نمونه‌ای 70 تایی از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی (ره) و پیام نور می‌باشد. برای این منظور از روش آزمایشی، که امکان کنترل متغیرهای مداخله گر را فراهم میآورد و البته عمدهترین و معتبرترین روش برای تخمین ترجیحات زمانی فردی است، استفاده شد. شیوهی استفاده شده برای استخراج ترجیحات زمانی فردی لیست قیمت چندگانه، که در آن افراد در معرض انتخاب های چندگانه‌ی پولی قرار میگیرند، بود. تابع تنزیل مورد استفاده در این پژوهش تابع هذلولی بود؛ در این نوع تابع، تنزیل با نرخ ثابتی صورت نمیگیرد بلکه با گسترش بازهی زمانی انتخاب، تنزیل کاهش مییابد. برازش داده ها با استفاده از تابع هذلولی نشان داد که این نوع تنزیل با پژوهش‌های گذشته سازگار است. میانگین نرخ تنزیلِ فردی حاصل شده برابر 0615/ 0 با انحراف معیار 0796/0 بدست آمد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد بین الملل
فخری میرشجاعی؛ ناصر الهی؛ محسن صیقلی
چکیده
یکی از مباحث مهم در اقتصاد بین‌الملل، پدیده سرایت بحران است. با توجه به شکل‌گیری اقتصاد جهانی و گسترش روابط مالی و اقتصادی بین کشورها، اثبات وجود پدیده سرایت به سیاست‌گذاری در دوره‌های بحرانی کمک شایانی می‌نماید. هدف از این مطالعه پاسخ به این سوال است که آیا بازار ارز کشور از بحران‌های جهانی متاثر شده است. هرچند به نظر می‌رسد ...
بیشتر
یکی از مباحث مهم در اقتصاد بین‌الملل، پدیده سرایت بحران است. با توجه به شکل‌گیری اقتصاد جهانی و گسترش روابط مالی و اقتصادی بین کشورها، اثبات وجود پدیده سرایت به سیاست‌گذاری در دوره‌های بحرانی کمک شایانی می‌نماید. هدف از این مطالعه پاسخ به این سوال است که آیا بازار ارز کشور از بحران‌های جهانی متاثر شده است. هرچند به نظر می‌رسد پاسخ به این سوال از قبل مشخص باشد، اما تا وجود این پدیده اثبات نشود نمی‌توان گام‌های بعدی که شامل بررسی کانال‌های این سرایت و یا سهم آن در تلاطمات ارزی است را مورد مطالعه قرار داد. در این مطالعه وجود پدیده سرایت بحران از بازار ارز کشورهای درگیر بحران و همچنین بازار نفت و طلا (به عنوان نمادی از بحران جهانی) به بازار ارز (بازار آزاد) در چهار بحران جهانی در فاصله سالهای 2008-1987 (بازار سهام آمریکا، مکزیک، سارک و بازارمسکن آمریکا) آزمون شد. در هر بحران یک دوره ثبات و بحران تعیین و با استفاده از داده‌های روزانه و توابع گارچ-کاپولا وجود پدیده سرایت بررسی شد. نتایج حاکی از وجود پدیده سرایت بحران به بازار ارز کشور است. این موضوع به ویژه در بحران 2008 که گستره آن بیش از سایر بحران‌ها بود، علاوه بر شاخص دلار از طریق بازار طلا و نفت نیز تائید می‌شود. بنابراین بخشی از نوسانات بازار ارز ریشه در عوامل خارجی داشته و لازم است سیاست‌گذار ارزی در زمان بروز بحران‌های مالی در سطح جهان و یا نوسانات بازار جهانی طلا و نفت از اعمال سیاستهای مداخله‌ای در بازارارز اجتناب نماید.
مقاله پژوهشی
اقتصاد بین الملل
سید حسن ملک حسینی؛ سیدکمیل طیبی؛ منیره رفعت؛ مهدی یزدانی
چکیده
برآورد انحراف نرخ ارز حقیقی از مقدار تعادلی و شناسایی عوامل مؤثر بر تغییرات آن هم برای سیاستگذاران اقتصادی و هم برای عاملین اقتصادی حائز اهمیت است. از بین عوامل مختلف اثرگذار بر انحراف نرخ ارز، نظام ارزی علیرغم اهمیتی که دارد، در مطالعات تجربی کمتر موردتوجه قرار گرفته است. بر این اساس، پژوهش حاضر به‌دنبال یافتن پاسخ این سؤال بوده ...
بیشتر
برآورد انحراف نرخ ارز حقیقی از مقدار تعادلی و شناسایی عوامل مؤثر بر تغییرات آن هم برای سیاستگذاران اقتصادی و هم برای عاملین اقتصادی حائز اهمیت است. از بین عوامل مختلف اثرگذار بر انحراف نرخ ارز، نظام ارزی علیرغم اهمیتی که دارد، در مطالعات تجربی کمتر موردتوجه قرار گرفته است. بر این اساس، پژوهش حاضر به‌دنبال یافتن پاسخ این سؤال بوده که چگونه انحراف نرخ ارز حقیقی تحت تأثیر نظامهای مختلف ارزی قرارگرفته؛ بهعبارت دیگر، انحراف نرخ ارز حقیقی در کدام یک از نظامهای ارزی کمتر و در کدام یک بیشتر است؟ برای پاسخ به این سؤال از رهیافت جورسازی امتیاز تمایل استفاده شده است. بدین منظور از داده‌های مربوط به 116 کشور درحال توسعه با نظامهای ارزی مختلف در سال 2019 استفاده شده و برای خالصکردن اثر نظام ارزی بر انحراف نرخ ارز و جداکردن اثر بقیه متغیرها، سایر عوامل مؤثر نظیر انحراف نرخ ارز حقیقی در دوره قبل، تورم، کیفیت نهادها و توسعه مالی به‌عنوان متغیرهای مچ درنظرگرفته شدهاند. نتایج حاکی از آن است که انحراف نرخ ارز حقیقی از سطح تعادلی آن نسبت به نوع نظام ارزی اتخاذشده واکنش نشان داده، بهطوریکه اتخاذ نظام ارزی شناور منجر به افزایش این انحرافها شده است.
مقاله پژوهشی
بهینه سازی (خطی، غیرخطی، پویا و فازی)
حامد عزیزی گنزق؛ احمد جعفری صمیمی؛ زهرا (میلا) علمی؛ امیرمنصور طهرانچیان
چکیده
پیشبینی تورم یکی از مهمترین مسائل برای اقتصاد کشورها است، دولت‌ها و بانک‌های مرکزی برای اتخاذ تصمیمات و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی خود شاخص‌های تورم را رصد می‌کنند، هدف از انجام این پژوهش مقایسه الگوهای ARDL، NARX، LSTM و ARDL-D-LSTM با یکدیگر و همچنین معرفی الگوی مناسب برای پیشبینی نرخ تورم ماهانه ایران در افق زمانی کوتاه‌مدت و بلند ...
بیشتر
پیشبینی تورم یکی از مهمترین مسائل برای اقتصاد کشورها است، دولت‌ها و بانک‌های مرکزی برای اتخاذ تصمیمات و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی خود شاخص‌های تورم را رصد می‌کنند، هدف از انجام این پژوهش مقایسه الگوهای ARDL، NARX، LSTM و ARDL-D-LSTM با یکدیگر و همچنین معرفی الگوی مناسب برای پیشبینی نرخ تورم ماهانه ایران در افق زمانی کوتاه‌مدت و بلند مدت است، در این پژوهش با توجه به استفاده از الگوی ترکیبی هر دو بعد خطی و غیرخطی پوشش داده می‌شود، بعد از برآورد نرخ تورم ماهانه ایران در بازه (30/1/1384 تا 30/5/1397) با استفاده از آزمایش این الگوها در بازه (31/6/1397 الی 31/6/1399) می‌توان نتیجه گرفت که الگوی NARX برای افق زمانی کوتاه‌مدت و الگوی ترکیبی ARDL-D-LSTM، برای افق زمانی بلندمدت عملکرد خوبی را بر اساس معیار RMSE از خود نشان دادند.
مقاله پژوهشی
اقتصاد سیاسی
ابوالفضل شاه محمدی؛ محمدعلی فیض پور؛ مهدی حاج امینی؛ محمد عابدی اردکانی
چکیده
تاکنون پژوهش‌های گوناگونی، قدرت سیاسی را از منظر کیفی و کمی ارزیابی کرده اند، اما پژوهش حاضر می‌کوشد تا آن را در سطح مناطق ایران از منظر اقتصاد سیاسی، شاخص سازی و کمی‌سازی کند. بدین منظور، نهادها و سازمان‌هایی که به آنها بودجه ملی تعلق گرفته مشخص شده و افرادی که از هر استان در راس آن نهادها قرار گرفته‌اند، شناسایی شدند. ...
بیشتر
تاکنون پژوهش‌های گوناگونی، قدرت سیاسی را از منظر کیفی و کمی ارزیابی کرده اند، اما پژوهش حاضر می‌کوشد تا آن را در سطح مناطق ایران از منظر اقتصاد سیاسی، شاخص سازی و کمی‌سازی کند. بدین منظور، نهادها و سازمان‌هایی که به آنها بودجه ملی تعلق گرفته مشخص شده و افرادی که از هر استان در راس آن نهادها قرار گرفته‌اند، شناسایی شدند. در ادامه، ماتریس قدرت برای هر استان با اختصاص ضریب اهمیت به هر فرد بر اساس دو نماگر بودجه تخصیصی در قانون بودجه و مدت زمان تصدی تشکیل شد. سرانجام شاخص قدرت اقتصادی-سیاسی هر استان و جایگاه آن با استفاده از روشهای تاپسیس وزنی، تاکسونومی عددی و وزن‌دهی‌ساده برآورد و بر اساس آن مناطق ایران به چهارگروه پربرخوردار، نیمهبرخوردار، کمبرخوردار و محروم تقسیم‌بندی شدند. یافته ها گویای نابرابری اساسی در توزیع قدرت اقتصادی-سیاسی مناطق کشور در دوره زمانی 1388-1398 است که روند رو بهبود نیز نداشته است. علیرغم ثبات قدرت در دو گروه استان‌های پربرخوردار و محروم از قدرت، عمده تغییرات قدرت در سطوح میانی قدرت و به ویژه استان‌های نیمه برخوردار رخ داده است. از آن جایی که پژوهش های موجود بر اساس نماگرهای گوناگون، توسعه اقتصادی مناطق کشور را نیز توسعه‌ای ناهمگن دانسته، می‌توان تناظری را بین توزیع سطوح قدرت اقتصادی-سیاسی و سطوح توسعه اقتصادی در مناطق کشور مشاهده کرد. نتیجه آن که، با ادامه روند فعلی و بدون تغییر در سطوح قدرت سیاسیِ استان ها نمی‌توان تغییر محسوسی را در سطوح توسعه اقتصادی مناطق انتظار داشت.
مقاله پژوهشی
اقتصاد رفتاری
محدثه پورعلی مردان؛ حشمت اله عسگری
چکیده
هدف اصلی این مقاله بررسی کاربردی یکی از انواع سوگیری‌های اطمینان بیش از حد، تحت عنوان سوگیری در دستمزد نسبی مورد انتظار ( یا خودبرترانگاری فردی) و ارتباط آن با ترجیحات زمانی ( به شکل پروکسی صبر افراد) براساس روش فریه و پاننبرگ (2020) است. 204 نفر از کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه ایلام در دو مرحله سوالات مرتبط با پرسشنامه را تکمیل کردند. ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله بررسی کاربردی یکی از انواع سوگیری‌های اطمینان بیش از حد، تحت عنوان سوگیری در دستمزد نسبی مورد انتظار ( یا خودبرترانگاری فردی) و ارتباط آن با ترجیحات زمانی ( به شکل پروکسی صبر افراد) براساس روش فریه و پاننبرگ (2020) است. 204 نفر از کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه ایلام در دو مرحله سوالات مرتبط با پرسشنامه را تکمیل کردند. براساس مدل حداقل مربعات معمولی و نیمه پارامتریک، ارتباط سوگیری در دستمزد و ترجیحات زمانی در چهار مرحله مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مدل‌های تحقیق در چهار مرحله نشان داد که بین سوگیری در دستمزد نسبی مورد انتظار (یا سوگیری در توزیع دستمزد نسبی افراد همسن و سال) و ترجیحات زمانی ارتباط منفی و معناداری وجود دارد. این بدان معناست که هرچقدر صبوری افراد بیشتر باشد به طور میانگین سوگیری (خودبرترانگاری) فرد کمتر خواهد بود. بررسی تاثیر دستمزد نسبی فعلی بر سوگیری نشان داد که بین سوگیری و دستمزد نسبی فعلی فرد ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد؛ این بدین معناست که دستمزد نسبی فعلی افراد در کاهش سوگیری فرد موثر نیست و هرچقدر دستمزد نسبی فعلی فرد بالاتر باشد سوگیری فرد بیشتر خواهد بود. همچنین، نتایج نشان داد بین سوگیری و برون‌گرایی ارتباط مثبت و معنادار، بین سوگیری و روان‌رنجوری ارتباط منفی و معنادار، بین سوگیری و توافق‌پذیری ارتباط منفی و معناداری وجود دارد..
مقاله پژوهشی
رفاه، فقر و توزیع درآمد
بیژن باصری
چکیده
کاهش نابرابری یکی از مسئولیت‌های خطیر دولت‌ها در عرصه اقتصادی و اجتماعی محسوب می‌شود. اثربخشی سیاستهای دولت در کاستن از نابرابری به کیفیت نهادی در عرصه اجرایی و میزان مشارکت، شایستگی و توانمندی افراد بستگی دارد . بخشی از نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی منطقه ای است. نابرابری منطقه‌ای از مزیت منطقه ای در اثرگذاری بر رشد، تخصص‌گرایی، ...
بیشتر
کاهش نابرابری یکی از مسئولیت‌های خطیر دولت‌ها در عرصه اقتصادی و اجتماعی محسوب می‌شود. اثربخشی سیاستهای دولت در کاستن از نابرابری به کیفیت نهادی در عرصه اجرایی و میزان مشارکت، شایستگی و توانمندی افراد بستگی دارد . بخشی از نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی منطقه ای است. نابرابری منطقه‌ای از مزیت منطقه ای در اثرگذاری بر رشد، تخصص‌گرایی، درجه تمرکز، تخصیص منابع دولتی و جهتگیری کلان آمایش سرزمین در تعیین اولویت های سرمایه گذاری اثر می پذیرد. این پژوهش وضعیت نابرابری در استان های ایران و دستاوردهای آن را ارزیابی نموده است. بدین منظور،سیاستهای اجرایی دولت در نیل به توسعه متوازن و رفع عدم تعادلهای منطقه‌ای به منظور کاهش نابرابری استانی در دوره 1390 تا1398 بر اساس الگوی ویلیامسون و تایل برآورد و دستاورد سیاست‌گذاری و اقدامات اجرایی دولت در کاستن از نابرابری ارزیابی شده است. برآوردها نشان می دهد که تخصیص منابع دولتی در قالب مخارح سرمایه ای و هزینه ای دولت در برخی استان ها موجب کاهش نابرابری و در برخی استانها موجب افزایش آن شده است.به عبارت دیگر، کارایی مخارج دولتی در کاهش نابرابری در برخی استان ها دارای کارایی و در برخی فاقد کارایی لازم بوده است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد بین الملل
رضا اشرفگنجویی؛ سعید ایرانمنش
چکیده
در دهه‌های اخیر، تحریم‌های بین‌المللی به یک ویژگی متداول و تکراری در تعاملات سیاسی بین دولت‌ها تبدیل شده است. به‌ویژه، ایالات‌متحده کشوری است که بعد از جنگ جهانی دوم بیشترین تحریم‌های اقتصادی را اعمال کرده است. همچنین، چندین اقدام توسط یک سازمان چندجانبه مانند سازمان ملل، در سالهای اخیر اعمال شده است. این مطالعه سعی در آشکار ...
بیشتر
در دهه‌های اخیر، تحریم‌های بین‌المللی به یک ویژگی متداول و تکراری در تعاملات سیاسی بین دولت‌ها تبدیل شده است. به‌ویژه، ایالات‌متحده کشوری است که بعد از جنگ جهانی دوم بیشترین تحریم‌های اقتصادی را اعمال کرده است. همچنین، چندین اقدام توسط یک سازمان چندجانبه مانند سازمان ملل، در سالهای اخیر اعمال شده است. این مطالعه سعی در آشکار ساختن اثر تحریم‌های اقتصادی سازمان ملل و ایالات‌متحده بر شاخص فلاکت در 41 کشور تحریم شده طی سالهای 1369-1399 با استفاده از یک مدل معتبر و داده‌های جدید دارد. مدل نهایی بهصورت داده‌های ترکیبی نامتوازن و با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیمیافته (GLS) برآورد شده است. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که تحریم‌های سازمان ملل و ایالات‌متحده تأثیر قابلتوجهی بر شاخص فلاکت دارند. به‌طور متوسط، اعمال تحریم‌های سازمان ملل و ایالات‌متحده شاخص فلاکت کشور هدف را به ترتیب 75/5 و 10/3 افزایش میدهند. همچنین اثر مثبت و افزایشی ناشی از اعمال تحریم‌های جامع اقتصادی سازمان ملل متحد بر شاخص فلاکت، بیشتر از تحریم‌های ایالات‌متحده می‌باشد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد فناوری اطلاعات و ارتباطات
فروغ اسمعیلی صدرآبادی؛ اسفندیار جهانگرد؛ تیمور محمدی؛ علی اصغر سالم
چکیده
سوالی که مدنظر پژوهشگران در حیطه ی اقتصاد دانش بنیان می باشد، این است که از میان مولفه های موثر بر سرمایه گذاری نامشهود، آیا فناوری اطلاعات و ارتباطات وزن سنگین تری نسبت به مابقی مولفه ها دارد؟ در این مطالعه با استفاده از رویکرد کورادو و همکاران به محاسبه ی اندازه گیری سرمایه گذاری نامشهود پرداخته شد.در تحقیقات آنها، سرمایه گذاری ...
بیشتر
سوالی که مدنظر پژوهشگران در حیطه ی اقتصاد دانش بنیان می باشد، این است که از میان مولفه های موثر بر سرمایه گذاری نامشهود، آیا فناوری اطلاعات و ارتباطات وزن سنگین تری نسبت به مابقی مولفه ها دارد؟ در این مطالعه با استفاده از رویکرد کورادو و همکاران به محاسبه ی اندازه گیری سرمایه گذاری نامشهود پرداخته شد.در تحقیقات آنها، سرمایه گذاری نامشهود را به سه قسمت عمده اطلاعات رایانه ای، دارایی نوآورانه و صلاحیت های اقتصادی تقسیم کرده اند. در این مقاله، مولفه ی فناوری اطلاعات و ارتباطات که جزء اول سرمایه گذرای نامشهود است، را از آن جدا کردیم و میزان اثر گذاری آن بر بهره وری عوامل تولید بررسی شده است. حوزه ی مورد مطالعه صنایع کارخانه ای با کد طبقه بندی رتبه فعالیت های اقتصادی چهار رقمی برای کارکنان ده نفر و بالاتر طی سال های 1375 تا 1396 می باشد. با استفاده از داده های پانلی و با الگوی GMM به برآورد تابع بهره وری برای صنایع کارخانه ای پرداخته شد. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که ICT نقش پررنگی بر بهره وری کل عوامل تولید دارد، همچنین ضریب آن نسبت به دیگر مولفه های سرمایه گذاری نامشهود، بالاتر است.
مقاله پژوهشی
برنامه ریزی و بودجه
حمیدرضا قاسمی؛ علی عرب مازار یزدی؛ رضا زمانی
چکیده
در رویکرد نهادگرایی جدید پیچیدگی‌های نظام بودجه‌ریزی ریشه در تطور تاریخی شکل‌گیری آن دارد. شناخت این تطور تاریخی از منظر نهادها و سازمان‌ها فهم پیچیدگی‌هایی که امروز نظام بودجه‌ریزی کشور با آن روبروست را آسان‌تر نموده‌است. این پژوهش با استفاده از رهیافت نظم‌های اجتماعی و تکیه بر سه عنصر نهادها، سازمان‌ها و کنترل خشونت به بررسی ...
بیشتر
در رویکرد نهادگرایی جدید پیچیدگی‌های نظام بودجه‌ریزی ریشه در تطور تاریخی شکل‌گیری آن دارد. شناخت این تطور تاریخی از منظر نهادها و سازمان‌ها فهم پیچیدگی‌هایی که امروز نظام بودجه‌ریزی کشور با آن روبروست را آسان‌تر نموده‌است. این پژوهش با استفاده از رهیافت نظم‌های اجتماعی و تکیه بر سه عنصر نهادها، سازمان‌ها و کنترل خشونت به بررسی نظام بودجه‌ریزی ایران در فاصله سالهای ب انقلاب مشروطه تا پایان سلسله قاجار پرداخته است. در این دوره تصویب قانون اساسی، نظام‌نامه داخلی مجلس، قانون تشکیل وزارت مالیه، قانون محاسبات عمومی، قانون دیوان محاسبات و نگارش قانون بودجه و همچنین پیشبینی پذیرتر شدن نحوه تامین منابع و تخصیص هزینه‌ها با محدود کردن دوره عمل بودجه انجام گرفته است. همچنین، بررسی حساب وزرا، جلوگیری از انتقالات غیرقانونی، تهیه و تفریغ بودجه، افزایش قدرت وصول مالیات، ساماندهی خزانه کل کشور و ممنوعیت مقرر شدن مالیات بر اثر نظر شخصی و ارائه روشهای اجرایی مرتبط با نظام بودجه‌ریزی همچنین تشکیل مجلس، کمیسیون بودجه مجلس ، دیوان محاسبات، وزارت مالیه و کمیسیون رسیدگی به دخل و خرج وزارتخانه‌ها به بهبود کیفیت نهادها و افزایش سازمان‌های قراردادی با عمر دائمی در نظام بودجه‌ریزی انجامیده که این امر باعث کنترل خشونت شده است. با بررسی نظام بودجه‌ریزی، گروه های عضو ائتلاف غالب در دوره مورد بررسی را شاهزادگان، اشراف، اعیان، علما ، تجار، مالکان، طبقه روشنفکر و دولت‌های روس و انگلیس تشکیل می‌دادند. بررسی نهادها، سازمان‌ها و کنترل خشونت نشان می‌دهد که نظام بودجه‌ریزی از نظم دسترسی محدود شکننده به نظم دسترسی محدود پایه در این دوره گذار کرده است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد انرژی
علی فریدزاد؛ شمسی قاسمی؛ مهدی احراری
چکیده
بررسی مطالعات تجربی در زمینه بیمه پروژه‌های بالادستی نفت و گاز نشان می‌دهد که پیش از این تعیین حق بیمه و شرایط پذیرش ریسک توسط شرکت‌های بیمه داخلی و کنسرسیوم‌های بیمه‌ای در کشور به نرخ‌گذاری شرکت‌های بیمه‌گر اتکائی بین‌المللی وابسته است. هم‌اکنون با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌های موجود در تعیین نرخ و شرایط بمنظور بیمه‌گری مستقیم ...
بیشتر
بررسی مطالعات تجربی در زمینه بیمه پروژه‌های بالادستی نفت و گاز نشان می‌دهد که پیش از این تعیین حق بیمه و شرایط پذیرش ریسک توسط شرکت‌های بیمه داخلی و کنسرسیوم‌های بیمه‌ای در کشور به نرخ‌گذاری شرکت‌های بیمه‌گر اتکائی بین‌المللی وابسته است. هم‌اکنون با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌های موجود در تعیین نرخ و شرایط بمنظور بیمه‌گری مستقیم و اتکائی داراییهای نفتی، نیاز است تا روشی برای تعیین حق بیمه تبیین گردد که می‌تواند حتی در شرایط عادی که شرکت‌های بیمه‌گر داخلی برای اخذ نرخ و شرایط به بیمهگران اتکائی خارجی مراجعه می‌کنند به موازات آن امکان تعیین نرخ و شرایط را برای این شرکتها فراهم آورد. بر این اساس، پژوهش حاضر، روش تجربی برای تعیین نرخ و حق بیمه دارائی نفتی مبتنی بر ارزشگذاری ریسکی و رویکرد Var پولی، تبیین و طراحی نموده است که وجوه توسعه‌ای و کاربردی وسیعی درحوزه بیمههای نفت و انرژی خواهد داشت. نتایج نشان داد که روش پژوهش، به طور معناداری توانایی تعیین حق بیمه دارایی های نفتی را در حد استانداردهای بین المللی، مبتنی بر نظرات خبرگان و سایر ملاحظات داخلی دارد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد رفتاری
حبیب مروت؛ سیروس امیدوار؛ رویا اسکندری
چکیده
ریسک و نا اطمینانی نقش مهمی را در تصمیم‌های اقتصادی بازی می‌کنند. ازآنجایی‌که نگرش‌های متفاوت نسبت به ریسک منجر به انتخاب‌های متفاوت می‌شود، لذا آگاهی از عوامل تعیین‌کننده این ترجیحات برای درک و پیشبینی رفتار افراد بسیار مهم است. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثر برخی از عوامل مؤثر بر نگرش افراد به ریسک (درجه ریسک‌گریزی) با تأکید ...
بیشتر
ریسک و نا اطمینانی نقش مهمی را در تصمیم‌های اقتصادی بازی می‌کنند. ازآنجایی‌که نگرش‌های متفاوت نسبت به ریسک منجر به انتخاب‌های متفاوت می‌شود، لذا آگاهی از عوامل تعیین‌کننده این ترجیحات برای درک و پیشبینی رفتار افراد بسیار مهم است. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثر برخی از عوامل مؤثر بر نگرش افراد به ریسک (درجه ریسک‌گریزی) با تأکید بر خوشبینی و صبوری (نرخ ترجیح زمانی) افراد است. در این پژوهش بهمنظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، کشور ایران است و تعداد نمونه برگزیده 304 نفر از افرادی هستند که در کشور ایران زندگی می‌کنند و از طریق نمونهگیری تصادفی انتخاب شدهاند. روش تحقیق، مدل رگرسیون چندمتغیره می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که متغیرهای خوشبینی و درآمد اثر منفی معنیدار و سن اثر مثبت معنیدار بر ریسک‌گریزی داشته و صبوری اثر معنیداری بر ریسک‌گریزی ندارد.
مقاله پژوهشی
تجارت بین الملل
سیده مروه ناصرصدرآبادی؛ فرهاد غفاری؛ تیمور محمدی؛ عباس معمارنژاد
چکیده
توجه دولت ها به مهار و یا جلوگیری از پیامدهای منفی بحران مالی یکی از مهمترین اهداف مطرح شده در اقتصاد بین الملل است که لزوم توجه سیاستگزاران را برمی انگیزد. پژوهش حاضر بر آن است با به کارگیری داده های تابلویی به بررسی بحران های مالی جهانی و آثار آن بر رفتارهای تجاری طی سال های 1995 تا 2018 بپردازد. این ارتباط در چارچوب الگوی جاذبه و با استفاده ...
بیشتر
توجه دولت ها به مهار و یا جلوگیری از پیامدهای منفی بحران مالی یکی از مهمترین اهداف مطرح شده در اقتصاد بین الملل است که لزوم توجه سیاستگزاران را برمی انگیزد. پژوهش حاضر بر آن است با به کارگیری داده های تابلویی به بررسی بحران های مالی جهانی و آثار آن بر رفتارهای تجاری طی سال های 1995 تا 2018 بپردازد. این ارتباط در چارچوب الگوی جاذبه و با استفاده از روش حداکثر درستنمایی مبتنی بر توزیع پوآسون در کشور ایران و شرکای تجاری انجام شده است. نتایج نشان می دهد که بحران مالی شرق آسیا نقش مؤثری در کاهش تجارت دارد، اما این نتیجه در ارتباط با بحران مالی امریکا بالعکس است و به فرصتی مناسب در زمینه افزایش جریان های تجاری تبدیل شده است. از این رو به نظر می رسد تفاوت در شدت و نوع تأثیرپذیری بحران مالی بر رفتارهای تجاری می تواند متأثر از ماهیت بحران و یا منطقه ای باشد که بحران از آنجا آغاز شده است.
مقاله پژوهشی
لیلا جباری؛ علی اصغر سالم
چکیده
تغییرات آب وهوایی ناشی از افزایش انتشار کربندیاکسید و سایر گازهای گلخانه‌ای، یکی از مسائل حیاتی است که بشر با آن مواجه شده و خطرات قابل توجهی هم برای انسان و هم محیط‌زیست به وجود آورده است و در دهه‌های اخیر، این موضوع که چگونه انتشار کربن دی‌اکسید کاهش یابد، به یک مسئله جدی تبدیل شده، به طوری که بسیاری از محققان را به مطالعه ...
بیشتر
تغییرات آب وهوایی ناشی از افزایش انتشار کربندیاکسید و سایر گازهای گلخانه‌ای، یکی از مسائل حیاتی است که بشر با آن مواجه شده و خطرات قابل توجهی هم برای انسان و هم محیط‌زیست به وجود آورده است و در دهه‌های اخیر، این موضوع که چگونه انتشار کربن دی‌اکسید کاهش یابد، به یک مسئله جدی تبدیل شده، به طوری که بسیاری از محققان را به مطالعه عوامل ایجادکننده و مؤثر بر کربندیاکسید و کنترل آنها سوق داده است. از عوامل مؤثر بر انتشار کربندیاکسید می‌توان به تغییر ساختار اشتغال اشاره کرد که می‌تواند نقش مهمی در افزایش انتشار کربندیاکسید از طریق افزایش فعالیت‌های صنعتی و رشد اقتصادی داشته باشد و کنترل آن می‌تواند اهمیت زیادی در کاهش میزان کربن منتشرشده داشته باشد. لذا در مطالعه حاضر تأثیر تغییر ساختار اشتغال بر انتشار کربن در استان‌های ایران با استفاده از مدل رگرسیون پنل کوانتایل با اثرات ثابت غیرجمع‌پذیر که توسط پاول(2016) ارائه شده، طی بازه زمانی 1398-1388 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که افزایش نسبت جمعیت شاغل در بخش غیرکشاورزی یا به عبارتی افزایش تغییر ساختار اشتغال، انتشار کربن را افزایش می‌دهد و این شاخص به‌طور غیرمستقیم نیز از طریق رشد اقتصادی، اثر مثبت و معناداری بر انتشار کربن دارد. علاوه بر این، رابطه N معکوس میان انتشار کربن دی اکسید و رشد اقتصادی در این مطالعه تایید گردید و همچنین، ضرایب بدست آمده برای نابرابری درآمد، منفی و معنادار و برای سرانه مصرف انرژی، صنعتی‌شدن و شهرنشینی مثبت و معنادار است.
مقاله پژوهشی
نظریه بازی
فرشاد مومنی؛ رضا شهره
چکیده
در نیم قرن اخیر مدل معمای زندانی از مرزهای آغازین خود در حوزه تعارض منافع سطح خرد، فراتر رفته و گستره ای از مسائل مرتبط با نظام های وابستگی متقابل ازجمله کنش جمعی، منابع اشتراکی، هنجارهای اجتماعی، سرمایه اجتماعی و... را تحت تاثیر قرار داده است. با چنین بازتاب گسترده ای بدیهی است وجود کاستی های بنیادی در این مدل، پژوهشگران و سیاست گذاران ...
بیشتر
در نیم قرن اخیر مدل معمای زندانی از مرزهای آغازین خود در حوزه تعارض منافع سطح خرد، فراتر رفته و گستره ای از مسائل مرتبط با نظام های وابستگی متقابل ازجمله کنش جمعی، منابع اشتراکی، هنجارهای اجتماعی، سرمایه اجتماعی و... را تحت تاثیر قرار داده است. با چنین بازتاب گسترده ای بدیهی است وجود کاستی های بنیادی در این مدل، پژوهشگران و سیاست گذاران را به نتایج اشتباهی رسانده و آسیب شناسی دام های اجتماعی را ناممکن خواهد نمود. در این مقاله با بهره گیری از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و نظریه بازی های تحولی، ابتدا به واکاوی کاستی های نهفته در پویایی ها و انگاره های مدل معمای زندانی-تکراری و تحولی- پرداخته و چنین نتیجه گرفته ایم که این مدل در چهار سطح تعریف مفهوم، توضیح کارکرد، تبیین پیدایش و توصیف دگرگونی نهادها با کاستی های بنیادینی روبروست، از اینرو از توانایی تحلیل مسائل یادشده در سطرهای آغازین برخوردار نیست. سپس با یادآوری نقش عدم اطمینان در ایجاد چالش همکاری و واکاوی تاثیر شبکه های جهان کوچک بر نظام توزیع منافع، از ماتریس شبه پارامتریک شکار گوزن جهت ارائۀ یک چارچوب نظری جایگزین بهره گرفته و به این نتیجه رسیده ایم که همپوشانی ناخودانگیختۀ میان پیوندهای قوی و ضعیف می تواند با انباشت جریان های هم افزایی میان محتوا و ساختار، بستری برای خلق ظرفیت نهادگذاری و تامین خیرهای همگانی بزرگ مقیاس فراهم آورد. براین اساس فرایند برون رفت از دام های اجتماعی تنها به کمک نهادهای هم افزاینده آغاز خواهد شد نه با هنجارهای اقتدارگرایانۀ معمای زندانی.
مقاله پژوهشی
اقتصاد پولی
الناز باقرپور؛ عباس شاکری؛ تیمور محمدی
چکیده
تورم بالا و مستمر در اقتصاد ایران به عنوان یک معضل ساختاری دارای پیامدهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی گسترده‌ای می‌باشد و برای کنترل تورم در کشور سیاستگذاران بایستی سیاستهای مناسب، به موقع و متناسب با ساختارهای اقتصادی را اتخاذ کنند. از اینرو هدف این مطالعه، شناسایی ماهیت تورم و ارائه تحلیل‌های واقعی در مورد تورم است. بدین منظور ...
بیشتر
تورم بالا و مستمر در اقتصاد ایران به عنوان یک معضل ساختاری دارای پیامدهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی گسترده‌ای می‌باشد و برای کنترل تورم در کشور سیاستگذاران بایستی سیاستهای مناسب، به موقع و متناسب با ساختارهای اقتصادی را اتخاذ کنند. از اینرو هدف این مطالعه، شناسایی ماهیت تورم و ارائه تحلیل‌های واقعی در مورد تورم است. بدین منظور مطالعه حاضر با استفاده از رویکرد تبدیل موجک پیوسته پویاییهای رابطه علی میان تورم و نقدینگی و رابطه میان تورم و نرخ ارز را با استفاده از داده‌های ماهانه طی سالهای 1361:1 الی 1399:12 در اقتصاد ایران مورد بررسی قرار می‌دهد. طبق نتایج تحقیق: 1- نقدینگی در بلندمدت بر نرخ تورم تاثیر گذار نیست و علیت معکوس ( علیت از سمت تورم به نقدینگی) وجود دارد و این نتیجه موید تایید درونزایی نقدینگی در بلندمدت در اقتصاد ایران است. 2- تکانههای رشد نرخ ارز (طرف عرضه اقتصاد) بر تورم مؤثر است، به گونهای که نرخ ارز در هر دو فرکانس کوتاه مدت و بلندمدت اثر معناداری بر تورم داشته است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد مالی
تیمور محمدی؛ محمد رضا فقهی کاشانی؛ مهدی صامعی
چکیده
رابطه‌ی منفی بین بازدهی سهام و تلاطم آن تحت عنوان اثر اهرمی شناخته می‌شود. توضیح مرسوم این ارتباط منفی را به اثر تغییر ارزش سهام بر روی نسبت بدهی مرتبط می‌داند. چنانچه این توضیح صحیح در نظر گرفته شود، این اثر در شرایط نزولی و صعودی بازار باید یکسان بوده و همچنین پایدار باشد. در اکثر مطالعات، این ارتباط از طریق بررسی رفتار بازدهی سهم ...
بیشتر
رابطه‌ی منفی بین بازدهی سهام و تلاطم آن تحت عنوان اثر اهرمی شناخته می‌شود. توضیح مرسوم این ارتباط منفی را به اثر تغییر ارزش سهام بر روی نسبت بدهی مرتبط می‌داند. چنانچه این توضیح صحیح در نظر گرفته شود، این اثر در شرایط نزولی و صعودی بازار باید یکسان بوده و همچنین پایدار باشد. در اکثر مطالعات، این ارتباط از طریق بررسی رفتار بازدهی سهم و تلاطم بازدهی مورد بررسی قرارگرفتهاست. در این پژوهش ارتباط بین تلاطم بازدهی سهام با بازدهی و نسبت بدهی روی داده‌های ماهانهی ۲۲ شرکت بزرگ بورس اوراق بهادار تهران از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۹ مورد بررسی قرارگرفتهاست. همچنین ارزش بدهی در ساختار سرمایهی شرکت از طریق قیمت‌گذاری اختیارات ترکیبی برآورد شدهاست. نتایج پژوهش حاضر از جمله وجود اثر نامتقارن بازدهی تنها در شرایط نزولی بازار در کنار عدم پایداری این اثر حاکی از این امر است که نسبت بدهی نمیتواند توضیحدهندهی رفتار بازدهی و تلاطم بازدهی سهم باشد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد رفتاری
مرتضی خورسندی؛ مهنوش عبدالله میلانی؛ تیمور محمدی؛ پردیس حجازی
چکیده
اثرگذاری درآمد بر رفاه ذهنی، به‌عنوان یکی از معیارهای اندازه‌گیری رفاه، در مطالعات فراوانی موردتوجه قرارگرفته، اما ابعاد مختلفی از این اثرگذاری هنوز موردبررسی قرار نگرفته است؛ ازاین‌رو هدف مطالعه حاضر، بررسی اثرگذاری غیرخطی درآمد بر رفاه ذهنی 5۸ کشور منتخب، طی سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰20 می‌باشد، که در دو سناریو بررسی‌شده است؛ بدین ...
بیشتر
اثرگذاری درآمد بر رفاه ذهنی، به‌عنوان یکی از معیارهای اندازه‌گیری رفاه، در مطالعات فراوانی موردتوجه قرارگرفته، اما ابعاد مختلفی از این اثرگذاری هنوز موردبررسی قرار نگرفته است؛ ازاین‌رو هدف مطالعه حاضر، بررسی اثرگذاری غیرخطی درآمد بر رفاه ذهنی 5۸ کشور منتخب، طی سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰20 می‌باشد، که در دو سناریو بررسی‌شده است؛ بدین منظور از یک الگوی انتقال ملایم PSTR که توسعهیافته مدل‌های تغییر رژیم می‌باشد، استفادهشده است. در پژوهش حاضر، اثر متغیرهای درآمد، بیکاری، تورم، امید به زندگی و نابرابری درآمد بر رفاه ذهنی نیز بررسی‌شده است. براساس نتایج بهدستآمده در رابطه غیرخطی، اندازه تأثیرگذاری GDP بر رفاه ذهنی در مقدار آستانه مشخص از نابرابری درآمدی، کاهشی می‌باشد. بنابراین، چناچه افزایش درآمد ملی و کاهش نابرابری درآمد به عنوان عاملی اثر گذار بر رفاه، مد نظر سیاست مداران قرار داشته باشد توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که کاهش نابرابری از آستانه ای مشخص به بعد موجب کاهش اندازه اثر گذاری درآمد بر رفاه ذهنی خواهد شد. بدین معنی که از آستانه ای مشخص به بعد در نابرابری درآمد، تمرکز دولت ها بر کاهش نابرابری درآمد، بهتر است کاهش یابد تا منابع صرف امور ضروری شود.
مقاله پژوهشی
رفاه، فقر و توزیع درآمد
حمیدرضا نواب‌پور
چکیده
اکثر کشورهای جهان فقر را به عنوان کمبود یا نبود درآمد تعریف می‌کنند. با این حال، افراد فقیر تجربه‌ی خود از فقر را بسیار گسترده‌تر می‌دانند. فردی که فقیر است ممکن است از چندین عامل محرومیت به‌طور همزمان رنج ببرد. از اینرو، تمرکز بر یک عامل به‌تنهایی، مانند درامد، برای درک ماهیت واقعی فقر کافی نیست. در ایران مطالعه‌های متعددی در ...
بیشتر
اکثر کشورهای جهان فقر را به عنوان کمبود یا نبود درآمد تعریف می‌کنند. با این حال، افراد فقیر تجربه‌ی خود از فقر را بسیار گسترده‌تر می‌دانند. فردی که فقیر است ممکن است از چندین عامل محرومیت به‌طور همزمان رنج ببرد. از اینرو، تمرکز بر یک عامل به‌تنهایی، مانند درامد، برای درک ماهیت واقعی فقر کافی نیست. در ایران مطالعه‌های متعددی در اندازه‌گیری فقر چندبعدی انجام شده است ولی بیشتر آنها از داده‌های طرح هزینه و درامد خانوار که محاسبه‌ی نماگرهای مرتبط با فقر چندبعدی را محدود می‌کند، استفاده کرده‌اند. هدف این مطالعه محاسبه و اندازه‌گیری فقر چندبعدی و سهم هر یک از بعدها در فقر کلی در سطح استان‌های ایران با استفاده از روش الکایر-فوستر است تا سیاستگذاران را در امر فقرزدایی یاری رساند. در این مطالعه از داده‌های طرح آمارگیری شاخص‌های چندگانه‌ی جمعیت و سلامت (MIDHS) سال 1394 که شامل 33013 خانوار بوده و امکان محاسبه‌ی نماگرهای بیشتری را فراهم می‌کند، استفاده شده است. نتیجه‌ها نشان می‌دهندکه علاوه بر استان‌های خوزستان و قم، شاخص فقر چندبعدی (MPI) در استان‌های واقع در مرزهای شرقی بیشتر بوده است، در حالی‌که استان‌های واقع در مرزهای شمالی، جنوبی و بخشی از غرب کشور فقر کمتری را تجربه کرده‌اند. سهم هر یک از بعدها در فقر کلی نیز نشان می‌دهدکه نوع محرومیتی که خانوارهای استان‌های ایران در سال 1394 تجربه کرده‌اند، متفاوت بوده است.
مقاله پژوهشی
بهینه سازی (خطی، غیرخطی، پویا و فازی)
مهرنوش خاجی؛ مقصود امیری؛ محمدتقی تقوی فرد
چکیده
هدف این پژوهش ارائه مدلی به منظور تعیین استراتژی بهینه پیشنهاددهی از سوی تولیدکننده انرژی الکتریکی، شامل قیمت پیشنهادی فروش و مقدار انرژی الکتریکی قابل عرضه جهت شرکت در بازار رقابتی برق و بازار بورس انرژی می‌باشد. پیشنهاد فروش به بازار بورس به صورت ارائه بسته‌های یک ماهه کم باری، میان باری، اوج بار و بار پایه می‌باشد. با بهینه سازی ...
بیشتر
هدف این پژوهش ارائه مدلی به منظور تعیین استراتژی بهینه پیشنهاددهی از سوی تولیدکننده انرژی الکتریکی، شامل قیمت پیشنهادی فروش و مقدار انرژی الکتریکی قابل عرضه جهت شرکت در بازار رقابتی برق و بازار بورس انرژی می‌باشد. پیشنهاد فروش به بازار بورس به صورت ارائه بسته‌های یک ماهه کم باری، میان باری، اوج بار و بار پایه می‌باشد. با بهینه سازی مدل ارائه شده مقدار بهینه تولید انرژی الکتریکی جهت شرکت همزمان در بازارهای برق و بورس و تخصیص بهینه ظرفیت تولید بین این دو بازار در راستای بیشینه سازی ارزش فعلی سود و با توجه به عدم قطعیت قیمت بازار، برای بازه‌ای یک ماهه محاسبه شده است. رویکرد پژوهش، مدلسازی ریاضی است که به صورت برنامه‌ریزی مختلط عدد صحیح ارائه و در نرم‌افزار لینگو اجرا و جهت بررسی کارایی، بر روی یک نیروگاه برق حرارتی پیاده سازی شده است. در این پژوهش با استفاده از معیارهای امکان، الزام و اعتبار فازی، مدلی استوار در برابر عدم قطعیت قیمت با قابلیت تنظیم سطح اطمینان ارائه شده است. اعتبارسنجی و عملکرد مدل با رویکردهای تحلیل حساسیت و شبیه سازی مورد تأیید قرار گرفت و نشان داده شد که پاسخ بهینه حاصل از مدل استوار نسبت به مدل قطعی در مواجهه با نوسانات پارامتر عدم قطعیت قیمت می‌تواند بهینگی خود را حفظ نماید. همچنین یافته‌های تحقیق نشان داد که ارائه بسته بار پایه در بورس انرژی بیشترین سود را عاید تولیدکننده خواهد کرد. در انتها نیز نرخ بهره فازی و نحوه تصمیم گیری بر اساس آرمان فازی مورد بررسی قرار گرفت.
مقاله پژوهشی
اقتصاد سیاسی
فرشاد مومنی؛ حجت الله میرزایی؛ علی جعفری شهرستانی
چکیده
تا پیش از دهه 1990، نظریات اقتصاد سیاسی، امنیت حقوق مالکیت را مفروض پنداشته و به آن نپرداخته‌اند. اهمیت حقوق مالکیت به‌عنوان موتور محرکه رشد و توسعه اقتصادی، ابتدا توسط اقتصاددانان نهادگرا مورد توجه قرار گرفت و سپس بسط داده شد. در این مقاله که در چارچوب الگوی اقتصاد سیاسی نهادگرایی به روش کیفی توصیفی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای ...
بیشتر
تا پیش از دهه 1990، نظریات اقتصاد سیاسی، امنیت حقوق مالکیت را مفروض پنداشته و به آن نپرداخته‌اند. اهمیت حقوق مالکیت به‌عنوان موتور محرکه رشد و توسعه اقتصادی، ابتدا توسط اقتصاددانان نهادگرا مورد توجه قرار گرفت و سپس بسط داده شد. در این مقاله که در چارچوب الگوی اقتصاد سیاسی نهادگرایی به روش کیفی توصیفی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای انجام شده، الگوهای نظری اقتصاد سیاسی مارکسیستی (فئودالیسم ایرانی و شیوه تولید آسیایی) و ایده مبتنی بر فردگرایی روش‌شناختی (آزادی‌خواهی نافرجام) که مورد استفاده محققین در تحلیل علل عدم توسعه‌نیافتگی ایران بوده با تأکید بر حقوق مالکیت مورد بررسی قرار گرفته است؛ نقطه ضعف این نظریات، عدم انطباق با سیر تحولات تاریخی ایران و عدم ارائه نظریه‌ای مستقل در رابطه با ناکارآمدی حقوق مالکیت در تاریخ ایران است. لذا استفاده از دستگاه نظری نهادگرایی که اصول آن بر شناخت تاریخ و نهادهای هر جامعه استوار است و توسعه‌نیافتگی حقوق مالکیت را بر مبنای توزیع قدرت و تحولات آن –و نه صرف تضاد طبقاتی- بررسی می‌کند، می‌تواند راهگشا باشد. برای ارائه تبیینی از اقتصاد سیاسی توسعه‌نیافتگی با استفاده از دستگاه نظری نهادگرایی لازم است در دو سطح نظریه‌پردازی شود: نظریه دولت و نظریه حقوق مالکیت. لذا پیشنهاد می‌شود با توجه به ویژگی‌های خاص ایران، بر موارد ذیل تمرکز شود: 1) تأثیر عوامل اقلیمی (کم‌آبی) بر شکل‌گیری زندگی کوچ‌نشینانه و دولت‌های قبیله‌ای و آثار آن بر نظامات اجتماعی و سیاسی ایران (نظریه دولت) ؛ 2) آثار شکل‌گیری این نظامات اجتماعی و سیاسی بر عدم توسعه‌یافتگی حقوق مالکیت (نظریه حقوق مالکیت).
