نویسندگان

1 دانشیار اقتصاد دانشگاه شیراز

2 دانشجوی اقتصاد دانشگاه شیراز)نویسنده مسئول)

چکیده

اعمال تحریمهای مختلف بر اقتصاد ایران اثرات نامطلوبی بر تولید و رفاه اجتماعی بهجای گذاشته‌اند، اما در کمتر مطالعه‌ای به کمّی کردن تاثیر شدت تحریمها بر تولید و همچنین رفاه اقتصادی پرداخته شده است. هدف این تحقیق در ابتدا بسط یک الگوی رشد تعمیمیافته با وجود تحریم و نرخ ارز تصادفی است. پس از بسط الگو، سه سناریو با توجه به نوع تحریم برای اقتصاد ایران تعریف شده که در آنها اثرات تحریمها بر سطوح تولید و رفاه اجتماعی بررسی می شود. در الگوی بسط داده شده، تحریم‌ها به دو دسته تحریمهای نفتی و تحریمهای کالاهای مصرفی، واسطهای و سرمایهای تقسیم شده‌ا ند. با استفاده از تابع ارزش تصادفی همیلتون بلمن ژاکوبین (SHBJ) و همچنین روش بهینهسازی تکاملی الگوریتم ژنتیک در سه سناریو تغییرات تولید و رفاه اجتماعی در وضعیت یکنواخت برای اقتصاد ایران کالیبره و بررسی شده است. نتایج نشاندهنده این موضوع است که در سناریوی اول تحریمها بیشتر بر تولید اثر خواهد کرد در حالی که در سناریوی دوم که تحریمهای نفتی اعمال میشود، اثر آنها بر رفاه اجتماعی محسوس‌تر می‌شود. در سناریوی سوم که ترکیبی از تحریمهای فروش نفت و کالاهای مصرفی، واسطه‌ای و سرمایهای اعمال شده، تاثیر تحریمها نسبت به دو سناریوی  قبلی بسیار وسیعتر خواهد بود. براساس تولید تحقق یافته سال 1390 شدت تاثیر تحریمهای نفتی کاهشی معادل  30 درصد در تولید ناخالص داخلی داشته و اعمال انواع تحریمها بین 30 تا 50 درصد در کاهش تولید ناخالص داخلی نقش داشتهاند.

کلیدواژه‌ها

استادزاد، علی حسین (1391)، تعیین سهم بهینه انرژی­های تجدیدپذیر در قالب یک الگوی رشد پایدار: مورد ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته علوم اقتصادی: دانشگاه شیراز
بانک مرکزی جمهوری ایران، گزارش اقتصادی و ترازنامه، سال­های مختلف.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، نماگرهای اقتصادی، سال­های مختلف.
بغزیان، آلبرت (1371)، برآورد موجودی سرمایه در زیر بخش‌های عمده اقتصادی (1356-1338)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده اقتصاد وعلوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی.
دلالی اصفهانی رحیم ، بخشی دستجردی رسول و جعفر  حسینی (1387)، «بررسی نظری و تجربی نرخ ترجیح زمانی مطالعه موردی اقتصاد ایران: 1383-1351»، مجله دانش و توسعه، 15(25): 167-137.
عبدلی، قهرمان (1388)، «تخمین نرخ تنزیل اجتماعی برای ایران»، پژوهش­های اقتصادی، 9(3): 135-186
کیارسی، مهراب (1386)، نرخ بهینه مالیات و مخارج دولتی در چارچوب الگوی سه بخشی رشد درونزا- الگو ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان.
امینی علیرضا و محمد نشاط (1384)، «برآورد سری زمانی موجودی سرمایه در اقتصاد ایران طی دوره زمانی 1381-1338»، مجله برنامه و بودجه، 90: 86-53.
مرکز آمار ایران، سالنامه آماری کشور، سال­های مختلف.
میرعمادی، طاهره (1390)،« چارچوبی برای ارزیابی راهبردهای مقابله با تحریم از منظر نظام ملی نوآوری»، سیاست علم و فناوری،3 (4): 83-99.
Alan, E. (2000), “Ineffectiveness at Its Best: Fighting Terrorism with Economic Sanctions”, Minnesota Journal of Global Trade, 9: 299-326.
Ann, E.K. and Hufbauer, G.C. (1999), “Same Song, Same Refrain? Economic sanctions in the 1990's”, The American Economic Review (Papers and Proceedings of the One Hundred Eleventh Annual Meeting of the American Economic Association), 89(2): 403-408.
Bilgram, S.J.R. (2004), Dynamics of Sanctions in World Affairs, New Delhi, Atlantic Publishers & Distributors.
Broek J.L., Wiegerinck W.A. And Kappen H.J. (2008), “Optimal Control in Large Stochastic Magent Systems”, Alamas 07, 2(3): 9-20.
Cooper, D.A. (2010), “Coercive or Corrosive: The Negative Impact of Economic Sanctions on Democracy,” International Interactions. 36(3):12-30, Available from: http://ssrn.com/abstract=1630664 .
Cooper, D.A. and Li, Y. (2006), “U.S. Economic Sanction Threats Against China: Failing to Leverage Better Human Rights”, Foreign Policy Analysis, 2: 307–324.
Hufbauer, S.E. (1990), Economic Sanctions Reconsidered-History and Current Policy, 2nd Edition, Institute for International Economics, Washington DC.
Kappen H.J. (2005), “A Linear Theory for Control of Non-linear Stochastic Systems”, Physical Review Letters, 95: 200-210.
Kappen H.J. (2007), “An Introduction to Stochastic Control Theory, Path Integrals and Reinforcement Learning, In 9th Granada Seminar on Computational Physics: Computational and Mathematical Modeling of Cooperative Behavior in Neural Systems: 149-181.
Nations Online Project (2005), Third World Countries in Terms of their Gross National Income (GNI)
      http://www.nationsonline.org/oneworld/third_world.htm#GNI
Osieja, H. (2006), “conomic Sanctions as an Instrument of U.S. Foreign Policy: The Case of the U., Embargo against Cuba. Boca Rotan, Florida.
Available from: http://www.bookpump.com/dps/pdf-b/1123140b.pdf
Peksen, D. (2009), “Economic Sanctions and Political Repression: Assessing the Impact of Coercive Diplomacy on Political Freedoms”, Human Rights Review, 10(3): 393- 411.
Romer, P. (1990), “Endogenous Technological Change”, Journal of Political Economy, 98: 71-101.
Rennack, D.E. (2006), North Korea: Economic Sanctions, Washington D.C., Congressional Research Service,
Available from: http://www.fas.org/sgp/crs/row/RL31696.pdf
Solow, R. M. (1956), “A Contribution to the Theory of Economic Growth”, Quarterly Journal of Economics, (70): 65-94.
Solow, R. M. (1993), “An Almost Practical Step toward Sustainability”, Resources Policy, 19: 162- 172.
Yong J. and Zhou X.Y. (1999), Stochastic Controls, Hamiltonian Systems and HJB Equations, Springer.