دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
9
31
2007
06
22
عوامل تعیینکننده تراز تجاری در اقتصاد ایران
1
26
FA
محسن
مهرآرا
استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
mmehrara@ut.ac.ir
علیرضا
عبدی
کارشناس سازمان امور اقتصادی و دارایی استان تهران
<em>در این پژوهش، عوامل تعیینکننده تراز تجاری ایران را با استفاده از روش جوهانسون(1988)، انگل و گرنجر (1987)، فلیپس- هانسن(1995) و </em><em>ARDL</em><em> پسران و شین (1997) در دوره 1338-1383 مورد بررسی قرار دادهایم. برای این منظور، میزان توانایی دو قیمت نسبی- که بر اساس نرخ ارز مؤثر رسمی و نرخ ارز بازار موازی تعریف شدهاند- در تبیین نوسانات تراز تجاری را با یکدیگر مقایسه کردهایم. نتایج به دست آمده نشان میدهد که نرخ مؤثر رسمی قادر نیست رفتار تراز تجاری را بر حسب آزمونهای همانباشتگی، اندازه و اهمیت آماری ضرایب، آمارههای تشخیصی و ثبات پارامترها به نحو رضایتبخشی تبیین کند؛ اما استفاده از نرخ ارز حقیقی بازار موازی در الگوی تراز تجاری قادر است رفتار بلندمدت و کوتاهمدت تراز تجاری را در اقتصاد ایران بر اساس آزمونهای همانباشتگی و آمارههای تشخیص به نحو مطلوبی توضیح دهد. در واقع، معیارهای برازش در الگوی بلندمدت و کوتاهمدت تراز تجاری به هنگام واردکردن نرخ ارز بازار موازی به نحو قابل توجهی بهبود مییابد. به بیان دیگر، آنچه که تصمیمها و جریانهای تجاری را تحت تأثیر قرار داده، هزینه فرصت واقعی نرخ ارز مبتنی بر مقدار آن در بازار موازی است. در میان عوامل دیگر تأثیرگذار، درآمد شرکای تجاری ایران کمترین و درآمد داخلی بیشترین تأثیر را بر تراز تجاری داشته است. </em>
تراز تجاری,نرخ ارز مؤثر رسمی,نرخ ارز بازار موازی,روشARDL پسران و شین,ثبات پارامترها
https://ijer.atu.ac.ir/article_3638.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_3638_c58426155a3e92b7a7a47df8f53b7b48.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
9
31
2007
06
22
تأمل بیشتری در خصوص توابع سهم مکانی نوین بین ابعاد اقتصاد فضا و ضرایب داده – ستانده منطقهای: مطالعه موردی استان تهران
27
53
FA
فاطمه
بزازان
0000-0002-2994-3139
استادیار دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا
fbazzazan@alzahra.ac.ir
علی اصغر
بانویی
دانشیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی
مهدی
کرمی
کارشناس معاونت اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی
mehdi7882@yahoo.com
<em>روشهای سهم مکانی نوین برای برآورد ضرایب داده - ستانده منطقه</em><em><sup>1</sup></em><em> توابع متعددی دارد که می</em><em></em><em>تواند ابعاد اقتصاد فضا و ضرایب داده - ستانده منطقهای را مورد</em><em>سنجش</em><em>قرار دهد. در این </em><em>پژوهش، </em><em>ضمن معرفی</em><em> این </em><em> روش</em><em></em><em>شناسی، مناسبترین مقدار پارامتر سهم مکانی نوین در تعدیل ضرایب ملی </em><em>را </em><em>شناسایی می</em><em>کنیم</em><em>.</em><em>مناسبترین مقدار پارامتر بر </em><em>اساس</em><em> الگوی پیشنهادی عرضه محور گش و به روش حداقل </em><em>کر</em><em>دن خطای آماری بین ارقام واقعی تولید بخشها و ارقام برآوردشده تولید بخشی استان تهران انجام می</em><em>شود</em><em>. بررسی این ابعاد</em><em>-</em><em> که محورهای اساسی این </em><em>پژوهش</em><em> را تشکیل می</em><em></em><em>دهد</em><em>-</em><em> مبتنی بر </em><em>پرسش</em><em> اساسی زیر است: "</em><em>در</em><em> شرایط </em><em>نبود</em><em> ضرایب داده - ستانده آماری منطقهای در کشورهایی نظیر ایران به</em><em></em><em>کارگیری توابع سهم مکانی نوین تا چه </em><em>اندازه</em><em> میتواند مبنای محاسبه ضرایب داده- ستانده منطقهای قرارگیرد؟</em><em>"</em><em>بدیهی</em><em> است که بدون شناسایی مناسبترین مقدار پارامتر تابع سهم مکانی، میزان دقت آماری ضرایب منطقه با توجه به تحلیل</em><em></em><em>های ابعاد اقتصاد فضایی به آسانی ممکن </em><em>نخواهد بود.</em>
ابعاد اقتصاد فضا,توابع سهم مکانی نوین,بخش تخصصی,ضرایب داده - ستانده منطقهای,خطای آماری
https://ijer.atu.ac.ir/article_3639.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_3639_2cc54e55cbd817b1c9dba303f2a0f9be.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
9
31
2007
06
22
محاسبة معیاری برای بهرهوری در ایران با استفاده از رهیافت کالمن فیلتر
55
75
FA
حسین
عباسی نژاد
دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
habasi@ut.ac.ir
حسین
کاوند
دانشجوی دکتری دانشگاه تهران، پژوهشگر پژوهشکدة آمار
<em>وجود ریشه واحد در لگاریتم </em><em>GDP</em><em> واقعی میتواند شاهدی برای وجود یک روند گام تصادفی با شتاب برای تولید بالقوه باشد. در این راستا میتوان نرخ رشد زمانی تولید بالقوه را به عنوان معیاری از بهرهوری در قالب یک مدل فضای حالت<sup>2</sup> برآورد کرد. برای این منظور، ابتدا تولید بالقوه و شکاف تولید به طور همزمان و با استفاده از الگوریتم کالمن فیلتر برآورد میشود. در این پژوهش، نتایج بهدست آمده برای تولید بالقوه و سیکل تولید با روشهای هدریک- پرسکات </em><em>(HP)</em><em> و باکستر-کینیگ<strong>[1]</strong> </em><em>(BK)</em><em> را مقایسه و تجزیه و تحلیل کردهایم. هر سه روش، افزایش ثبات اقتصادی در سالهای اخیر را تأیید میکند. با توجه به وابستگی درآمدهای دولت به شوکهای مربوط به قیمت نفت، سعی شده است بهرهوری به صورت یک فرآیند گام تصادفی در مدل گنجانده شود. این موضوع، زمینه را برای برآورد سری زمانی بهرهوری در دوره فصلی 1367:1-1384:4 فراهم میکند. نتایج نشان میدهد که در سالهای اخیر بهرهوری، روندی کند اما مثبت داشته و از ثبات نسبی برخوردار بوده است. آگاهی از این امر میتواند سیاستگذاران را در حفظ و افزایش روند صعودی این معیار تشویق کند.</em>
<br clear="all" />
2. State- Space 3.Baxter & King (1999)
مدل فضای حالت,کالمن فیلتر- تولید بالقوه- بهرهوری
https://ijer.atu.ac.ir/article_3640.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_3640_48cc57639da15fdbdf3538839afbf9d8.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
9
31
2007
06
22
تعیین سطح بهینه ذخایر بینالمللی بانک مرکزی ایران
77
102
FA
محمد
واعظ
استادیار دانشگاه اصفهان
vaez@polt.ui.ac.ir
خدیجه
نصرالهی
استادیار دانشگاه اصفهان
msamkzsm@yahoo.com
امیر
جباری
دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه اصفهان
<em>طبق </em><em>تعریف، ذخایر بینالمللی </em><em>دربرگیرنده </em><em>دارایی</em><em></em><em>های پرنقدینه بینالمللی است که بانک مرکزی هر کشور </em><em>برای </em><em>اهدافی همچون دخالت در بازار ارز و تأمین مالی کسری تراز پرداختها اقدام به نگهداری آنها می</em><em></em><em>کند. بانک</em><em></em><em>های مرکزی</em><em>،</em><em> همواره از یک </em><em>سوی</em><em> به </em><em>دلیل</em><em> تأمین مالی کسری تراز پرداختها، با نگهداری ذخایر<br /> بینالمللی مواجه </em><em>بوده</em><em> و از </em><em>سوی دیگر،</em><em> نگهداری این ذخایر، دارای هزینه فرصت </em><em>است</em><em>. به همین </em><em>دلیل،</em><em> مقام</em><em>های</em><em> پولی کشورها به دنبال بهینهسازی سطح ذخایر بینالمللی خود هستند. شرایط خاص محیط اقتصادی کشور </em><em>نظیر</em><em> وابستگی شدید اقتصادی به درآمدهای </em><em>بهدست آمده </em><em>از ص</em><em>ادرات</em><em> نفت، عدم وجود انعطافپذیری لازم در نظام ارزی، محدودیت</em><em></em><em>های تجاری و کنترل بر جریان</em><em>های</em><em> سرمایه ، عدم دسترسی کافی به بازارهای مالی بینالمللی، </em><em>نبود</em><em> نظام جامع مدیریت بدهیهای ارزی و </em><em>جز اینها</em><em>، همچنین</em><em>،</em><em> بروز حوادث مختلف و تأثیر آن بر اقتصاد کشور </em><em>در</em><em> چند سال اخیر، </em><em>نظیر</em><em> شوک نفتی</em><em> سال</em><em> 1352، باعث شده که تعیین سطح بهینه ذخایر بینالمللی کشور، از نظر اقتصاد ملی</em><em>،</em><em> اهمیت </em><em>داشته </em><em>باشد.</em><em>در این </em><em>پژوهش،</em><em> از الگوی بهینهسازی پویا و روش</em><em></em><em>های اقتصادسنجی، برای تعیین سطح بهینه ذخایر بینالمللی بانک مرکزی ایران </em><em>در</em><em> سالهای 13</em><em>40</em><em>- 13</em><em>83</em><em> استفاده </em><em>کردهایم.</em><em> در این زمینه، الگوی فرانکل و جووانوویس مبتنی بر نظریه ذخیرهسازی انباری بامول و توبین و الگوهای </em><em>EGARCH</em><em> و </em><em> ARDL</em><em>را </em><em>به</em><em>ک</em><em>ار</em><em>بردهایم. </em><em>نتایج به دست</em><em></em><em>آمده نشان می</em><em></em><em>دهد که در </em><em>بیشتر</em><em> سالهای مطالعه</em><em> شده</em><em>، سطح ذخایر واقعی متفاوت از سطح ذخایر بهینه هستند. این تفاوت </em><em>بهطور عمده</em><em> به صورت کم</em><em></em><em>تر بودن سطح ذخایر واقعی از سطح ذخایر بهینه </em><em>است. همچنین، </em><em>این نتایج نشان می</em><em></em><em>دهد در دوره</em><em></em><em>هایی که اقتصاد ایران با افزایش شدید قیمت نفت رو</em><em>به رو شده، سطح ذخایر بیش از سطح بهینه بوده است.</em>
ذخایر بینالمللی,بهینهسازی پویا,هزینه فرصت نگهداری ذخایر بینالمللی
https://ijer.atu.ac.ir/article_3641.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_3641_31e6f0366aac54ddfc75657378689a74.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
9
31
2007
06
22
نظام ملی نوآوری، ابداعات و جهش اقتصادی
103
126
FA
قهرمان
عبدلی
استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
g_abdoli@yahoo.com
<em>در دو دهه پایانی قرن بیستم شاهد ظهور کشورهای تازه صنعتی شدهای هستیم که از لحاظ قدرت خلاقیت و ابداعات با کشورهای قبلاً توسعه یافته رقابت میکنند و این به دلیل بازده صعودی نسبت به مقیاس آنها در تولید و در نتیجه، عامل اصلی جهش و سبقت آنها از بسیاری کشورهای پیشرفته اقتصادی است. پرسش اصلی این است که عوامل تعیینکنندة این قدرت و ظرفیت بالای ابداعات چیست؟ پژوهشها نشان میدهد که ابداعات و اختراعات در «نظام ملی نوآوری» شکلگرفته و اثر خود را در اقتصاد نشان میدهد. این نظام متشکل از اجزا و پیوند میان آنها است، بدین روی، هر کشور دارای نظام ملی نوآوری متفاوت با کارکردهایی (بهرهوری) مختلف است و این امر میتواند تفاوتهای کشورها را در عملکرد رشد نشان دهد. در این پژوهش نشان دادهایم که ابداعات در نظام ملی نوآوری ایران به گونهای نیست که بتواند ابداعات و اختراعات را بهطور پیوسته و درونزا تداوم بخشیده و به اقتصاد تزریق نماید و عامل اصلی آن، عدم پیوند و تناسب اجزای نظام ملی نوآوری بوده، بنابراین، ضروری است برای جهش اقتصادی اجزای نظام ملی نوآوری به طور متناسب تقویت شده، تا از حالت عملکرد آرام و بطئی خارج شود.</em>
<strong> </strong>
نظام ملی نوآوری,ابداعات و اختراعات,جهش اقتصادی,رشد اقتصادی
https://ijer.atu.ac.ir/article_3642.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_3642_9939ec534dd0906671b2d9b2a92b709f.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
9
31
2007
06
22
بررسی رابطه بین بهرهوری و دستمزد در بخش صنعتی ایران
127
150
FA
علیرضا
کازرونی
دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه تبریز
kazerooni@tabrizu.ac.ir
علیرضا
محمدی
کارشناس ارشد توسعه اقتصادی و برنامهریزی
alirezashakhes@gmail.com
<em><span lang="FA">هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین دستمزد واقعی و بهرهوری نیروی کار در بخش صنعت ایران در دوره 1358 تا 1381 است. برای این منظور از روش اقتصاد سنجی خود رگرسیون با وقفههای توزیع شونده </span></em><em><span dir="LTR">(ARDL)</span></em><em><span lang="FA"> استفاده شده است. </span></em>
<em><span lang="FA"> براساس یافتههای این پژوهش، بهرهوری تأثیر معناداری بر دستمزد واقعی بخش صنعت ندارد. هرچند، وجود رابطه تعادلی بلندمدت (همگرایی) میان دستمزد واقعی ، بهرهوری و دیگر متغیرهای مدل در بخش صنعت ایران تأیید میشود. همچنین، آزمون علیت گرانجر میان بهرهوری و دستمزد نشاندهنده عدم وجود رابطه علیّت میان این دو متغیر در بخش صنعت ایران است، این مسئله نشان میدهد که عواملی غیر از بهرهوری در تعیین دستمزد واقعی بخش صنعت ایران دخالت داشته که از جمله میتوان به عوامل نهادی و قانونی و دخالتهای دولت در تعیین دستمزدها در این بخش اشاره کرد. </span></em>
بهرهوری,دستمزد,ایران,الگوی خود رگرسیون با وقفههای توزیع شونده
https://ijer.atu.ac.ir/article_3643.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_3643_3d50507a9fee13c6297aad28eddbb060.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
9
31
2007
06
22
اثرات سیاستهای پولی بر رفتار مصرفی خانوارهای روستایی ایران
151
163
FA
غلامحسین
پریوش
فارغالتحصیل کارشناسی ارشد
ghparivash@yahoo.com
محمد
بخشوده
0000-0001-8217-3535
دانشیار اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی شیراز
bakhshoodeh@gmail.com
<em>هدف این پژوهش، بررسی اثرات سیاستهای پولی بر رفتار مصرفی خانوارهای روستایی در ایران با استفاده از مدلی بر مبنای معادله اویلر و روشهای حداقل مربعات معمولی<sup>1<strong>[1]</strong></sup>(</em><em>OLS</em><em>) و متغیرهای ابزاری<sup>2<strong>[2]</strong></sup>(</em><em>IV</em><em>) است. دادههای مورد نیاز این پژوهش را از نشریات مختلف سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور برای سالهای 1338 تا 1380 جمعآوری کردهایم. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که در مجموع، الگوی مشخصی برای ارتباط میان رشد مصرف خانوارهای روستایی و نرخ بهره وجود ندارد. به بیان دیگر، تأثیرات متقابل میان سیاستهای پولی و مصرف خانوارهای روستایی مشاهده نمیشود. همچنین، نسبت مصرفکنندگان با محدودیت نقدینگی بیشتر بوده و پساندازهای احتیاطی بر رفتار مصرفکنندگان روستایی در سطح ثروت جاری، غالب است.</em>
<br clear="all" />
1. Ordinary least square
2. Instrumental variables
سیاست پولی,نرخ بهره,مصرف,خانوارهای روستایی
https://ijer.atu.ac.ir/article_3644.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_3644_479585ca88298996ab1ea2aa504bf7e6.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
9
31
2007
06
22
اندازهگیری حداقل معاش با استفاده از سیستم مخارج خطی: مورد استان ایلام در طی دو برنامه
165
188
FA
شاکر
محمدی
کارشناس ارشد علوم اقتصادی دانشگاه ایلام
shaker_m49@yahoo.com
علی
سایهمیری
مربی اقتصاد دانشگاه ایلام
mk_h_t@yahoo.com
هادی
گرجی
کارشناس ارشد علوم اقتصادی
<em>تعاریف متعددی از مفهوم فقر ارائهشده که از نظر روششناختی ماهیت بسیار متفاوتی دارند. </em><em>همچنین، </em><em>روشهای متفاوتی برای اندازهگیری حداقل معاش ارائه شده است. در این پژوهش، حداقل معاش مناطق شهری استان ایلام به همراه شاخصهای مربوطه را اندازهگیری، بررسی و تفسیر کردهایم. بر همین اساس، خط فقر نسبی عبارت است از: عدم توانایی خانوارها در تأمین یک سطح معین از استانداردهای زندگی که در جامعه فعلی لازم و مطلوب تشخیص داده میشود. برای بررسی سطح استاندارد زندگی از مؤلفههای هشت گروه اصلی کالایی شامل خوراکیها، پوشاک، مسکن، لوازم و اثاثه، بهداشت و درمان، حمل ونقل، تفریح و تحصیل و گروه متفرقه به همراه شاخص قیمت آنها که توسط مرکز آمار ایران منتشر میشود، استفاده کردهایم. در تعیین حداقل معاش از تابع تقاضای سیستم مخارج خطی استفاده شده که براساس آن، حداقل معاش برای سال 1374 برابر500/460/6 ریال بوده که در سال1383 به رقم 271/287/27ریال رسیده است. با توجه به حداقل معاش محاسبهشده، شاخص نسبت شمار، نسبت شکاف درآمدی، نابرابری درآمد بین فقرا و کاکوانی را نیز در سالهای 1374 تا 1383 محاسبه کردهایم. براساس این شاخصها در سال 1374 به ترتیب برابر 52 درصد، 39 درصد ، 33 درصد</em><em> و </em><em>17 درصد بوده که در سال 1383 به ترتیب به 17 درصد، 33 درصد ،16 درصد</em><em> و </em><em> 3 درصد رسیده است. وضعیت و روند حرکت این شاخصها نشاندهنده بهبود وضعیت افراد فقیر در این دوره</em><em> است.</em><em> همچنین، با مقایسه این شاخصها در سالهای برنامه دوم توسعه (1374 – 1378) با سالهای برنامه سوم (1379 – 1383 ) در مییابیم که وضعیت فقر در برنامه سوم توسعه نسبت به برنامه دوم توسعه بهتر شده است؛ هر چند که حداقل معاش در برنامه سوم توسعه نسبت به برنامه دوم افزایش یافته است.</em>
حداقل معاش,شاخصهای فقر,تابع تقاضای سیستم مخارج خطی(LES)
https://ijer.atu.ac.ir/article_3645.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_3645_7d7a9cdb740fe3fda6c2ea799d763a6e.pdf