نویسندگان

1 استاد اقتصاد دانشگاه علامه‌طباطبائی

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه علامه‌طباطبائی

چکیده

حذف یارانه‌های فراگیری مانند سوخت یا تغییر شکل در نظام پرداخت آن آثار متفاوتی بر گروه‌های مختلف جامعه دارد. هدفمندی می‌تواند از آثار نامطلوب این سیاست بکاهد. با توجه به آسیب‌پذیری خانوارهای زن‌سرپرست، معیار جنسیتی می‌تواند معیار مشخصی برای تفکیک گروه‌های هدف باشد. آمارها نشان می‌دهد در خانوارهای زن‌سرپرست، به‌دلیل محدودیت‌ها و موانع بازار کار برای این گروه، ابعاد فقر گسترده‌تر است. بخش مهمی از این امر ناشی از سطح بالای بیکاری در این گروه از خانوارها می‌باشد. به همین دلیل در هدفمندی یارانه‌ها لازم است سهمیه بیشتری به این خانوارها اختصاص یابد. این مطالعه بر پایه ماتریس حسابداری اجتماعی سال‌های 1388 و 1390 ، که برای این منظور بهنگام گردیده‌اند، آثار اجرای فاز اول هدفمندی را برای این گروه مورد بررسی قرار داده است. نتایج، تأکید بر آسیب‌پذیرتر بودن خانوارهای زن‌سرپرست دارد. در عین حال تغییرات شاخص هزینه زندگی خانوار زن‌سرپرست روستایی، بیش از خانوار زن‌سرپرست شهری بوده است. بر اساس نتایج، متوسط کل شاخص هزینه زندگی خانوارها از 055/0 واحد در سال 1388 به 048/0 واحد در سال 1390 کاهش یافته است. این ارقام برای خانوار زن‌سرپرست برای سالهای 1388 و 1390 به‌ترتیب برابر با 07/0 و 046/0 است. کاهش بیشتر این شاخص در خانوارهای زنسرپرست بیانگر فقر بیشتر آن‌هاست.

کلیدواژه‌ها

پروین، سهیلا (1389)، «تأثیر تغییرات قیمت بر فقر»، فصلنامه اقتصاد مقداری(بررسی‌های اقتصادی سابق) ،دوره 7، شماره 2، صفحات95-117.
پروین، سهیلا، بانوئی، علی‌اصغر، مهدی کرمی و سید ایمان آزاد (1388)، تحلیل ساختار مسیر تغییرات درآمد پس از حذف یارانه کالاهای اساسی، نشر پاراگراف.
خانی، فضیله (1385)، جنسیت و توسعه، ناشر: پژوهشکده مطالعات فرهنگی  و اجتماعی.
خانی، فضیله و مریم مردانی (1387)، «توسعه یافتگی و شاخص‌های فقر انسانی و جنسیتی»، پژوهش زنان، دوره 6، شماره 4، صفحات 75 – 108.
شادی‌طلب، ژاله و علیرضا گرایی‌نژاد (1383)، «فقر زنان سرپرست خانوار»، پژوهش زنان، دوره 2، شماره 1، صص 70-49.
شکوری، علی و علی‌اصغر سعیدی (1393)، «ﻓﻘﺮ ﺧﺎﻧﻮاده و زﻧﺎن ﺷﻬﺮی(ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻛﻼﻧﺸﻬﺮ ﺗﻬﺮان)»، مطالعات جامعه شناختی شهری، ﺳﺎل 4،  ﺷﻤﺎره 10، صفحات 73- 110.
طالب، مهدی، سید احمد فیروزآبادی و صدیقه پیری (1390)، «مسأله‌شناسی فقر از دیدگاه زنان و دختران روستایی»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره 9، شماره 2، صفحات 133-162.
عیسی‌زاده، سعید و عدنان محمدی (1392)، «مطالعه رابطه حداقل دستمزد بر فقر در ایران»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی در ایران، سال 2، شماره 5، صص 121 – 143.
فرزانه، زهرا (1389)، بررسی آثار کاهش یارانه کالاهای اساسی بر شاخص هزینه زندگی گروه‌های شغلی با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه علامه‌طباطبائی، دانشکده اقتصاد.
فیروزآبادی، سید احمد و علیرضا صادقی(1389)، «مطالعه ابعاد طرد اجتماعی زنان روستایی سرپرست خانوار در رابطه با وضعیت اشتغال و اقامت»، زن در توسعه و سیاست(پژوهش زنان)، دوره 8، شماره 2، صص 93 – 114.
کشاورز حداد، غلامرضا علویان و آرش قوانینی (1391)، «شکاف جنسیتی دستمزد در مناطق شهری ایران»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال هفدهم، شماره 53، صص 101-133.
کیمیایی، سید علی (1390)، «ﺷﻴﻮهﻫﺎی ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزی زﻧﺎنﺳﺮﭘﺮﺳﺖﺧﺎﻧﻮار»، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔﻋﻠﻤﻲ ـ ﭘﮋوﻫﺸﻲ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﺳﺎلﻳﺎزدﻫﻢ، ﺷﻤﺎره 40 ، صفحات 92-63.
مرکز پژوهش‌های مجلس (1391)، «گزارش بهنگام‌سازی جدول داده-ستانده، ماتریس حسابداری اجتماعی و طراحی الگوی CGE و کاربردهای آن‌ها در سیاست‌گذاری اقتصادی-اجتماعی».
Parra, J.C., Wodon, Q. (2008), “Comparing the Impact of Food and Energy Price Shocks on Consumers: A Social Accounting Matrix Analysis for Ghana”, Policy Research Working Paper, World Bank.
Scott, Lucy (2012), “Women’s Economic and Social Empowerment, Insights from the Transfer of Material Assets in Bangladesh”, UNU-WIDER, Working Paper.
Siddqui, R. (2007), Modelling Gender Dimensions of the Impact of Economic Reforms in Pakistan”, MPIA Working Paper.