نویسنده
استادیار گروه علوم اقتصادی دانشگاه کردستان
چکیده
این مقاله، به بررسی واکنش بازار محصولات پتروشیمی و فراورده های نفتی مورد مبادله در بورس کالای ایران به برداشته شدن سقف قیمتی اعمال شده بر این بازار می‌پردازد. تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات موجود نشان میدهد، با حذف سقف قیمت اعمال شده، از حجم تقاضای بسیاری از محصولات کاسته و بر حجم عرضه محصولات افزوده شده است. به‌طور مشخص، مقدار تقاضای محصولات پلیمری و شیمیایی به ترتیب کاهش شدید 80 و 57 درصدی را نشان میدهد. علاوه بر این، بررسیها حاکی از آن است که سهم معاملات سوداگرانه در بازار کاهش و در عوض سهم معاملات رقابتی (واقعی) افزایش قابل ملاحظهای یافته است. مقایسه قیمتهای کشف شده در بورس و قیمتهای بازار آزاد برخی از محصولات نشان میدهد، بخشی از مصرف‌کنندگان، مواد اولیه خود را با قیمتهای بازار آزاد خریداری کردهاند. نتایج مدل پنل دیتا بیان‌کننده آن است که حذف سقف قیمت، تأثیر منفی و معناداری بر مازاد تقاضای محصولات پتروشیمی و فراوردههای نفتی داشته، به‌طوری که مازاد تقاضای بیش از 3 هزار تنی بازار بعد از حذف سقف قیمت به مازاد عرضه 156 تنی تبدیل شده است. حذف این سیاست بیشترین تأثیر را بر گروه پلیمری داشته، به‌گونه‌ای که مازاد تقاضای بالغ بر 76/4 هزار تنی این محصولات به مازاد عرضه 29 تنی تبدیل شده است. به‌طور کلی نتایج این مقاله نشان میدهد، سیاست سقف قیمت اعمال شده بازار محصولات پتروشیمی و فراوردههای نفتی کاملاً مؤثر و با اثرات اختلالزای وسیعی همراه بوده است.
کلیدواژه‌ها
)