دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
22
73
2018
01
21
نقد انتخاب عقلانی از منظر رویکردهای رقیب: اقتصاد رفتاری، آزمایشگاهی و علوم مغزی
1
43
FA
عباد
تیموری
0000-0003-2245-441X
دانشجوی دکترای اقتصاد، دانشگاه اصفهان
ebadteimouri@gmail.com
محسن
رنانی
استاد اقتصاد، دانشگاه اصفهان
renani@ase.ui.ac.ir
عبدالحمید
معرفی محمدی
استادیار اقتصاد، دانشگاه اصفهان
a.h.mohammadi@ase.ui.ac.ir
10.22054/ijer.2018.8297
<em>بدون تردید انسان اقتصادی که ویژگی بنیادین آن عقلانیت است، نقطه آغاز تحلیلهای اقتصادی است. مفهوم عقلانیت، موضوع مورد بحث دهههای اخیر علوم اجتماعی، بهویژه</em> <em>علم اقتصاد، بوده است. اقتصاددانان متعارف اغلب فرض عقلانیت را به این معنا به کار میگیرند که عاملان اقتصادی از تمام پیامدهای احتمالی آگاهی دارند و قادر به انتخابهایی منطقی و سازگار هستند که مطلوبیت آنها را حداکثر میکند. با این حال، منتقدان عقلانیت اقتصادی استدلال میکنند که این عاملان گاهی از خود رفتارهای غیرعقلانی بروز میدهند و همواره از تمام پیامدهای احتمالی انتخابهای خود آگاه نیستند. بسیاری از اقتصاددانان رفتاری و روانشناسان ادعا میکنند که عاملان اقتصادی به دلیل قابلیتهای ذهنی محدود و شرایط محیطی خیلی خوب استدلال نمیکنند، این عاملان اغلب نمیدانند که چه چیزی برای آنها مفید است و به شیوههایی نابهنجار، غیراستدلالی و ناسازگار رفتار میکنند.</em><br /> <em>در این مقاله با یک رویکرد تطبیقی، نظریه انتخاب عقلانی و انتقادهای اقتصاد رفتاری به این نظریه مورد تحلیل قرار میگیرد. بهعلاوه، برای درک عمیقتر مفهوم عقلانیت اقتصادی و بررسی میزان انطباق آن با رفتار و تواناییهای ذهنی انسان از یافتههای جدید در مورد کارکرد مغز و اقتصاد آزمایشگاهی استفاده میشود. نتایج نشان میدهد، اگرچه میتوان اذعان کرد که افراد با توجه به محدودیتها و قابلیتهای مغزی خود در تمام تصمیمات و انتخابهای روزمره از عقلانیت کامل پیروی نمیکنند، اما نمیتوان وجود رفتارهای غیرعقلانی فراگیر در تمام جنبههای زندگی انسان را نیز تأیید کرد و احتمالاً انسانها از آنچه اقتصاد رفتاری فرض میکند، عقلانیتر عمل میکنند.</em>
انسان اقتصادی,عقلانیت,نظریه انتخاب عقلانی,اقتصاد رفتاری,علوم مغزی,اقتصاد آزمایشگاهی
https://ijer.atu.ac.ir/article_8297.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_8297_22cae26855d98fbba55b1fceda1d3591.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
22
73
2018
01
21
نقش سیاستهای اقتصاد کلان در ثبات مالی اقتصاد ایران
45
82
FA
مهدی
هادیان
دکترای اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی
hadian@sbu.ac.ir
حسن
درگاهی
دانشیار اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی
h-dargahi@sbu.ac.ir
10.22054/ijer.2018.8298
<em>هدف از این پژوهش، بررسی نقش سیاستهای اقتصاد کلان در ثبات مالی اقتصاد ایران است. بدین منظور، با استفاده از رویکرد تعادل عمومی پویای تصادفی، الگویی طراحی شده که توانایی نشان دادن تعامل بین بخش مالی و بخش حقیقی اقتصاد را داشته باشد. در مدل</em><em>سازی بخش مالی، نظام بانکی بهعنوان مهمترین رکن این بخش در اقتصاد ایران با ویژگیهای مختص آن مانند مطالبات معوق و انجماد دارایی بانکها تحلیل شده است. نتایج حاصل از شبیهسازی مدل براساس اطلاعات فصلی اقتصاد ایران طی دوره زمانی 1393-1369حاکی از آن است که کاربرد سیاستهای ثباتسازی اقتصاد کلان، از طریق کاهش نوسانات متغیرهای بخش حقیقی و افزایش ثبات آن، باعث کاهش بیثباتی و آسیبپذیریهای بخش مالی میشود. در نتیجه، یکی از پیششرطهای ثبات در بخش مالی اقتصاد، داشتن بخش حقیقی باثبات است. همچنین به دلیل ارتباطات بخش مالی و بخش حقیقی، اثرات کاهش بیثباتی و آسیبپذیریهای بخش مالی، سبب تقویت آثار سیاستهای ثباتسازی اقتصاد کلان در بخش حقیقی میشود. این آثار در مجموع، باعث بهبود محیط اقتصاد کلان و افزایش رفاه عمومی میشود. </em>
نظام بانکی,بخش حقیقی,سیاستهای اقتصادی,ثبات مالی,DSGE
https://ijer.atu.ac.ir/article_8298.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_8298_4e13f9770be00b961b852b8de528211d.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
22
73
2018
01
21
بررسی کارآیی نظام مالیاتی استانهای کشور به تفکیک پایههای مالیاتی با رهیافت تحلیل پوششی دادهها
83
106
FA
اسمعیل
احمدی
دانشجوی دکترای اقتصاد، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
esahmadi9292@gmail.com
محسن
زاینده رودی
گروه اقتصاد،واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
m-roody2000@yahoo.com
علی
رییس پور
گروه اقتصاد،واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
mailboxali@gmail.com
علیرضا
شکیبایی
گروه اقتصاد، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
ashakibaee@yahoo.com
10.22054/ijer.2018.8299
<em>هدف از انجام این تحقیق، بررسی کارآیی ادارههای امور مالیاتی استانهای کشور و اثر آن بر درآمدهای مالیاتی است. برای این کار با توجه به نوع متغیرهای مورد استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها (</em>DEA<em>) و از مدل </em>BCC<em> و مدل متغیرهای غیراختیاری (</em>NCN<em>) خروجیمحور- بازده به مقیاس متغیر در سالهای 1389 و 1392 استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که تنها 7 اداره شامل اداره امور مالیاتی استانهای تهران، بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، مرکزی، کرمان و خوزستان در این دو سال کارآ بودهاند که این مسأله باعث شده است حدود 20 درصد از درآمدهای مالیاتی به دلیل عدم کارآیی وصول نشود. همچنین نتایج نشاندهنده این مسأله است که هرچند در سه سال اول برنامه پنجم توسعه، ارزشافزوده بخشهای مختلف اقتصادی از نظر اسمی افزایش داشته است، اما رشد درآمدهای مالیاتی نتوانسته با این بخشها حرکت کند. بنابراین، چنانچه سازوکار مناسب برای الگوبرداری از ادارههایی که در این تحقیق بهعنوان مرجع (</em>Reference set<em>) شناخته شدهاند ایجاد شود، میتواند ضمن ارتقای کارآیی این ادارهها به سطح ادارههای مرجع، تحقق درآمدهای مالیاتی و کاهش بودجه هزینهای را نیز به دنبال داشته باشد. ضمن اینکه اعمال سیاستهایی در راستای افزایش ارزشافزوده بخشهای مختلف اقتصادی بهعنوان سیاستهای خارج از اختیار سازمان مالیاتی نیز ضروری است.</em>
مالیات,پایه مالیاتی,کارآیی,سازمان امور مالیاتی کشور,تحلیل پوششی دادهها (DEA)
https://ijer.atu.ac.ir/article_8299.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_8299_b354d28bf8045b39c481701aea302d77.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
22
73
2018
01
21
چالشهای نظام آموزش در اقتصادهای متکیبه نفت: مطالعه موردی ایران
107
130
FA
جواد
طاهرپور
استادیار اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
taherpoor.j@gmail.com
فرزانه
صمدیان
کارشناس ارشد اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
f.samadian90@gmail.com
10.22054/ijer.2018.8300
<em>تزریق درآمدهای نفتی بهمنظور دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی در اقتصادهای رانتی، در بلندمدت آثار مخربی بر حوزه علم و دانش داشته است و خواهد داشت. در پیش گرفتن الگوی «تزریق درآمدهای نفتی» در نهایت، پیامهایی به بازیگران عرصه علم و دانش مخابره میکند که آنها را به سمت انتخاب مسیر «گسترش بیکیفیت آموزش» سوق میدهد. براساس چهارچوب تحلیلی ارایه شده در مطالعه حاضر، تسلط فضای رانتی حاکم، به ایجاد ساختار انگیزشی متکی</em><em>به رانتجویی منجر میشود. در این شرایط، از یک سو، اولویت بخش تولیدی تغییر می</em><em>یابد و دستیابی به کیک نفتی مبنای حداکثرسازی سود بنگاهها قرار میگیرد و بنگاهها را از علم و دانش و ارتباط با صنعت بینیاز می</em><em>کند. از سوی دیگر، دولت به پشتوانه درآمدهای نفتی برای ارتقای توان مالی و مدیریتی خویش، خود را از علم و دانش بینیاز می</em><em>یابد. در کنار اینها، دولت در تلاش برای دستیابی به توسعه علمی، الگوی تزریق درآمدهای نفتی را در پیش میگیرد که کاربست چنین الگویی نظام آموزشی را بینیاز از ارتباط با سایر حوزهها برای تأمین مالی میکند. مجموعه این پیامها در نهایت، نظامآموزشی را به سمتی سوق میدهد که در آن، کمیت در اولویت بوده و کیفیت فاقد اولویت است. دادههای موجود در خصوص کمیت و کیفیت نظام آموزشی، ثبت اختراع، تعداد مقالات و منابع تأمین مالی نظام آموزشی به</em><em>خوبی الگوی نظری ارایه شده در مطالعه حاضر را تأیید میکنند.</em>
درآمدهای نفتی,نفرین منابع,اقتصاد رانتی,توسعه اقتصادی,نظام آموزشی
https://ijer.atu.ac.ir/article_8300.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_8300_6a57fda1594ec2fdc9e0c4135c9dca66.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
22
73
2018
01
21
بررسی اثرات متقابل ریسک، ناکارآیی و انباشت سرمایه در نظام بانکداری ایران
131
157
FA
رضا
یوسفی حاجی آباد
استادیارگروه اقتصاد دانشگاه پیام نور
reza.yossefi@gmail.com
زهره
هوشمند
کارشناس ارشد اقتصاد ، دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم تحقیقات سمنان
zohreh.hooshmand@gmail.com
مریم
خوشنویس
استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی- واحد سمنان
khoshnevis57@yahoo.com
10.22054/ijer.2018.8301
<em>هدف تحقیق حاضر، بررسی اثرات متقابل ریسک، ناکارآیی و انباشت سرمایه در نظام بانکداری ایران است. برای این منظور، دادههای ترکیبی بانکهای تجاری و تخصصی ایران، طی سالهای ۱۳۹۱- ۱۳۷۸ جمعآوری شده و با استفاده از سیستم معادلات همزمان و روش حداقل مربعات دومرحلهای با اثرات ثابت </em>(FE2SLS)<em><sup><strong><sup>[1]</sup></strong></sup></em><em>، مورد بررسی قرارگرفته است، در مجموع، نتایج بهدستآمده وجود همزمانی بین ریسک، ناکارآیی و انباشت سرمایه را در نظام بانکداری ایران مورد تأیید قرار میدهد. نتایج حاکی از آن بوده که با کاهش کیفیت وامهای اعطایی، ناکارآیی نظام بانکی افزایش داشته است. انباشت سرمایه باعث کاهش ناکارآیی هزینه و بهبود عملکرد نظام بانکی میشود. همچنین نرخ رشد وامها بهطور معنادار بر عملکرد هزینهای نظام بانکی مؤثر بوده است. نتایج برآورد پارامترهای معادله ریسک بانکها نیز نشان میدهد که با افزایش ناکارآیی هزینه نظام بانکی، کیفیت وامهای اعطایی توسط این نظام کاهش یافته و انباشت سرمایه نیز اثرات منفی بر کیفیت شاخص ریسکپذیری نظام بانکی داشته است. از سوی دیگر، به دلیل ناکارآیی هزینه نظام بانکی و بازده داراییها بر انباشت سرمایه، بانکهایی که به لحاظ عملکرد ناکارآ بوده</em><em>اند، از نظر تجهیز و انباشت سرمایه نیز در وضعیت مناسبی قرار نداشتهاند.</em><br /> <br clear="all" /><br /> <br /> [1]- Fixed Effect Two-Stage Least Squares
ریسک,انباشت سرمایه,ناکارآیی,سیستم معادلات همزمان,روش تابع مرزی تصادفی,فرضیه مخاطرات اخلاقی,بانک
https://ijer.atu.ac.ir/article_8301.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_8301_f21f6a838dd2fd4d215fd12a423b3777.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
22
73
2018
01
21
پیری جمعیت، امید به زندگی و رشد اقتصادی
159
196
FA
صالح
قویدل
دانشیار دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه
ghavidel@iaufb.ac.ir
نسیم
میرغیاثی
کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه
nassimmirghiyasi@yahoo.com
10.22054/ijer.2018.8302
<em>در این تحقیق اثر پیری جمعیت بر رشد اقتصادی با توجه به متغیر رشد جمعیت و شاخص امید به زندگی برآورد میشود. برای این منظور از روش تفاضل</em><em>گیری، میانگین</em><em>زدایی و روش متغیرهای مجازی در دادههای تلفیقی شامل 146 کشور طی سالهای 2013-1990 استفاده شده است. نتایج نشان میدهد، اثر منفی پیری جمعیت بر رشد اقتصادی در کشورهایی ظاهر میشود که شاخص امید به زندگی آنها بالای70 سال باشد و در کشورهایی که امید به زندگی پایین 70 سال است، اثر پیری جمعیت بر رشد اقتصادی منفی نیست. همچنین نتایج این مقاله نشان میدهد، نرخ رشد جمعیت در صورتی بر رشد اقتصادی اثر مثبت میگذارد که جمعیت بالای 65 سال حداقل 18 درصد و حداکثر 21 درصد از کل جمعیت باشد. در کشوری که جمعیت بالای 65 سال بیش از درصد یادشده است، اثر مثبت رشد جمعیت بر رشد اقتصادی تضعیف میشود.</em>
پیری جمعیت,رشداقتصادی,امید به زندگی,رشد جمعیت
https://ijer.atu.ac.ir/article_8302.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_8302_cfc1f5752866401a3099a38a44e3550e.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشهای اقتصادی ایران
1726-0728
2476-6445
22
73
2018
01
21
رابطه بین توسعه مالی و مصرف انرژی: مقایسه بین کشورهای درحالتوسعه و پیشرفته
197
236
FA
جواد
هراتی
عضو هیأت علمی دانشگاه بجنورد
j.herati@ub.ac.ir
غلامرضا
زمانیان
http://orcid.org/000
عضو هیأت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان
zamanian@eco.usb.ac.ir
حجت
تقی زاده
دانشجوی دکترای علوم اقتصادی دانشگاه سیستان و بلوچستان
tagizadeh@gmail.com
10.22054/ijer.2018.8303
<em>انرژی</em> <em>بهعنوان</em> <em>یکی</em> <em>از</em> <em>مهمترین</em> <em>و</em> <em>ضروریترین</em> <em>عوامل</em> <em>تولید</em> <em>و</em> <em>محصول</em> <em>نهایی،</em> <em>از جایگاه</em> <em>ویژهای</em> <em>در</em> <em>رشد</em> <em>و</em> <em>توسعه</em> <em>اقتصادی</em> <em>کشورها</em> <em>برخوردار</em> <em>است. در این تحقیق، رابطه پویای بین توسعه مالی و مصرف انرژی براساس مدل سیستم </em>GMM<em> در 53 کشور درحالتوسعه و 47 کشور پیشرفته</em> <em>طی دوره 2014- 2000 مورد بررسی قرارگرفته است.</em> <em>نتایج نشان می</em><em>دهد، درآمد ملی و سرمایهگذاری مستقیم</em> <em>خارجی</em> <em>در هر دو</em> <em>گروه</em> <em>از</em> <em>کشورها اثر مثبتی بر</em> <em>مصرف</em> <em>انرژی</em> <em>دارد. نحوه اثرگذاری قیمت</em> <em>انرژی</em> <em>بر مصرف انرژی در</em> <em>کشورهای</em> <em>درحالتوسعه</em> <em>و پیشرفته کاملاً متضاد است. بازار پول در هر دو گروه کشورهای درحالتوسعه و پیشرفته نسبت به بازار سرمایه از نقش مؤثرتری بر کاهش ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی برخوردار است. علاوه بر این، در هر دو گروه از کشورهای مورد مطالعه توسعه مالی از طریق بازار پول به شکل </em>U<em> معکوس بر مصرف انرژی تأثیر دارد، در حالی که اثر توسعه مالی از طریق بازار سرمایه برای کشورهای درحالتوسعه به شکل </em>U<em> و برای کشورهای پیشرفته به شکل </em>U<em> معکوس است. این نتایج از نظر طراحی سیاستهای مدیریت منابع انرژی و توسعه پایدار برای سیاستگذاران در کشورهای مختلف مهم است.</em>
توسعه مالی,بازار سهام,بانکداری,مصرف انرژی,تحلیل مؤلفههای اساسی,برآورد GMM
https://ijer.atu.ac.ir/article_8303.html
https://ijer.atu.ac.ir/article_8303_802a763adaac640ab7dabcd21df9cc6b.pdf